Τετάρτη 29 Μαΐου 2013

Πανελλαδικές 2013: Λατινικά θεωρητικής κατεύθυνσης

Λατινικά θεωρητικής κατεύθυνσης

Α1.  Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Κείμενα:
Μετάφραση
Κείμ. 37: Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
Στους εμφυλίους πολέμους όλα είναι αξιοθρήνητα, αλλά τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους (απ’ ό,τι συνήθως), ώστε ακόμη κι αν δεν είναι τέτοιοι από τη φύση τους, να εξαναγκάζονται από τα πράγματα[1] να γίνουν. Πράγματι η έκβαση των εμφυλίων πολέμων είναι πάντα τέτοια, ώστε όχι μόνο να γίνονται όσα θέλει ο νικητής, αλλά (ώστε) ακόμη να κάνει ο νικητής το χατίρι εκείνων, με τη βοήθεια των οποίων κερδήθηκε η νίκη.

Κείμ. 42: quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur.
Ενεργώντας κάτω από την επιρροή αυτών πολλοί (άλλοι) όχι μόνο αχρείοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν πως ενέργησα σκληρά και τυραννικά. [2] Τώρα όμως καταλαβαίνω πως αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μάνλιου, όπου κατευθύνεται, δε θα υπάρξει κανείς τόσο ανόητος, που να μη βλέπει πως έγινε συνωμοσία, και κανείς τόσο αχρείος, που να μην το ομολογήσει.





Μονάδες 40

Β.1.   γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:



Απάντηση
     bellis civilibus: την αιτιατική ενικού

   bellum civile
     miserius: τον αντίστοιχο τύπο στον υπερθετικό βαθμό

   miserrimum
     ipsa: την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος

   ipsum
     victores: την αφαιρετική πληθυντικού

   victoribus
     ferociores: την αφαιρετική ενικού στο θετικό βαθμό

   feroci
     tales (το πρώτο του κειμένου): τη γενική ενικού στο ίδιο γένος

   talis
     exitus: την αφαιρετική ενικού

   exitu
     auxilio: την αιτιατική ενικού

   auxilium
     auctoritatem: την ονομαστική ενικού

   auctoritas
     multi: το επίρρημα στο συγκριτικό βαθμό

   plus
     hunc: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος

   huic
     castra: τη γενική πληθυντικού

   castrorum
     stultum: τον αντίστοιχο τύπο στο θηλυκό γένος

   stultam

Μονάδες 15

Β.2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:



Απάντηση
     reddit: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

   reddidisti
     sint: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής μέλλοντα

   sunto
     cogantur: το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

   cogeretur
     fiant: το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού του ουδετέρου γένους

   faciendum
     velit: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα

   vult
     obsequatur: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

   obsequentur
     parta sit: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην ενεργητική φωνή

   peperisti
     animadvertissem: το στουπίνο και στους δύο τύπους

   animadversum - animadversu
     dicerent: τον αντίστοιχο τύπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

   dixerint
     intellego: το απαρέμφατο του παρακειμένου στη ίδια φωνή

   intellexisse
     intendit: το β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

   intende
     videat: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

   vidissemus
     fateatur: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

   fatebuntur

Μονάδες 15

Γ.1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:



Απάντηση
     miserius

       κατηγορούμενο στο nihil
     ferociores

       κατηγορούμενo στο αντικείμενο (victores) του ρήματος reddit
     bellorum

       γενική υποκειμενική στο exitus
     iis

       αντικείμενο του ρήματος obsequatur
     id

       υποκείμενο του απαρεμφάτου factum esse (ετεροπροσωπία)
     fore

       ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος intellego
     coniurationem

       υποκείμενο του απαρεμφάτου factam esse  (ετεροπροσωπία)

Μονάδες 7

Γ.1.β.  in bellis civilibus”: να αντικατασταθεί ο επιθετικός προσδιορισμός με δευτερεύουσα πρόταση

    in bellis civilibus (= επιθετ. προσδιορ.) = in bellis quae civilia sunt.

Μονάδες 3

Γ.1.γ.  «Bellorum enim  parta sit» : να μετατρέψετε τον ευθύ σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Cicero scripsit … »

    Cicero scripsit bellorum enim civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea fierent, quae vellet victor, sed etiam ut victor obsequeretur iis, quorum auxilio victoria parta esset.

Μονάδες 5

Γ.2.α.  etiamsi natura tales non sint”: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).

    etiamsi natura tales non sint = δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etiamsi. Εκφέρεται με υποτακτική. Εκφράζει μια υποθετική κατάσταση που κι αν δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας. Εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (sint) γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (reddit: οριστική ενεστώτα) και δηλώνει το σύγχρονο στα παρόν.

Μονάδες 3

Γ.2.β. quae velit victor”: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε το συντακτικό της ρόλο.

    quae velit victor = δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο ea της προηγούμενης πρότασης. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae (qui quae quod). Εκφέρεται με υποτακτική (velit αντί vult) λόγω έλξης. Προσδιορίζει όρο πρότασης που εκφέρεται με υποτακτική (fiant). Η υποτακτική είναι χρόνου ενεστώτα γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν

Μονάδες 3

Γ.2.β. Nunc intellego stultum fore”: να εντοπίσετε τον εξαρτημένο υποθετικό λόγο (μονάδα 1), να τον μετατρέψετε σε ανεξάρτητο (μονάδες 4), να τον χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του (μονάδα 1) και να σχηματίσετε υποθετικό λόγο που να δηλώνει υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν – μέλλον (μονάδες 2).

    si iste in Manliana castra pervenerit = δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si και εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου (pervenit). Ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό καθώς η απόδοση βρίσκεται στο neminem fore απαρέμφατο μέλλοντα που εξαρτάται από το intellego. Στον ευθύ λόγο ο υποθετικός λόγος θα ήταν: si pervenerit, nemo erit (ανοιχτή υπόθεση – πραγματικό).

εξαρτημένος:
Υπόθεση: si pervenerit


Απόδοση: neminem fore




ανεξάρτητος:
Υπόθεση: si pervenerit
    ανοιχτή υπόθεση – πραγματικό

Απόδοση: nemo erit



μετατροπή:
Υπόθεση: si perveniat
    υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν – μέλλον

Απόδοση: nemo sit

Μονάδες 8













[1] … από ανάγκη …


[2] … πως αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.