Πανελλήνιες 2012: Ιστορία Θεωρητικής κατεύθυνσης

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ  ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΤΕΤΑΡΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2012

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Φεντερασιόν

β. Πεδινοί

γ. Εθνικό Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη ). 

                                                                                                                    Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:

α. Στον ελληνικό χώρο το πρόβλημα της έγγειας ιδιοκτησίας γνώρισε τις εντάσεις που παρατηρήθηκαν και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.

β. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄ το 1915 προκάλεσε δύο φορές την παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου.

γ.  Η αστική στέγαση των προσφύγων που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) συνάντησε περισσότερα εμπόδια από την αγροτική.

δ. Ο παλαίμαχος κρητικός πολιτικός Ι. Σφακιανάκης κάλεσε τον λαό  σε καθολική  συμπαράσταση προς  τους  επαναστάτες του Θερίσου (21 Μαρτίου 1905).

ε. Η πολιτική των νεοτουρκικών κυβερνήσεων έναντι των Ελλήνων βρισκόταν σε πλήρη συμφωνία με τις εξαγγελίες του προέδρου των ΗΠΑ Ουίλσον.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

Ποιες ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στο Κρητικό Ζήτημα μετά τη συμφωνία στις Μουρνιές (2 Νοεμβρίου 1905)  και έως την ανάληψη της Ύπατης Αρμοστείας της Κρήτης από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη;

Μονάδες 13

ΘΕΜΑ Β2

Ποια πλεονεκτήματα, που επέτρεπαν μια θετική οικονομική πορεία, εξασφάλισε η Ελλάδα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου (1919-1939);

Μονάδες 12

ΟΜΑΔΑ  ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται παρακάτω, να αναφερθείτε στο περιεχόμενο του Συντάγματος του 1844 σχετικά με:

α) τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών (μονάδες 4)

β) το δικαίωμα της ψηφοφορίας και την εκλογική διαδικασία (μονάδες 9)

γ) την κατανομή των εξουσιών (μονάδες 12).

Μονάδες 25

Κείμενο Α

Ὁ  Ἐκλογικὸς  Νόμος  καθιέρωνε τὴν  ἐκλογὴ  τῶν  βουλευτῶν μὲ πλειοψηφικὸ σύστημα δύο γύρων,  ποὺ θὰ διεξαγόταν μὲ ἄμεση, σχεδὸν καθολική, καὶ μυστικὴ ψηφοφορία. Δικαίωμα ψήφου δινόταν στοὺς ολίτες (ἄρρενες) ἡλικίας 25 ἐτῶν συμπληρωμένων, «ἔχοντας προσέτι ἰδιοκτησίαν τινὰ ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας, ὅπου ἔχουσι τὴν πολιτικὴν διαμονήν των, ἢ ἐξασκοῦντας ἐν αὐτῇ ὁποιονδήποτε ἐπάγγελμα, ἢ ἀνεξάρτητον ἐπιτήδευμα». Ἐξαιροῦνταν «α) Οἱ διατελοῦντες ὑπὸ ἀνάκρισιν ἐπὶ κακουργήματι,  β) Οἱ προσκαίρως ἢ διὰ παντὸς στερηθέντες  κατὰ συνέπειαν δικαστικῆς  ἀποφάσεως τοῦ δικαιώματος τοῦ ψηφοφορεῖν, γ) Οἱ στερούμενοι τῆς ἐλευθέρας διαχειρίσεως τῆς περιουσίας των».

Ν. Διαμαντοῦρος,  Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους,

τ. ΙΓ΄:  Νεώτερος Ἑλληνισμὸς  ἀπὸ  1833  ὥς  1881, 

Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 2 2000, σ.112.

Κείμενο Β

Ο Βασιλιάς δεν ήταν μόνον ο ανώτατος άρχοντας, ο αρχηγός του κράτους αλλά και το ανώτατο και κυρίαρχο όργανο του κράτους, αποδεχόταν δηλαδή μόνον εκείνους τους  περιορισμούς της εξουσίας του, που είχαν διατυπωθεί ρητώς στο Σύνταγμα. Η  μοναρχική πηγή της  εξουσίας προέκυπτε και  από  το ίδιο το συνταγματικό κείμενο, που αναγνώριζε το πρόσωπο του Βασιλιά ως ιερό και απαραβίαστο αλλά και από την πρόβλεψη   ότι η δικαιοσύνη πηγάζει  από  το Βασιλιά και απονέμεται εν ονόματί του. Η μοναρχία ήταν όμως περιορισμένη μέσα στα όρια που έθετε η ίδια με το παραχωρημένο Σύνταγμα.

