Έκθεση Γ Λυκειου: Μαζικότητα και βία στους αθλητικούς χώρους

Ο σύγχρονος πολιτισμός οργανώνεται, διαδίδεται και εσωτερικεύεται ως ατομική αξία και κιρίως ως ψυχοκινητική ε­νέργεια γύρω από τρεις άξονες: τη μουσική για τις μάζες (κι όλα τα παρεμφερή από το σταρ-σύστεμ ως τη ρέιβ μουσική τη νεανική κουλτούρα και το life style, τη σχετική βιομηχανία ως τις ενδυματολογικές συμπεριφορές), την τηλεόραση και τον αθλητισμό για τις μάζες – θεατές. Δεν υπάρχει αθλητισμός χωρίς μάζες, μέσα και έξω από τα γήπεδα. Αθλητισμός χωρίς μάζες είναι άκακη αθλοπαιδιά κάτι σαν τη μακριά γαϊδούρα των παιδικών μας χρόνων. Οι μάζες είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής του αθλητισμού.

Οι μάζες, όμως, δέν ξεκίνησαν ένα ωραίο πρωί από το σπίτι τους για να κατέβουν στο γήπεδο ή για να στηθούν, παθιασμένες, μπροστά στην τηλεόραση. Με κάποιο τρόπο έγινε αυτή η κάθοδος των μυριάδων. Κάποιος τις κάλεσε. Ή πιο σωστά: κάποιος τις εγκάλεσε ακριβώς όπως γίνεται με τη δικαστική έγκληση. Εγκαλώ κάποιον σημαίνει τον καταγγέλλω ως υπαίτιο για άδικη πράξη εις βάρος μου, η δικαστική αρχή επιλαμβάνεται του ζητήματος, αποφαίνεται αν είναι, κατ' αρχην βάσιμη η καταγγελία μου και τελικά το δικαστήριο αποφασίζει αν ο κατηγορούμενος είναι αθώος ή ένοχος, αναλόγως.

Ποιοι ήταν, λοιπόν, οι εγκαλέσαντες τις μάζες, ποιοι τις προσήγαγαν βιαίως στην αρένα του αθλητισμού, αναθέτο­ντας σε αυτές το ρόλο να βλέπουν; Και γιατί αυτές, βλέποντας, το μάτι τους αγρίεψε, άρχισαν να φωνασκούν, να εν­θουσιάζονται, να παθιάζονται, να χουλιγκανίζουν με όλους τους τρόπους, να βρίζουν, κυρίως να βρίζουν, λόγω ή έργω; Διότι θεατής - φίλαθλος, στην τηλεόραση ή στο γήπεδο, είναι ένα πράγμα που βρίζει. Θεατής που δέν βρίζει δεν νοείται. Θερμή εξέδρα, «συμπαράσταση του κόσμοι», έκτος παίκτης στο μπάσκετ και δωδέκατος στο ποδόσφαιρο, και άλλα τέτοια πού με υποκριτική άνεση λέγονται, αποκρύπτουν την ιδιότητα αυτού του παραπανίσιου, αρχιζαβολιάρη και ασύδοτου παίκτη και αποσιωπούν ότι το γήπεδο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα αχαλίνωτο υβριστήριο.

Ωστόσο, αυτοί που κάλεσαν και εγκάλεσαν τις μάζες στα γήπεδα και τις οθόνες έτσι τις ήθελαν: μαινόμενες. Άλλοι θεσμοί, κυρίως τα Μ.Μ.Ε., ανέλαβαν να νομιμοποιήσουν αυτήν την προσαγωγή να την καταστήσουν εθελούσια και προ­σωπική υπόθεση γοήτρου, αγάπης - μίσους, αυτοπραγμάτωσης, απόλαυσης για τον κάθε εγκαλούμενο φίλαθλο, καλ­λιεργώντας ταυτόχρονα σε αυτόν την ενοχή ότι είναι ύποπτος του ειδεχθούς αδικήματος της απάθειας και της αδιαφορίας απέναντι στο εθνικό πάθος, απέναντι στην υπόθεση της ομάδας, του έθνους και της κοινωνίας ολόκληρης, α­δίκημα για το οποίο μία και μόνη δυνατότητα αθώωσης υπάρχει: η έμπρακτος μετάνοια. Να μετέχεις κι εσύ, διαφορετικά τίθεσαι έξω από τα εθνικοκοινωνικά δρώμενα, Ούτε σε μια παρέα δέν έχεις θέση. Πρέπει να πάρεις θέση, υπέρ ή κατά να ξέρεις πλήθος λεπτομερειών, όλες τις στατιστικές που αραδιάζουν οι τηλεπαρουσιάστριες και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, να συμμερίζεσαι όλα αυτά τα σπουδαία, να τα υποστηρίζεις, να τα στηρίζεις, να τα ζεις με το σώμα σου το ίδιο, με την ψυχή σου με πάθος, με φανατισμό άνευ όρων, άνευ ορίων (…).

