Η βία - επιθετικότητα στις σύγχρονες κοινωνίες (απαντημένο προτεινόμενο θέμα στη νεοελληνική γλώσσα Γ΄ Λυκείου)

ΚΕΙΜΕΝΟ: Η βία στη σύγχρονη κοινωνία

Τo κύμα βίας, που αναστατωμένη ζει η ανθρωπότητα τα τελευταία ετούτα χρόνια, αποτελεί το γινόμενο της κακουργίας του αιώνα μας, τη σκληρή μαθητεία του ανθρώπου στο έγκλημα, την κατάλυση της ιερότητας του ανθρώπου. Εδώ πια δεν υπάρχουν αθώοι. Όλοι, οπουδήποτε γης, οποιασ­δήποτε χώρας κι οποιασδήποτε ηλικίας, μοιάζει να είναι όλοι ένοχοι κι επομένως υποχρεωμένοι να πληρώσουν. Ληστείες, απαγωγές, ανατινάξεις, φόνοι, παίρνουν και σηκώνουν σε κύμα θολό, αιματηρής οργής εκατοντάδες άγνωστους ανθρώπους.

Από πού ξεκινά αυτή η διεθνής τρομοκρατία, που πλήττει, όχι τις ανατολικές χώρες - αυτές είναι προστατευμένες κάτω από το μανδύα του πιο σκληρού κι αδίσταχτου ολοκληρωτισμού - αλλά τις χώρες του λεγόμενου ελεύθερου κόσμου;

Έκθεση Γ Λυκείου: Επιστήμη και προβλήματα της εποχής (θέματα - απαντήσεις)

Επιστήμη

Είναι γεγονός πως η ειδίκευση είναι απαραίτητη, είναι αντικειμενική νομοτέλεια. Όσο μεγαλύτερη εμβάθυνση γίνεται σε έναν τομέα, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος των ανθρώπων. Η μονόπλευρη όμως ενασχόληση με ένα αντικείμενο, με μια μόνο πλευρά του, μπορεί να οδηγήσει στην τυποποίηση, στη ρουτίνα, στην αποσπασματικότητα. Όταν η εξειδίκευση γίνε­ται αυτοσκοπός απογυμνώνεται το επιστημονικό έργο από την κοινωνική του ουσία, αποσυνδέεται από την κοινωνική του εφαρμογή. Μπορεί πολύ εύκολα να δικαιολογηθεί και η αντιανθρωπιστική χρήση της επιστήμης, η σύνδεσή της με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Στο όνομα μιας τεχνοκρατικής αντίληψης απογυμνώνεται η επιστήμη απ' την ανθρωπιστική της ουσία. Ταυτόχρονα, καθώς ο ίδιος ο επιστήμονας αποξενώνεται πολύπλευρα απ' τους άλλους ανθρώπους, αποξενώνεται κι από τον ίδιο του τον εαυτό. Γίνεται μονοδιάστατος.

Έκθεση Γ Λυκείου: Σχολείο και κοινωνία της πληροφορίας (θέματα - απαντήσεις)

Νεοελληνική Γλώσσα

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Σήμερα η «πολυμαθίη» κατατυραννεί τις ανθρώπινες κοινωνίες, εκτοπίζοντας την πραγματική σκέψη και καταστρέφοντας την υπόθεση του πνεύματος. Όχι πως έχω την πρόθεση μεγάλης ή μικρής εχθρότητας απέναντι στη μάθηση, κάθε άλλο. Τέτοια πρόθεση, κρατώντας τις αναλογίες, δεν είχε μήτε ο Δημόκριτος, που λέει επίσης: «πολλοί πολυμαθέες νουν ουκ έχουσιν» ή την αντίστροφη αλήθεια: «πολλοί λόγον μη μαθόντες ζώσι κατά λόγον». Αλλά αυτοί οι «πολλοί» του μεγάλου Αβδηρίτη, στην «προηγμένη» μας εποχή την πολυποίκιλη - και το ζούμε σε όλη του τη βαρβαρότητα το φαινόμενο – γίναν απελπιστικά περισσότεροι. Χαώδης κι αστήρικτη, τρομερά πλασματική «καλλιέργεια», μαστίζει τους σύγχρονους ανθρώπους και δεν έχει βέβαια, λύτρωση μια τέτοια κατεύθυνση. Στις μέρες μας, τις τόσο εξελιγμένες, οι γνώσεις έχουν απερίγραπτα πληθύνει, λιγόστεψαν οι αναλφάβητοι, προγράμματα παιδείας μάς έχουν ολούθε στην υφήλιο ξεκουφάνει, μορφώνεται μαζικότερα ο κόσμος. Σε κάθε τομέα της πνευματικής δραστηριότητας τα βιβλία καταιγίδα! Πάμπολλα στις προθήκες τα σωστά και ωφέλιμα βιβλία, καθώς επίσης αναρίθμητα τα βλαβερά βιβλία και τα άχρηστα, χαρακτηριστικό, μ' ανάποδη όμως αναλογία, και των καρπών της γης ακόμη...

