Γλώσσα και ύφος στο Όνειρο στο κύμα

 Η χρήση της γλώσσας διαμορφώνει και το ύφος του διηγήματος, που χαρακτηρίζεται από την αμεσότητα, την ακρίβεια, την απροσποίητη έκφραση και τη φυσικότητα, τη ρεαλιστική απόδοση καταστάσεων και χαρακτήρων, την αληθοφάνεια και την πειστικότητα, αλλά και την υπαινικτικότητα (παρασιωπήσεις), το χιούμορ και την ειρωνεία. Αφηγηματική άνεση λοιπόν, περιγραφική δεινότητα, ρεαλιστική απεικόνιση, αλλά και ποιητική ατμόσφαιρα είναι τα βασικά γνωρίσματα του ύφους στο συγκεκριμένο διήγημα.

Το βιωματικό στοιχείο στο όνειρο στο κύμα

 Στην όψιμη πεζογραφία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη υπάρχει ένας αριθμός διηγημάτων που θεωρούνται ότι εμπεριέχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία για τον ίδιο τον πεζογράφο.

Καλό είναι εδώ να διευκρινιστεί ότι λέγοντας αυτοβιογραφικά στοιχεία δεν εννοούμε ατόφια συμβάντα της ζωής του συγγραφέα αλλά αλήθειες, βιώματα, εμπειρίες, βιωμένες καταστάσεις και ψυχικές ανάγκες. Όπως λέει ο Γ. Ιωάννου «Ο Παπαδιαμάντης αυτοβιογραφείται όπως όλοι οι γνήσιοι συγγραφείς αυτοβιογραφούνται». Ο Π. Μουλλάς σημειώνει: «Σε τι ποσοστό μεταφέρονται εδώ πραγματικά βιώματα του Παπαδιαμάντη, θα ήταν δύσκολο να καθορίσουμε με ακρίβεια». Ο συγγραφέας άλλωστε υπογράφοντας στο τέλος του διηγήματος με το όνομά του αποποιείται κάθε ταύτισή του με τον αφηγητή.

Το όνειρο στο κύμα ως βουκολικό είδος (Αρκαδισμός)

Η Αρκαδία στην αρχαία τέχνη εθεωρείτο ως φανταστικό βασίλειο του έρωτα και της ομορφιάς, ως το ενσαρκωμένο όνειρο ανέκφραστης ευτυχίας, περιβεβλημένο όμως με το φωτοστέφανο μιας γλυκιάς και μελαγχολικής εγκαρτέρησης.

Η μυθολογική αντίληψη δημιούργησε τον Πάνα, με σύμβολό του τον αυλό, εθνικό θεό της προϊστορικής Αρκαδίας με τη σπουδαιότερη δικαιοδοσία  πάνω στην ποιμενική και τη γεωργική ζωή. Η Αρκαδία ,λοιπόν, ριζώθηκε στη συνείδηση των πνευματικών ανθρώπων της Δύσης του 16ου αιώνα σαν ένας τόπος ιδανικός, ειρηνικός κι ευτυχισμένος, τόπος νοσταλγίας κάθε φορά που η ανθρώπινη φύση δοκιμάζεται από ένα οδυνηρό παρόν. Η Αρκαδία εκφράζει την αναγωγή σ ένα χρόνο απαλλαγμένο από κοινωνικούς περιορισμούς, αποτελεί την εξιδανικευμένη διάσταση μιας διαφορετικής πραγματικότητας, στην οποία το άτομο κυριαρχεί ως προσωπική ύπαρξη και η ζωή του τείνει να εναρμονιστεί με τον ρυθμό της φυσικής-κοσμικής μεταβολής.

Η Αρκαδία εκφράζει την επιστροφή στη φύση, σε μια φύση όμως που δεν έχει υποστεί καμία αλλοίωση από την αστική ανάπτυξη. Αντιπροσωπεύει τη διάθεση απομάκρυνσης του ατόμου από την πόλη και υποδηλώνει έμμεσα την απόρριψη της κοινωνικής οργάνωσης που στερεί την ατομική ελευθερία της πρωτόγονης ζωής του ανθρώπου μέσα στη φύση.