Αν οι θεατές απλώς χειροκροτούσαν και επευφημούσαν κάθε καλή προσπάθεια, τότε θα ήταν άχρηστοι. Κανείς δέν θέλει τους θεατές κόσμιους. Η κοσμιότητα δέν συμβάλει στην κατάκτηση της νίκης, του μόνου που τελικά μετράει σε αυτήν την υπόθεση.

Αλλά κι ο κόσμος έχει τους δικούς του λόγους να ωρύεται και να παθιάζεται. Πού αλλού θα βρει να ξεσπάσει α­νενόχλητα κατά του αντιπάλου. Πού αλλού θα αισθανθεί περήφανα, παρά στην εξόντωση του αντιπάλου μέσα στην α­ρένα;

(Απόσπασμα άρθρου του Άγγελου Ελεφάντη, από το περιοδικό

Ο ΠΟΛΙΤΗΣ, τεύχος αρ.9, Ιούλιος 1995, δασκευασμένο).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.   Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου σε 80 - 100 λέξεις.

2.   Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 -100 λέξεων την άποψη: «Αν οι θεατές απλώς χειροκροτούσαν και επευφημούσαν κάθε καλή προσπάθεια, τότε θα ήταν άχρηστοι. Κανείς δέν θέλει τους θεατές κόσμιους. Η κοσμιότητα δέν συμβάλει στην κατάκτηση της νίκης, του μόνου που τελικά μετράει σε αυτήν την υπόθεση».

3.   Να δικαιολογήσετε τη χρήση του β' ενικού γραμματικού προσώπου στην τέταρτη παράγραφο: « … Να μετέχεις κι εσύ … άνευ όρων, άνευ ορίων (…).

4.   Παραγωγή κειμάου: Στο κείμενο που διαβάσατε διατυτώνεται η άποψη ότι ο σύγχρονος αθλητισμός χωρίς τη συμμετοχή των μαζών, μέ­σα και έξω από το γήπεδο, δέν νοείται. Σε άρθρο που θα δημοσιεύσετε στην ιστοσελίδα του σχολείου σας να ανα­φέρετε τους στόχους που πρέπει να θέτει μια επιμελημένη αθλητική αγωγή για τους νέους της πατρίδας μας. Επίσης να υποδεικνύετε τους φορείς που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην πραγματοποίηση τους.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Περίληψη

Οι εκδηλώσεις βίας στους αθλητικούς χώρους ως αποτέλεσμα της μαζοποίησης των ατόμων στις σύγχρονες κοινω­νίες είναι το θέμα του συγκεκριμένου κειμένου. Ο συντάκτης υποστηρίζει ότι η ύπαρξη και λειτουργία του αθλητισμού, όπως και άλλων εκδηλώσεων του σύγχρονου πολιτισμού, απαιτεί την κινητοποίηση των μαζών. Αναρωτιέται, όμως, για τους παράγοντες που καθιστούν τους μαζοποιημένους φιλάθλους στην αρχή παθητικούς θεατές των αθλητικών δρώμενων και στη συνέχεια εξαγριωμένους σε τέτοιο βαθμό οπαδούς, ώστε να μην νοείται δεξαγωγή αθλητικής δραστη­ριότητας χωρίς εκτροπές και βιαιότητες. Κατάλληλα χειραγωγημένοι από τα Μ.Μ.Ε. και ακολουθώντας τις επιταγές αυτών, οι οπαδοί προβαίνουν σε καταδικαστέες ακρότητες για να αποδείξουν την έμπρακτη αφοσίωση τους στην ομάδα ως υπέρτατο σκοπό ζωής. Την κοσμιότητα και την πολιτισμένη παρακολούθηση των αθλητικών αγώνων απορρίπτουν ως αναποτελεσματική για τη διεκδίκηση και την κατάκτηση της νίκης και οι ίδιοι οι οπαδοί, οι οποίοι βρίσκουν στις α­θλητικές δραστηριότητες πεδίο εκτόνωσης και επιβεβαίωσης