Ελεύθερος χρόνος και ποιότητα ζωής (κριτήριο αξιολόγησης έκθεση - έκφραση Γ Λυκείου)

Ο ελεύθερος χρόνος στην εποχή της κρίσης

Από τις σημαντικότερες ίσως κατακτήσεις των εργαζομένων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ήταν η μείωση του χρόνου εργασίας και το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο. Οι κατακτήσεις αυτές στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα σηματοδότησαν μια πραγματική πολιτισμική επανάσταση.

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας η κυριαρχία της αμειβόμενης εργασίας κλονίστηκε σημαντικά στη σκέψη και την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων εργαζομένων. Το τέλος της αποκλειστικής πρόσχωσης στην εργασία και η διεύρυνση δικαιωμάτων και δυνατοτήτων, που έως τότε ανήκαν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, έκαναν τους ανθρώπους των μεταπολεμικών κοινωνιών να ονειρεύονται την οριστική απελευθέρωση τους από τους εργασιακούς καταναγκασμούς. Νέοι όροι ατομικής ελευθερίας και προ­σωπικής ανάπτυξης έκαναν την εμφάνισή τους. Η μόρφωση και η καλλιέργεια σε όλα τα στάδια της ζωής, η συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή και η έκφραση, η διασκέδαση και οι απολαύσεις, οι οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις, οι διεκδικήσεις αιτημάτων α­ποτέλεσαν τις νέες ατομικές και συλλογικές προτεραιότητες. Ο ελεύθερος χρόνος ήταν πλέον ο χρόνος της ατομικότητας και της κοινωνικής ένταξης, ενώ η αμειβόμενη εργασία έγινε το μέσο για τη συμμετοχή των ανθρώπων στην «κοινωνία των αγαθών». Στο πλαί­σιο αυτό η δημόσια συζήτηση, επιστημονική και μη, μετακινήθηκε στο κυρίαρχο ζήτημα της εποχής της αφθονίας, δηλαδή την επιδίωξη της ατομικής ευτυχίας.

Κριτήριο αξιολόγησης: Ποινές και ανθρώπινα δικαιώματα (έκθεση Γ Λυκείου)

Η βία των ποινών

Αν και έχουν περάσει 27 χρόνια από την τελευταία εκτέλε­ση κρατουμένου στη χώρα μας και 6 χρόνια από την τυπι­κή κατάργηση της θανατικής ποινής, η επαναφορά του βάρβαρου αυτού μέτρου εξακολουθεί να παραμένει ζήτη­μα αμφιλεγόμενο. Αρκετοί εκπρόσωποι του επιστημονικού και του πολιτικού κόσμου εμφανίστηκαν πρόσφατα υπέρ­μαχοι της επαναφοράς της θανατικής ποινής για τους εμπόρους ναρκωτικών. Κατά την άποψή τους η δικαιοσύνη πρέπει να μετατραπεί σε μηχανισμό επιβολής του θανάτου για την αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών. Τα σχετικά επιχειρήματα αντλούνται από τη δικαιολογημένη ηθική αποστροφή που προκαλεί το έγκλημα της εμπορίας των ναρκωτικών αλλά δεν πείθουν. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι αυτό το αναχρονιστικό και βάρβαρο μέτρο παρα­γνωρίζει τη θεμελιώδη αξία της ανθρώπινης ζωής και δεν έχει καμία σχέση με τη γενικότερη πρόληψη. Η ποινή, οποιαδήποτε ποινή, εκπληρώνει πλήθος σκοπών. Η θανατική ποινή, χωρίς να διορθώνει τίποτε, οδηγεί στο ανεπανόρθωτο. Στην Ελλάδα ακούγονται φωνές για την επαναφορά της αλλά και πολλές ανεπτυγμένες χώρες επιμένουν να τη διατηρούν στη νομοθεσία τους.

Σχολείο και πολιτιστική καλλιέργεια (έκθεση Γ Λυκείου)

«Ζώνη πολιτισμού» στα Σχολεία

Έχουμε σκεφθεί, όταν βλέπουμε τόσο κόσμο να επισκέπτεται ένα μουσείο ή μια πινακοθήκη στο εξωτερικό, ό­ταν δεν μπορείς εκεί να βρεις εισιτήριο για ένα θέατρο ή για μια συναυλία, όταν βλέπουμε τόσο κόσμο να συχνάζει στα βιβλιοπωλεία του εξωτερικού, γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι οι Αμερικανοί, οι Άγγλοι, οι Γερμανοί ή οι Γάλ­λοι ή όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι τόσο μορφωμένοι, τόσο καλλιεργημένοι, τόσο φιλομαθείς, τόσο «κουλτουριάρηδες»; Μήπως συμβαίνει κάτι άλλο; Μήπως οι πολίτες αυτών των χωρών έχουν μάθει να ακούνε μουσική να βλέπουν εκθέσεις, να επισκέπτονται μουσεία, να βλέπουν θέατρο, να διαβάζουν βιβλία; Και πού το έχουν μάθει; Μήπως αυτή η ευαισθησία τους έχει καλλιεργηθεί στα σχολικά τους χρόνια, μέσα από το πρόγραμμα και τις δραστηριότητες του Σχολείου; Ε, λοιπόν, κατά κανόνα αυτό συμβαίνει.