Το λογοτεχνικό ρεύμα που επικεντρώνεται στο αρκαδικό τοπίο ευτυχίας ονομάζεται αρκαδισμός. Ως βάση του έχει την αρχαία βουκολική ποίηση, η οποία αντλεί τα θέματά της από τους έρωτες των βοσκών.

Στο Όνειρο στο κύμα εντοπίζονται τα εξής βουκολικά στοιχεία:

1.  οι περιγραφές της φύσης - η φυσιολατρεία

2.  οι θαλάσσιες θεότητες, οι σατυρίσκοι του βουνού

3.  οι αναφορές στις συνήθειες του βοσκού

4.  ο ερωτισμός

Το πρόβλημα της δημοκρατίας σήμερα: προτεινόμενο θέμα Έκθεσης Γ Λυκείου

Θα αναφερθώ στα σημερινά προβλήματα της δημοκρατίας. Λέω σημερινά προβλήματα της δημοκρατίας και όχι προβλή­ματα της σημερινής δημοκρατίας, γιατί δημοκρατία σήμερα πραγματικά δεν υπάρχει πουθενά. Υπάρχουν το πολύ φιλελεύ­θερες ολιγαρχίες σε ορισμένες χώρες, σχετικά προνομιούχες. Πρέπει να είμαστε τώρα πάνω από 5 δισεκατομμύρια άνθρω­ποι πάνω στη γη και είναι ζήτημα αν υπάρχουν 500 εκατομμύ­ρια ανθρώπων που ζουν σε χώρες όπου η πείνα δεν είναι καθη­μερινό πρόβλημα, όπου η καταπίεση και η ανελευθερία δεν είναι η καθημερινή πραγματικότητα.

Το όνειρο στο κύμα ως αυτοβιογραφικό διήγημα

 Το κείμενο ανήκει στα αυτοβιογραφικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Ο συγγραφέας δανείζεται το πρόσωπο ενός δικηγόρου για να εκφράσει τα δικά του βιώματα, τη δική του νοσταλγία για τον τόπο του,  τη δική του δυστυχία απ’ τον αστικό τρόπο ζωής που έχει αποδεχθεί. Πίσω λοιπόν από την ιστορία του δικηγόρου διακρίνουμε τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη, ο οποίος έζησε μέχρι τη νεότητά του στη Σκιάθο, γνώρισε εκεί τη θρησκεία, δεν  κατάφερε  να  γίνει  μοναχός,  έφυγε  για  να  σπουδάσει στην Αθήνα, έμεινε  εκεί  για βιοποριστικούς λόγους νοσταλγώντας την επιστροφή του στη γενέτειρά του. Δεν πρέπει όμως να ταυτίζουμε τα δύο πρόσωπα. Το διήγημα είναι μια μυθιστορία. Ο Παπαδιαμάντης δεν σπούδασε νομική, δεν εργάστηκε ως δικηγόρος στην Αθήνα, αλλά μετέφραζε διηγήματα για εφημερίδες  και  περιοδικά,  και  ούτε  βέβαια  μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ύπαρξη στη ζωή του   τού μοναχού Σισώη ή για το  επεισόδιο  με τη Μοσχούλα. Εξάλλου ο ίδιος ο συγγραφέας προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί από την  ταύτιση με τον αφηγητή: «δια την αντιγραφήν» Αλ. Παπαδιαμάντης.