2. Ανάπτυξη παραγράφου

Η επικράτηση στους αγωνιστικούς χώρους και η κατάκτηση της νίκης είναι ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το μο­ναδικό ζητούμενο στον σύγχρονο επαγγελματικό αθλητισμό. Στην επίτευξη αυτού του σκοπού επιστρατεύονται, εκτός των άλλων, και οι θεατές των αθλητικών αναμετρήσεων. Αυτοί θεωρούνται χρήσιμοι μόνο στον βαθμό που με ανάρμοστους, ακραίους και συχνότατα βίαιους τρόπους ενισχύουν την ομάδα της προτίμησής τους στη διεκδίκηοη της νί­κης. Προετοιμασμένοι είτε από Μ.Μ.Ε. είτε από διοικήσεις αθλητικών σωματείων, συστηματικά εκπαιδευμένοι στον φα­νατισμό και την ακρότητα και όχι σπάνια ταλαιπωρημένοι από τα πολλά και οξυμένα κοινωνικά προβλήματα, απογοη­τευμένοι, τελικά από μια ζωή χωρίς ιδιαίτερες προοπτικές, εξυβρίζουν τους αντιπάλους, συμπλέκονται μεταξύ τους, καταστρέφουν. Μέσα σε τέτοιο κλίμα, οι αθλητικές αξίες της ευγενούς άμιλλας και του σεβασμού όχι απλώς παρα­βιάζονται, αλλά θεωρούνται επιζήμιες.

3. Χρήση β΄ προσώπου

Ο συντάκτης χρησιμοποιεί β' ενικό γραμματικό πρόσωπο στην τέταρτη παράγραφο για να προσδώσει στο κείμενο τον τόνο της προφορικότητας και της οικειότητας, της (φιλικής) συνομιλίας με τον αναγνώστη, στοχεύοντας, ταυτό­χρονα, και στον άμεσο προβληματισμό του. Διευκολύνεται, έτσι, να μεταδώσει πιο παραστατικά συνεπώς και πιο αποτελεσματικά το μήνυμά του στους αναγνώστες.

4.  Παραγωγή κειμένου

Τίτλος (ενδεικτικά): Ελληνικός αθλητισμός, ώρα ευθύνης!!

Στον πρόλογο σκόπιμο είναι να φανεί ο επικαιρικός χαρακτήρας του άρθρου. Θα ήταν δυνατόν να γίνει αναφορά σε πρόσφατα επεισόδια που συνέβησαν σε αθλητικούς χώρους της πατρίδας μας, με σοβαρές συνέπειες (συμπλοκές ο­παδών, τραυματισμοί, υλικές ζημίες, καταστροφές υποδομών). Στη συνέχεια, πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα δια­μόρφωσης μιας επιμελημένης αθλητικής αγωγής για την ελληνική νεολαία με συγκεκριμένους στόχους και προτεραιό­τητες.

α) Στόχοι που θα πρέπει να θέσει μια επιμελημένη αθλητική παιδεία για τους νέους της χώρας μας.

► Η κατανόηση και εμπέδωση από τη νέα γενιά των πολλών ωφελειών που έχει ο αθλητισμός για τον άνθρωπο: η συστηματική σωματική άσκηση, η ενίσχυση της φυσικής κατάστασης, η θωράκιση της υγείας, η διέξοδος από τις α­σφυκτικές και καταπιεστικές συνθήκες του τεχνοκρατικού πολιτισμού, καθώς και η καλλιέργεια ηθικών και κοινωνικών αξιών, όπως ο έντιμος αγώνας, η ψύχραιμη αντιμετώπιση της νίκης, η αξιοπρεπής αποδοχή της ήττας, ο σεβασμός στον αντίπαλο, η τήρηση των κανόνων, η προσεγμένη προετοιμασία και η αυτοπειθαρχία, η υπέρβαση του εαυτού, η συνεργασία.