Το Σύνταγμα του 1844 εισήγαγε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. [...] Η νομοθετική πρωτοβουλία και  το δικαίωμα  της  κυρώσεως των  νόμων ανήκε στο  Βασιλιά. Με το διορισμό των μελών της Γερουσίας και της διάλυσης, χωρίς περιορισμό, της Βουλής,  ο Βασιλιάς συγκέντρωνε εκτεταμένες αρμοδιότητες.

Η . Μαυρομούστακου,  Πολιτικοί Θεσμοί και Διοικητική Οργάνωση,

στο: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770 - 2000,

4^ος τόμος: Το Ελληνικό Κράτος, 1833 - 1871,

Η  Εθνική  Εστία και ο Ελληνισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,

Αθήνα:  Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ .43.

Κείμενο Γ

Περί συντάξεως της Πολιτείας

Άρθρον 15. Η νομοθετική εξουσία ενεργείται συνάμα υπό του Βασιλέως, της Βουλής και της Γερουσίας .

Άρθρον 20. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει εις τον Βασιλέα, ενεργείται δε διά των παρ’ αυτού διοριζομένων υπευθύνων Υπουργών.

Άρθρον 21. Η δικαστική εξουσία ενεργείται διά των δικαστηρίων, αι δε δικαστικαί αποφάσεις εκτελούνται εν ονόματι του Βασιλέως.

Περί της Βουλής

Άρθρον 59. Η Βουλή σύγκειται εκ Βουλευτών, εκλεγομένων των εχόντων δικαίωμα προς τούτο πολιτών, κατά τον περί εκλογής Νόμον.

Α. Σβώλος, Τα Ελληνικά Συντάγματα, σσ. 153, 155, 161

 (Στο: Αξιολόγηση των μαθητών στο μάθημα: «Θέματα Νεοελληνι κής Ιστορίας», 

τεύχ.  1ο,  Αθήνα : ΥΠ. Ε.Π.Θ.– Κ.Ε.Ε.,  1999,  σ. 197).

ΘΕΜΑ Δ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο και τον πίνακα που σας δίνονται παρακάτω,  να εξηγήσετε για ποιους λόγους η ΕΑΠ, κατά την αποκατάσταση των προσφύγων, έδωσε το βάρος στη γεωργία και προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη ∆υτική Θράκη.

Μονάδες 25

Κείμενο

[...] Σε  καμία χώρα δεν μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα  εσωτερικών ταραχών. Οι  πρόσφυγες  διεκδικούσαν όλο και περισσότερα, ιδιαίτερα εκείνοι που ζούσαν στις πόλεις και ήταν σε θέση να κάνουν την οργή τους αισθητή διαδηλώνοντας στους δρόμους. Η όλη προσπάθεια εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα έχει πολλές φορές κατηγορηθεί  για «προκατάληψη υπέρ των αγροτών» και για το γεγονός ότι σε μία επταετία εντατικής λειτουργίας [της  ΕΑΠ] διατέθηκαν μόνο δύο εκατομμύρια στερλίνες για τα στεγαστικά προγράμματα των πόλεων, ενώ για τα προγράμματα της υπαίθρου διατέθηκαν 10,5 εκατομμύρια.

Είναι αλήθεια ότι υπήρχαν κοινωνικοί, πολιτικοί και στρατηγικοί λόγοι για την εγκατάσταση των προσφύγων κυρίως στα εδάφη της βόρειας Ελλάδας. Οι πόλεις και οι κωμοπόλεις ήταν ήδη υπερπλήρεις, ανθυγιεινές και κινδύνευαν να μετατραπούν σε εστίες πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής. ∆εν υπήρχε απλός τρόπος να βρεθεί εργασία για τους πρόσφυγες των αστικών κέντρων χωρίς να δημιουργηθεί δυσφορία στον υπάρχοντα πληθυσμό. Οι αγροτικές περιοχές στο βορρά, αντίθετα, ήταν σχετικά έρημες ακόμα και πριν την έξοδο των μουσουλμάνων. Μετά την έξοδο, η κυβέρνηση συνειδητοποίησε  τη στρατηγική ανάγκη να εποικίσει το συντομότερο αυτά τα εδάφη με αγρότες που [...] αποτελούσαν πολύτιμο προμαχώνα στις τυχόν βλέψεις των Σλάβων για την βόρεια Ελλάδα. Όσο πιο γρήγορα πήγαιναν να εγκατασταθούν στα εδάφη της ελληνικής Μακεδονίας τόσο το καλύτερο.

Br. Clark,  Δυο φορές ξένος:  Οι μαζικές απελάσεις που διαμόρφωσαν

 τη σύγχρονη Ελλάδα και Τουρκία, μετ. Β. Ποταμιάνου,

Αθήνα: Ποταμός,  2007, σ. 243

Πίνακας

Κατανομή των προσφύγων κατά γεωγραφικό διαμέρισμα (1928)

ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ	ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΟΣΟΣΤΟ
Μακεδονία Στερεά Ελλάδα ∆υτ. Θράκη Νησιά Ανατ . Αιγαίου Θεσσαλία Κρήτη Πελοπόννησος Ήπειρος Κυκλάδες Ιόνια Νησιά	638253 306193 107607 56613 34659 33900 28362 8179 4782 3301	52.2% 25.1% 8.8% 4.6% 2.8% 2.8% 2.3% 0.7% 0.4% 0.3%
ΣΥΝΟΛΟ	1221849	100%

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, Γ΄ Τάξη Γενικού Λυκείου

(Θεωρητική  Κατεύθυνση),  Αθήνα: ΟΕ∆Β , 2010,  σ. 155.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Φεντερασιόν: σχολικό βιβλίο σελ. 46

Πεδινοί: σχολικό βιβλίο σελ. 77

Εθνικό Κόμμα: σχολικό βιβλίο: σελ.92

ΘΕΜΑ Α2

α. Λάθος    β. Σωστό   γ. Σωστό    δ. Σωστό   ε. Λάθος

ΘΕΜΑ Β1

Σχολικό βιβλίο σελίδα 215-216: «Το κίνημα του Θερίσου … οριστικής του επίλυσης»

ΘΕΜΑ Β2

Σχολικό   βιβλίο  σελίδα   52:  «Η   ελληνική   οικονομία  κατά   την   περίοδο  του

Μεσοπολέμου»

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

α) σχολικό βιβλίο σελ. 70-71: «Οι κομματικές παρατάξεις…. κομματικών μηχανισμών»

β) σχολικό βιβλίο σελ. 72: «Με άλλες διατάξεις … διαφορετικών συνδυασμών» Από το κείμενο Α αξιοποιούμε τις εξής πληροφορίες:

• οι βουλευτικές εκλογές θα διεξάγονταν σε δύο γύρους, σύμφωνα με το εκλογικό νόμο, με μυστική, άμεση και καθολική για τους άνδρες ψηφοφορία με ψηφοδέλτια

·     οι προϋποθέσεις ψηφοφορίας για τους άνδρες ήταν να είναι άνω των 25 ετών, να έχουν  ιδιοκτησία  εντός  της  περιοχής  στην  οποία  ασκούσαν  τα  πολιτικά  τους δικαιώματα ή να εξασκούν σε αυτή την περιοχή κάποιο επάγγελμα ή αυτοαπασχολούμενοι.

• εξαιρούνταν και δεν είχαν δικαίωμα ψήφου όσοι είχαν εκκρεμότητες με τη δικαιοσύνη για κάποιο κακούργημα, όσοι στερούνταν κατόπιν δικαστικής αποφάσεως το δικαίωμα της ψηφοφορίας και όσοι είχαν στερηθεί το δικαίωμα της ελεύθερης διαχείρισης της περιουσίας τους.

γ) σχολικό βιβλίο σελ. 71-72: «Στο σύνταγμα καθορίστηκαν … αρμόδιου υπουργού»,

«Προβλεπόταν … ισόβια» Από τα κείμενα Β και Γ αξιοποιούμε τις εξής πληροφορίες: Στο Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώθηκε η διάκριση των εξουσιών. Συγκεκριμένα:

Η νομοθετική εξουσία ανήκει στο βασιλιά, ο οποίος έχει το δικαίωμα κύρωσης των νόμων, στη Γερουσία, τα μέλη της οποίας διορίζονται από το βασιλιά και τη Βουλή, η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 59, συγκροτείται από βουλευτές που έχουν εκλεγεί από πολίτες με εκλογικά δικαιώματα.

Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στο βασιλιά και διενεργείται από τους υπουργούς, τους οποίους εκείνος διορίζει.

Η δικαστική  εξουσία  ανήκει  στα  δικαστήρια,  πηγάζει  από  το  βασιλιά και  οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται στο όνομά του.

Ο ρόλος του βασιλιά σύμφωνα με το Σύνταγμα:

·      Ήταν ο ανώτατος άρχοντας

·  Ήταν ο αρχηγός του κράτους, ανώτατο και κυρίαρχο όργανό του, αποδεχόμενους τους   περιορισμούς  της  εξουσίας  που  είχαν  οριστεί  από  το Σύνταγμα

·      Ήταν ιερό και απαραβίαστο πρόσωπο

ΘΕΜΑ Δ1

Σχολικό βιβλίο σελ. 153-154: «Η διάκριση σε αστούς και αγρότες» και σελ. 154: «Τις

αντικειμενικές συνθήκες»

Από την πηγή αξιοποιούμε τις εξής πληροφορίες:

·      Δόθηκε βάρος στη γεωργία – και κυρίως στην εγκατάσταση προσφύγων στη βόρεια Ελλάδα- για «πολιτικούς, κοινωνικούς και στρατηγικούς» λόγους.

·      Οι πόλεις και οι κωμοπόλεις ήταν ήδη πυκνοκατοικημένες  και ανθυγιεινές και υπήρχε κίνδυνος πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών, αφού ήταν αδύνατον να αποκατασταθούν εργασιακά οι πρόσφυγες, χωρίς να υπάρξει αντίδραση από τους γηγενείς.

·     Έπρεπε η κυβέρνηση άμεσα για λόγους στρατηγικούς να προωθήσει τον εποικισμό των έρημων, ακόμα και πριν την έξοδο των μουσουλμάνων,   βόρειων περιοχών, για να λειτουργήσουν ως  προστασία για τα σύνορα στις βλέψεις των Σλάβων.

Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι:

·     Η άφιξη και η διαδικασία της αποκατάστασης πιθανότατα θα δημιουργούσε εσωτερικές ταραχές, καθώς οι εγκατεστημένοι στις πόλεις πρόσφυγες μπορούσαν με διαδηλώσεις διεκδικώντας την επίλυση των προβλημάτων τους.

·    Η ΕΑΠ κατηγορήθηκε ότι προώθησε περισσότερο την αγροτική αποκατάσταση, αφού τα επτά χρόνια λειτουργίας της διέθεσε μόνο 2.000.000 στερλίνες για την αστική αποκατάσταση ενώ 10.500.000 για την αγροτική.

Τα στοιχεία του πίνακα που συνδέονται με την ιστορική αφήγηση και την πηγή και επιβεβαιώνουν τα ανωτέρω είναι:

·      Μακεδονία, ποσοστό 52,2%, δηλαδή 638.253 πρόσφυγες

·  Δυτική Θράκη, ποσοστό 8,8%, δηλαδή 107.607  πρόσφυγες (προσοχή, παρατηρείται  χαμηλό  ποσοστό  σε  σχέση  με  τις  επιδιώξεις  της  ΕΑΠ,  γιατί  οι μουσουλμάνοι  της  περιοχής εξαιρέθηκαν  από  την  ανταλλαγή, σύμφωνα με τη σύμβαση της Λωζάννη)

·  Τέλος, τα χαμηλά ποσοστά των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στα υπόλοιπα διαμερίσματα αποδεικνύουν την προτεραιότητα που δόθηκε στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη.

 απαντήσεις φροντιστηρίων "Πουκαμισάς"