Το Όνειρο στο κύμα στηρίζεται πάνω σε μια σειρά αντιθέσεις. Βασικότερη είναι αυτή της αντίθεσης του «τότε» με το «τώρα». Το «τότε» συνδέεται με την εφηβεία, την ελευθερία, την ευτυχία, την ανεμελιά, την  κυριαρχία, την αγραμματοσύνη, τη φύση, το όνειρο, ενώ το «τώρα» με την ωριμότητα, τη δυστυχία, την καταπίεση, την εργασία, τον περιορισμό, τα γράμματα, το αστικό περιβάλλον, την πραγματικότητα. Ο βοσκός και ο δικηγόρος. Πέρα από αυτή τη βασική αντίθεση, αντιμέτωποι έρχονται και άλλα πρόσωπα με τον ήρωα, ο Σισώης, ο Μόσχος, αλλά και η Μοσχούλα.

Η λειτουργία της περιγραφής στο Όνειρο στο κύμα

 Οι  περιγραφές του Παπαδιαμάντη, πλούσιες, είναι  γεμάτες από λεπτομέρειες που ξαφνιάζουν τον αναγνώστη για τη δύναμη που έχει η μνήμη του. Καμία περιγραφή δε μοιάζει με την άλλη, καθεμία έχει το δικό της χρώμα κι εδώ ο συγγραφέας γίνεται ποιητής. Εκτός από τα τοπία περιγράφει ανθρώπους, τρόπους, ήθη και έθιμα με πολλή ζωντάνια. Στη δύναμη και την ποιητική των περιγραφών του  υπάρχει και η σφραγίδα του ρομαντισμού, καθώς αυτή η τάση εισήγαγε την περιγραφή στη λογοτεχνία. Η Παπαδιαμαντική περιγραφή δεν περιορίζεται  στη μετάδοση ρεαλιστικών μόνο πληροφοριών, δεν εξυπηρετεί απλώς τη σκηνογραφία, αλλά συχνά βρίσκεται σε αντιστοιχία με τη συναισθηματική κατάσταση των ηρώων.

Αφηγηματικές τεχνικές στο Όνειρο στο κύμα

 Το «Όνειρο…» θεωρείται ένα από τα αυτοβιογραφικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη και μάλιστα της εφηβικής ηλικίας. Σημαντικό ρόλο στο να επιλεγεί το Όνειρο στο Κύμα ανάμεσα σε αυτά που θεωρούνται αυτοβιογραφικά κείμενα του              Παπαδιαμάντη έπαιξε η πρωτοπρόσωπη αφήγηση και μάλιστα η ισχυρά αυτοδιηγητική. Έχει άλλωστε γραφεί ότι το διήγημα τοποθετείται ανάμεσα στα πλαστά απομνημονεύματα και στις πλαστές εξομολογήσεις ή ότι δίνει την εντύπωση ότι αποτελεί σελίδες από  ένα προσωπικό ημερολόγιο. Ο ίδιος ο συγγραφέας προκειμένου να εκφράσει τα βιώματα και τις εμπειρίες του διαλέγει δύο διαδοχικά προσωπεία: αυτό του έφηβου ήρωα που ζει τα γεγονότα και του ενήλικου που τα θυμάται και τα σχολιάζει

Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη

Η γλώσσα στις ιστορίες του Παπαδιαμάντη είναι μια ιδιαίτερη καθαρεύουσα, ένα μωσαϊκό γλωσσικών εκφράσεων και τύπων, «δείκτης της πολυσήμαντης τούτης παρουσίας του είναι η γλώσσα του: ένα μωσαϊκό από λόγιες εκφράσεις, αρχαϊσμούς, τύπους από συναξάρια, ανακατεμένα όλα με βαρβαρισμούς και με λέξεις της χυδαϊζουσας και υφασμένα πάνω στο τυπικό της καθαρεύουσας. Η προσφορά του, εκτός απ' την αξία τη λογοτεχνική, έχει γενικότερη σημασία. Είναι το παρόν ενός έθνους, που έχει αρχίσει να ξαναζεί, και φέρνει απάνω της όλα τα σημάδια της ιστορικής του περιπέτειας. Γι' αυτό, μένει πάνω απ' όλα ελληνικός, αμετάφραστος, αποκλειστικά δικός μας».

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - Βιογραφικά στοιχεία

Ο Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο το 1851 και γονείς του ήταν ο ιερέας Αδαμάντιος Εμμανουήλ και η Αγγελική (Γκιουλώ) το γένος Μωραϊτίδη. Μεγάλωσε ανάμεσα σε εννιά παιδιά (τα δυο πέθαναν μικρά) με το φόβο του Θεού και εξοικειώθηκε νωρίς με τα εκκλησιαστικά πράγματα, τη θρησκευτική ατμόσφαιρα, τις λειτουργίες, τα ξωκκλήσια και την ήσυχη ζωή του νησιώτικου περίγυρου. Όλα αυτά του διαμόρφωσαν μια χριστιανοπρεπή ιδιοσυγκρασία, πού τη διατήρησε με πείσμα ως το τέλος της ζωής του.

Έκθεση Γ Λυκείου: Η ανάγκη συμμόρφωσης στους νόμους (θέματα - απαντήσεις)

Πολιτική ανυπακοή και δημοκρατία

Τα γεγονότα

«Όλοι όσοι έχουν υποβάλει σχετική δήλωση και έχουν φιλοξενήσει κάποιο ξένο που πραγματοποιεί ιδιωτική επίσκεψη στη Γαλλία, όπως προσδιορίζεται στο παρόν άρθρο, υποχρεούνται να ενημερώσουν τις δημοτικές αρχές σχετικά με την αναχώρηση του ξένου". (Άρθρο. 1^ο του νομοσχεδίου για τη μετανάστευση, Νοέμβριος 1996, της γαλλικής κυβέρνησης.)

Με την κατάθεση του νομοσχεδίου για τη μετανάστευση τον περασμένο Νοέμβρη, που ουσιαστικά εξωθεί τους πολίτες να γίνουν καταδότες, πενήντα Γάλλοι κινηματο­γραφιστές κάλεσαν τους συμπολίτες τους σε ανυπακοή να μην εφαρμόσουν το νόμο, όταν γίνει νόμος του κρά­τους. Ακολούθησαν αντιδράσεις διανοουμένων, κομμά­των, κινήσεων, συνδικάτων. Ανάμεσά τους 121 προσωπι­κότητες μη γαλλικής καταγωγής: Σκανδιναβοί, Αλγερινοί, Μαροκινοί, Τσέχοι, Ούγγροι, Ρώσοι, Πολωνοί. Υπολογί­ζεται ότι το ένα τέταρτο των σημερινών Γάλλων είναι απόγονοι τρίτης ή τέταρτης γενιάς αλλοδαπών. Πολλοί δήμαρχοι δήλωσαν κατηγορηματικά ότι δεν θα εφαρ­μόσουν το νόμο και καλούν τους δημότες τους σε «πολιτική ανυπακοή». Σιγά  - σιγά ξεσηκώθηκε κύμα αντι­δράσεων, που κορυφώθηκε στη διαδήλωση του Σαββάτου 21 Φεβρουαρίου, που ξεκίνησε από τον Gare de L' Est, τον Ανατολικό Σταθμό του Παρισιού, εκεί όπου έφταναν οι περισσότεροι μετανάστες στη Γαλλία. Οι διαδηλωτές πήγαν στη διαδήλωση κρατώντας μια βαλίτσα όπως οι πρόγονοί τους μετανάστες.

Πνευματικός άνθρωπος: σχεδιαγραμματική προσέγγιση του όρου

Πνευματικός άνθρωπος ή διανοούμενος είναι αυτός που ασχολείται με τα κοινωνικά, πολιτιστικά και ηθικά προβλήματα, με την έρευνα της αλήθειας, τη γνώση και το πνεύμα του ανθρώπου (οι φιλόσοφοι, οι ποιητές, οι διακεκριμένοι συγγραφείς, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες ή καθηγητές Πανεπιστημίων, οι θρησκευόμενοι που προβληματίζονται με κριτικό πνεύμα πάνω στα προβλήματα της ζωής, αυτοί που ενδιαφέρονται, πέρα από τα ατομικά τους, για τα γενικότερα προβλήματα του ανθρώπου).