► Η καλλιέργεια της αντίληψης ότι ο αθλητισμός συνιστά εποικοδομητική στάση και κατάφαση στη ζωή. Σε μία τέτοια λογική θα είναι δυνατή η διάκριση του επαγγελματικού αθλητισμού και του πρωταθλητισμού, που ως αποκλειστι­κή και συστηματική ενασχόληση προορίζεται για τους λίγους, από τον μαζικό αθλητισμό, που ως μια παγιωμένη συνήθεια θα πρέπει να αφορά όλους τους ανθρώπους.

► Η πρόληψη επικίνδυνων συμπτωμάτων που παρεισφρέουν στον χώρο του αθλητισμού. Τέτοια φαινόμενα είναι η άκρατη εμπορευματοποίηση και η ειδώλοποίηση των αθλητών, η χρήση απαγορευμένων ουσιών για την κατάκτηση της νίκης, οι πολύμορφες εκδηλώσεις βίας στους αθλητικούς χώρους.

► Η προβολή του αθλητισμού ως ένα από τα μέσα που προωθούν την ειρηνική συνύπαρξη, την επικοινωνία και τη συνεργασία των λαών.

► Η ανάδειξη του αθλητισμού ως ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης, ως μία σύνθετη δραστηριότητα που στους αρχαίους χρόνους συνδεόταν άρρηκτα με την ελευθερία, τη φιλοσοφία, τη θρησκευτική λατρεία, τη δημοκρατία, την τέχνη, τον πόλεμο, την πανελλήνια ιδέα, την πόλη και τη συλλογικότητα, το ήθος και το πρότυπο του ολοκληρωμένου ανθρώπου - πολίτη.

β) Φορείς που θα μπορούσαν να μεταδώσουν αυτές τις αξίες στους νέους της χώρας μας.

► Τα αθλητικά σωματεία, με τις αναγκαίες σύγχρονες υποδομές τους, την προσεγμένη εκγύμναση, τους καταρτισμέ­νους γυμναστές και προπονητές, οι οποίοι εκτός από τη συστηματική εκγύμναση των νέων οφείλουν να μεριμνούν, ως παιδαγωγοί, και για την ηθική τους τελειοποίηση, το επιστημονικό τους δυναμικό, τις διοικήσεις τους, τους ενεργούς ή και παλαίμαχους αθλητές τους.

► Το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο οφείλει να εντάξει τις αθλητικές δραστηριότητες σε ένα ευρύτερο και πολυδιάστατο πρόγραμμα αγωγής υγείας που θα συμπεριλαμβάνει συμβουλευτική πρόληψη, προστασία.

► Τα Μ.Μ.Ε., τα οποία αφενός θα πρέπει να αποφεύγουν την καλλιέργεια φανατισμού στις τάξεις των οπαδών των συλλόγων, αφετέρου θα πρέπει να αναδεικνύουν αρκετά αθλήματα, ακόμα και αυτά που δεν είναι υψηλής δημοφιλίας ή δεν ανήκουν στον επαγγελματικό αθλητισμό.

► Συμπληρωματική αλλά εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή φορέων όπως οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, που συνδέονται με τον αθλητισμό και τη νέα γενιά και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδοίκησης. Έργο αυτών των φορέων, ε­κτός των άλλων, θα πρέπει να είναι η προώθηση και του ερασιτεχνικού και μαζικού αθλητισμού.

► Η οικογένεια των νέων ανθρώπων, η οποία θα μπορούσε να εντάξει στο πρόγραμμά της τη σωματική εξάσκηση και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

πηγή: EΘNOΣ-ΠAIΔEIA, Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΓΓΕΛΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΕΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΑΝΕΛΑΚΗ,ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΛΕΪΜΟΝΗΣ