Πανελλήνιες 2012: Λατινικά Θεωρητικής κατεύθυνσης

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ  ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

ΜΑΘ. 28: Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audacium, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugativi.

ΜΑΘ. 32: Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam. Sic enim – laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo – me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.

Μονάδες 20

Μετάφραση

ΜΑΘ. 28: Αναζήτησε τα ίχνη του, σε παρακαλώ, και με την πιο μεγάλη φροντίδα είτε στείλε τον στη Ρώμη είτε φέρ’ τον μαζί σου γυρίζοντας από την Έφεσο. Μη σε απασχολήσει πόσο κοστίζει: όποιος είναι τέτοιος μασκαράς έχει μικρή αξία. Ο Αίσωπος όμως οργίστηκε τόσο πολύ για την ελεεινή πράξη και το θράσος του δούλου, που τίποτα δε θα τον ευχαριστούσε τόσο πολύ[1] από το να ξαναπάρει πίσω το δραπέτη.[2]

ΜΑΘ. 32: Αυτές (τις εικόνες) τις έβαζα πάντα μπροστά μου ως πρότυπα στην επιθυμία μου να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία μας. Διέπλαθα την ψυχή μου και το νου μου με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άντρες. Γιατί έτσι μπόρεσα να ριχτώ για τη σωτηρία σας σε τόσους πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες, με το να επιδιώκω δηλαδή μόνο τον έπαινο και την τιμή και να μην υπολογίζω όλα τα βάσανα του σώματος και όλους τους θανάσιμους κινδύνους.

Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

summa: τον αντίστοιχο τύπο στο συγκριτικό βαθμό

parvi: το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό

preti: την αιτιατική ενικού

scelus: την ονομαστική πληθυντικού

tanto dolore: την ονομαστική ενικού

nihil: την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος

ei: τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

gratius: την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους στον ίδιο βαθμό

quas: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος

bene: την αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου στο ουδέτερο γένος του συγκριτικού βαθμού

rem: την αφαρετική ενικού

mentem: τη γενική πληθυντικού

omnes: την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος

cruciatus: την αφαιρετική ενικού

Μονάδες 15

Απάντηση:

summa > superiore

parvi >  minime

preti > pretium

scelus > scelera

tanto dolore > tantus dolor

nihil > nulla re

ei > earum

gratius > gratiores

quas > cui

bene > meliora

rem > re

mentem > mentium

omnes >  omni

cruciatus > cruciatu

Β2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

investiga: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα στην ίδια έγκλιση και φωνή

mitte: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

rediens: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

deduc: το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

noli: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα

sit: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού

adfectus est: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

possit: το απαρέμφατο του παρακειμένου

gerendi: το γ΄ πληθυντικό πρόσπο της υποτακτικής του παρατατικού στην παθητική φωνή

administrandi: το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

colendo: την αφαιρετική του σουπίνου

proponebam: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

conformabam: το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή

expetendo: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή

obicere: τη μετοχή του μέλλοντα στην ονομαστική ενικού του θηληκού γένους

Μονάδες 15

Απάντηση:

investiga > investiganto

mitte > misistis

rediens > redeunt

deduc > deduxerit

noli > non vis

sit > essemus

adfectus est > adficeris – re

possit >potuisse

gerendi > gererentur

administrandi > andministravisses

colendo > cultu

proponebam > proposuissent

conformabam > conformatum iri

expetendo > expetivero - expetiero

obicere > obiectura

Γ1α. «tu homonem investiga»: να επαναδιατυπώσετε την πρόταση ώστε να εκφράζεται απαγόρευση και με τους δύο τρόπους

Μονάδες: 4

Απάντηση:

α΄ τρόπος: Tu hominem noli investigare

β΄ τρόπος: Tu hominem ne investigaveris

Γ1β. «rediens»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίσοιχη πρόταση ώστε να εκφράζει το σύγχρονο σε σχέση με το ρήμα της πρότασης στην οποία ανήκει.

Μονάδες 2

Απάντηση:

dum redis

Γ1γ. Να γίνει πλήρη συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: Epheso, tecum, nihili, dolore, cupidus, gerendi, tot, mortis, me.

Μονάδες 9

Απάντηση:

Epheso = απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο (από τόπο κίνηση) στη μετοχή rediens

tecum = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει συνοδεία στο ρήμα deduc

nihili = γενική της αξίας

dolore = αφαιρετική οργανική του μέσου στο adfectus est

cupidus = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ego

gerendi = γενική του γερουνδίου ως γενική αντικειμενική στο cupidus    

tot = επιθετικός προσδιορισμός στο dimicationes

mortis = γενική επεξηγηματική στο pericula

me = αντικείμενο του απαρεμφάτου obicere (άμεση ή ευθεία αντανάκλαση ή αυτοπάθεια)

Γ2α. «ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).

Μονάδες: 5

Απάντηση:

ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugativi = δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του αποτελέσµατος στο ρήµα εξέτασης est adfectus (προηγείται η αντωνυµία tanto για έµφαση). Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut, ο οποίος συνοδεύεται από την αντωνυμία nihil που έχει αρνητική σημασία. Εκφέρεται με υποτακτική γιατί στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση. Ο χρόνος είναι ενεστώτας γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Το adfectus est είναι παρακείμενος με σημασία ενεστώτα, δηλαδή δείχνει ότι το πάθος δημιουργήθηκε στο παρελθόν αλλά εξακολουθεί να υπάρχει και στο παρόν. Έχουµε ιδιόµορφη ακολουθία χρόνων, γιατί το συµπέρασµα είναι ιδωµένο τη στιγµή της εµφάνισής του στο µυαλό του οµιλητή και όχι τη στιγµή της πιθανής πραγµατοποίησής του (συγχρονισµός της κύριας µε τη δευτερεύουσα πρόταση).

Γ2β. «cogitando homines excellentes»: να γίνει γερουνδιακή έλξη (μονάδες 3) και να αιτιολογηθεί αν είναι υποχρεωτική (μονάδες 2).

Μονάδες 5

Απάντηση:

Γερουνδιακή έλξη:  hominibus excellentibus cogitandis

Η γερουνδιακή έλξη  δεν είναι υποχρεωτική καθώς η αφαιρετική του γερουνδίου είναι απρόθετη.

Γ2γ. «Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam» να μετετρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση  “Cicero dicit …”.

Μονάδες 5

Απάντηση:

Cicero dicit eas (illas) se, cupidum bene gerendi et administrandi rem publicam, semper sibi proponere

Αν θεωρήσουμε όμως ότι όσα λέγονται στο κείμενο δεν αφορούν τον Κικέρωνα τότε:

Cicero dicit eas (illas) illum cupidum bene gerendi et administrandi rem publicam, semper illi proponere

---

[1] τίποτε δε μπορούσε να του είναι πιο ευχάριστο

[2] από την επανάκτηση του δραπέτη.