Έκθεση Γ Λυκείου: Ο πολίτης και οι ισχυρές χώρες

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Στις 10 Δεκεμβρίου 1948 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δηλώνοντας ότι «η έλευση ενός κόσμου στον οποίο τα ανθρώπινα όντα θα απολαμβάνουν την ελευθερία της έκφρασης και της πίστης και την ελευθερία από το φόβο και τη στέρηση» είναι «η ύψιστη προσδοκία του κοινού ανθρώπου».

Εξακολουθώντας να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του συστήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Η.Ε., η Οικουμενική Διακήρυξη αναγνώρισε δικαιώματα ατομικά, πολιτιστι­κά, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά - τα οποία παραμένουν ζωτικά για την ευτυχία και την ευημερία του ανθρώπου. Τα περισσότερα από αυτά κωδικοποιήθηκαν αργότερα σε διε­θνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ενσωματώθηκαν στα συντάγματα και τη νομοθεσία πολλών κρατών. Η Οικουμενική Διακήρυξη βοήθησε να αναγνωριστεί το γεγο­νός ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν διεθνή ευθύνη και όχι μόνο εσωτερική υπό­θεση των κρατών. Όρισε την αρχή ότι όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι παγκόσμια και αδιαίρετα. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να απολαμβάνουν όλα τα ανθρώ­πινα δικαιώματα, οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιαδήποτε άκρη της γης, και ότι κανένα δικαί­ωμα δε θα πρέπει να θεωρείται σημαντικότερο από κάποιο άλλο.

Έκθεση Γ Λυκείου: Η σχέση των νεοελλήνων με την πολιτιστική κληρονομιά και τα αρχαία μνημεία

Αρχαία κληρονομιά

Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε μια χώρα που η κάθε σπιθαμή του εδάφους της μαρτυρεί πολιτισμό και ιστο­ρία. Εκτός από τους ιστορικούς τόπους με παγκόσμια ακτινοβολία - Αθήνα, Δελφοί, Ολυμπία και πολλοί άλλοι - μνη­μεία υπάρχουν παντού: αρχαία ιερά και εξωκλήσια σε σχεδόν απάτητες βουνοκορφές, και στο βυθό των θαλασ­σών μας, καταποντισμένα λιμάνια, πλοία, έργα τέχνης, απλοί αμφορείς και τόσα άλλα, σε μεγάλο πλήθος. Είναι έ­να προνόμιο μοναδικό, το οποίο, όμως, δημιουργεί και τη σοβαρή υποχρέωση της προστασίας αυτής της κληρο­νομιάς.

Η προστασία των έργων του πολιτισμού δεν είναι μόνον ένα ηθικό χρέος. Είναι και συμφέρον, επειδή η πολιτιστι­κή κληρονομιά αποτελεί πλούτο με την κυριολεκτική σημασία του όρου.

Κριτήριο αξιολόγησης Έκθεση Γ Λυκείου: Η διαμόρφωση καταναλωτικής συνείδησης

Δεν Αγοράζω Τίποτα!

Στις 24 Νοεμβρίου γιορτάζεται διεθνώς η Παγκόσμια Ημέρα «Δεν Αγοράζω Τίποτα», η Παγκόσμια Ημέρα Αντικαταναλωτισμού, όπως έχει επικρατήσει σε ελληνική απόδοση. Πρόκειται για μια ανεπίσημη ημέρα διαμαρτυρίας απέναντι στον καταναλωτισμό, ο εορτασμός της οποίας καθιερώθηκε από μια ομάδα Καναδών ακτιβιστών.

Η συγκεκριμένη ιδέα του «σήμερα δεν αγοράζω τίποτα» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στο Βανκούβερ το Σεπτέμβριο του 1992. Τότε το κεντρικό σύνθημα συνοδευόταν από τη φράση «Μια ευκαιρία για την κοινωνία να επανεξετάσει το ζήτημα της υπερκατανάλωσης». Στις Η.Π.Α πραγματοποιείται μία ημέρα μετά από την Ημέρα των Ευχαριστιών, οπότε παρατηρείται έξαρση αγοράς καταναλωτικών ειδών, ενώ στην Ευρώπη έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται το τελευταίο Σάββατο του Νοεμβρίου. Η ιδέα του εορτασμού αυτής της ημέρας ανήκει στον καλλιτέχνη Ted Dave, ε­νώ αργότερα υιοθετήθηκε από μια ομάδα «κοινωνικών ακτιβιστών» από το Σηάτλ, τους Adbusters. Αυτοί κατάφε­ραν να διαφημίσουν αυτήν την ενέργεια στην τηλεόραση μέσω των τηλεοπτικών σταθμών, παρά τις αντιδράσεις από την πλευρά των επιχειρηματιών. Αργότερα, μάλιστα κατόρθωσαν να αγοράσουν τηλεοπτικό χρόνο και από το CΝΝ.