Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2011: Νεοελληνική Γλώσσα Δ΄ Εσπερινού Ενιαίου Λυκείου

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ' ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ένα γενικό χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι το κυνήγι του χρόνου. Όλοι τρέχουν, λαχανιάζουν, αγωνιούν και πάντοτε έχουν την αίσθηση ότι δεν πρόφτασαν κάτι. Αυτή η παραφροσύνη του καιρού μας, που μας σπρώχνει συνεχώς πίσω από το χρόνο, μας εμπλέκει μέσα στη ροή του χρόνου και μας αφαιρεί τη χαρά να συνυπάρχουμε με το χρόνο (συμβαδίζοντας και συνυπάρχοντας με άνεση), εκμηδενίζει τον άνθρωπο ως προσωπικότητα και ως ανθρώπινη ουσία.

Είναι έτσι φτιαγμένη η δομή του δημόσιου και ιδιωτικού μας βίου, ώστε να παγιδεύεται ο άνθρωπος μέσα στα αντικείμενα και στις απασχολήσεις. Λες και βάλαμε όλη την τέχνη και τη σοφία μας στο να συνθλίψουμε τους εαυτούς μας. Ο άδειος από τις ασχολίες χρόνος, που θα είναι δικός μας αποκλειστικά, είναι ή ελάχιστος ή ανύπαρκτος. ∆εν έχουμε καιρό να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, να αναδιπλωθούμε και να ταξιδέψουμε μέσα μας, να ονειροπολήσουμε ή να νοσταλγήσουμε, να αποχωρισθούμε απ' όλους τους εξωτερικούς περισπασμούς, σε μια αποκλειστική συνάντηση με τον εαυτό μας.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2011: Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Ενιαίου Λυκείου

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ένα γενικό χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι το κυνήγι του χρόνου. Όλοι τρέχουν, λαχανιάζουν, αγωνιούν και πάντοτε έχουν την αίσθηση ότι δεν πρόφτασαν κάτι. Αυτή η παραφροσύνη του καιρού μας, που μας σπρώχνει συνεχώς πίσω από το χρόνο, μας εμπλέκει μέσα στη ροή του χρόνου και μας αφαιρεί τη χαρά να συνυπάρχουμε με το χρόνο (συμβαδίζοντας και συνυπάρχοντας με άνεση), εκμηδενίζει τον άνθρωπο ως προσωπικότητα και ως ανθρώπινη ουσία.

Είναι έτσι φτιαγμένη η δομή του δημόσιου και ιδιωτικού μας βίου, ώστε να παγιδεύεται ο άνθρωπος μέσα στα αντικείμενα και στις απασχολήσεις. Λες και βάλαμε όλη την τέχνη και τη σοφία μας στο να συνθλίψουμε τους εαυτούς μας. Ο άδειος από τις ασχολίες χρόνος, που θα είναι δικός μας αποκλειστικά, είναι ή ελάχιστος ή ανύπαρκτος. Δεν έχουμε καιρό να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, να αναδιπλωθούμε και να ταξιδέψουμε μέσα μας, να ονειροπολήσουμε ή να νοσταλγήσουμε, να αποχωρισθούμε απ' όλους τους εξωτερικούς περισπασμούς, σε μια αποκλειστική συνάντηση με τον εαυτό μας.

Αρχαία ελληνικά: σχηματισμός παραθετικών επιθέτων και επιρρημάτων

Τα επίθετα, κλιτοί ονοματικοί τύποι που φανερώνουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των προσδιοριζόμενων από αυτά όρων, σχηματίζουν τους λεγόμενους βαθμούς παράθεσης των επιθέτων. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου.

Οι βαθμοί των επιθέτων είναι τρεις:

Α) θετικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει απλώς την ιδιότητα ή την ποιότητα του προσδιοριζόμενου όρου, χωρίς σύγκριση προς κάποιο άλλο, π.χ. ὁ δίκαιος ἀνήρ. Β) συγκριτικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει ότι ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε βαθμό ανώτερο συγκριτικά προς έναν άλλο όρο ή και ένα σύνολο, π.χ. οὖτός ἐστι δικαιότερος ἐκείνου -         χρυσὸς κρείσσων πολλῶν χρημάτων. Γ) υπερθετικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει ότι ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε βαθμό ανώτερο από όλα τα άλλα και διακρίνεται σε: α) σχετικό υπερθετικό, (ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα στον μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά προς όλα τα άλλα του ίδιου είδους μαζί), π.χ. Ἀριστείδης ἦν δικαιότατος πάντων τῶν Ἀθηναίων. β) απόλυτο υπερθετικό, (ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα στον ανώτατο βαθμό, χωρίς να γίνεται σύγκριση προς άλλα), π.χ. οὖτός ἐστι δικαιότατος.

Η βία - επιθετικότητα στις σύγχρονες κοινωνίες (απαντημένο προτεινόμενο θέμα στη νεοελληνική γλώσσα Γ΄ Λυκείου)

ΚΕΙΜΕΝΟ: Η βία στη σύγχρονη κοινωνία

Τo κύμα βίας, που αναστατωμένη ζει η ανθρωπότητα τα τελευταία ετούτα χρόνια, αποτελεί το γινόμενο της κακουργίας του αιώνα μας, τη σκληρή μαθητεία του ανθρώπου στο έγκλημα, την κατάλυση της ιερότητας του ανθρώπου. Εδώ πια δεν υπάρχουν αθώοι. Όλοι, οπουδήποτε γης, οποιασ­δήποτε χώρας κι οποιασδήποτε ηλικίας, μοιάζει να είναι όλοι ένοχοι κι επομένως υποχρεωμένοι να πληρώσουν. Ληστείες, απαγωγές, ανατινάξεις, φόνοι, παίρνουν και σηκώνουν σε κύμα θολό, αιματηρής οργής εκατοντάδες άγνωστους ανθρώπους.

Από πού ξεκινά αυτή η διεθνής τρομοκρατία, που πλήττει, όχι τις ανατολικές χώρες - αυτές είναι προστατευμένες κάτω από το μανδύα του πιο σκληρού κι αδίσταχτου ολοκληρωτισμού - αλλά τις χώρες του λεγόμενου ελεύθερου κόσμου;

Λατινικά Γ Θεωρητικής: κριτήριο αξιολόγησης (μαθήματα 21, 32, 43, 46)

ΚΕΦ. (ΧΧΙΙΙ): Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo cum cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat.

ΚΕΦ (XXXII): Quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas imagines fortissimorum virorum - non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum - scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt!

ΚΕΦ (XLIII): Num ad hostem venit et captiva in castris tuis sum? In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit? Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit?

ΚΕΦ (XLVI): Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis, aut communis salutis desertor propter suam utilitatem et salutem. Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat, quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos.

Έκθεση Γ Λυκείου: Επιστήμη και προβλήματα της εποχής (θέματα - απαντήσεις)

Επιστήμη

Είναι γεγονός πως η ειδίκευση είναι απαραίτητη, είναι αντικειμενική νομοτέλεια. Όσο μεγαλύτερη εμβάθυνση γίνεται σε έναν τομέα, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος των ανθρώπων. Η μονόπλευρη όμως ενασχόληση με ένα αντικείμενο, με μια μόνο πλευρά του, μπορεί να οδηγήσει στην τυποποίηση, στη ρουτίνα, στην αποσπασματικότητα. Όταν η εξειδίκευση γίνε­ται αυτοσκοπός απογυμνώνεται το επιστημονικό έργο από την κοινωνική του ουσία, αποσυνδέεται από την κοινωνική του εφαρμογή. Μπορεί πολύ εύκολα να δικαιολογηθεί και η αντιανθρωπιστική χρήση της επιστήμης, η σύνδεσή της με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Στο όνομα μιας τεχνοκρατικής αντίληψης απογυμνώνεται η επιστήμη απ' την ανθρωπιστική της ουσία. Ταυτόχρονα, καθώς ο ίδιος ο επιστήμονας αποξενώνεται πολύπλευρα απ' τους άλλους ανθρώπους, αποξενώνεται κι από τον ίδιο του τον εαυτό. Γίνεται μονοδιάστατος.

Τα παιδιά της επαρχίας διαβάζουν πιο πολύ

Αυτές τις μέρες, χιλιάδες υποψήφιοι των πανελλήνιων εξετάσεων ανατρέχουν στις περσινές βάσεις για να «μαντέψουν» την επιτυχία ή την αποτυχία τους.

Στους πίνακες που ακολουθούν φαίνεται το ποσοστό των υποψήφιων που πέτυχαν γενικό βαθμό πρόσβασης πάνω από 18, δηλαδή είναι αριστούχοι, και αποτελούν το μέσο όρο των επιδόσεων των ετών 2008, 2009 και 2010. Είναι απαραίτητο να βγάλουμε το μέσο όρο ώστε να μην έχουμε τις ευκαιριακές επιδόσεις μίας χρονιάς, αλλά να εξετάζεται το ζήτημα σε βάθος χρόνου. Η Διεύθυνση Β' Αθηνών περιλαμβάνει τα βόρεια προάστια και η Α' Θεσσαλονίκης το κέντρο της πόλης. Στους «πρωταθλητές» περιλαμβάνονται, εκτός από τις διευθύνσεις της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, οι Σέρρες, το Κιλκίς και η Πιερία, η Αρτα και τα Γιάννενα.

Οι επιδόσεις ανά κατεύθυνση και διεύθυνση εκπαίδευσης καταρρίπτουν το μύθο ότι η τεχνολογική κατεύθυνση είναι για τους αδύνατους μαθητές, αφού οι επιδόσεις είναι ίδιες με τους υποψήφιους της θεωρητικής κατεύθυνσης. Ο πληθωρισμός των αριστούχων φαίνεται στη θετική κατεύθυνση όπου ο νομός Τρικάλων έχει αριστούχους πάνω από το 45% των υποψήφιων, με τις Σέρρες και την Καρδίτσα να ακολουθούν.

Η περιφέρεια περνά το κέντρο, επιβεβαιώνοντας αυτό που, εμπειρικά γνωρίζουμε, ότι τα παιδιά της επαρχίας διαβάζουν περισσότερο. Από την Αττική εμφανίζονται μόνο δύο περιοχές: Η Β' Αθηνών και η Ανατολική Αττική, ενώ από τη Θεσσαλονίκη εμφανίζεται μόνο η Α' Θεσσαλονίκης. 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 29 - 5 - 2011

Οι πρώτοι νόμοι στον κόσμο

Οι πρώτοι νόμοι στον κόσμο έγιναν από τους Έλληνες αποίκους της Ιταλίας. Αν κάποιος υποστηρίξει ότι οι πρώτοι νόμοι έγιναν από τον βασιλιά της Μεσοποταμίας Χαμουραμπί, το 1750 π.Χ., η απάντηση είναι ότι οι νόμοι του ήταν ποινικός κώδικας που έγινε από ένα άτομο τον ίδιο τον βασιλιά και όχι από τον δήμο (λαό) ή κάποιον νομοθέτη. Μάλιστα, οι νόμοι του Χαμουραμπί ήταν απάνθρωποι και βάναυσοι. Κάποιοι από αυτούς σίγουρα επηρέασαν τους σκληρούς νόμους του Ισλάμ, σύμφωνα με τους οποίους, για παράδειγμα, όποιος κλέψει του κόβουν το χέρι και οι μοιχαλίδες σε κάποια ισλαμικά κράτη εκτελούνται. Η νότιος Ιταλία και η Σικελία είχαν αποικηθεί από τους Έλληνες από τον 8ο αιώνα π.Χ. (σίγουρα πιο πριν έγιναν οι πρώτες αποικίες εκεί, ίσως και από τον 15ο αιώνα π.Χ.) και ονομαζόταν Μεγάλη Ελλάδα. Μάλιστα, αλλού αναφέρθηκε η θεωρία ότι οι Ετρούσκοι ήταν νησιώτες Έλληνες άποικοι που έφυγαν από την Ελλάδα μετά την κάθοδο των Δωριέων από τον βορά, τον 11ο αιώνα π.Χ.! Την Μεγάλη Ελλάδα αργότερα οι Ρωμαίοι την κατέλαβαν επεκτείνοντας την κυριαρχία τους.

Έκθεση Γ Λυκείου: Σχολείο και κοινωνία της πληροφορίας (θέματα - απαντήσεις)

Νεοελληνική Γλώσσα

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Σήμερα η «πολυμαθίη» κατατυραννεί τις ανθρώπινες κοινωνίες, εκτοπίζοντας την πραγματική σκέψη και καταστρέφοντας την υπόθεση του πνεύματος. Όχι πως έχω την πρόθεση μεγάλης ή μικρής εχθρότητας απέναντι στη μάθηση, κάθε άλλο. Τέτοια πρόθεση, κρατώντας τις αναλογίες, δεν είχε μήτε ο Δημόκριτος, που λέει επίσης: «πολλοί πολυμαθέες νουν ουκ έχουσιν» ή την αντίστροφη αλήθεια: «πολλοί λόγον μη μαθόντες ζώσι κατά λόγον». Αλλά αυτοί οι «πολλοί» του μεγάλου Αβδηρίτη, στην «προηγμένη» μας εποχή την πολυποίκιλη - και το ζούμε σε όλη του τη βαρβαρότητα το φαινόμενο – γίναν απελπιστικά περισσότεροι. Χαώδης κι αστήρικτη, τρομερά πλασματική «καλλιέργεια», μαστίζει τους σύγχρονους ανθρώπους και δεν έχει βέβαια, λύτρωση μια τέτοια κατεύθυνση. Στις μέρες μας, τις τόσο εξελιγμένες, οι γνώσεις έχουν απερίγραπτα πληθύνει, λιγόστεψαν οι αναλφάβητοι, προγράμματα παιδείας μάς έχουν ολούθε στην υφήλιο ξεκουφάνει, μορφώνεται μαζικότερα ο κόσμος. Σε κάθε τομέα της πνευματικής δραστηριότητας τα βιβλία καταιγίδα! Πάμπολλα στις προθήκες τα σωστά και ωφέλιμα βιβλία, καθώς επίσης αναρίθμητα τα βλαβερά βιβλία και τα άχρηστα, χαρακτηριστικό, μ' ανάποδη όμως αναλογία, και των καρπών της γης ακόμη...

Oι αγωνιστές του ΄21 σαλιαρίζουν με τις θεατρίνες

Κάθε άνθρωπος που νοιώθει γέροντας (ανεξάρτητα  από την ηλικία του), θεωρεί ότι η νεολαία «χάλασε», ότι οι νέοι τρώνε τα λεφτά των γονιών τους, ότι δεν ενδιαφέρονται για τα μαθήματα αλλά, μόνο, για τις διασκεδάσεις και πολλά άλλα (βαρετά) κηρύγματα. Και όπως όλοι όσοι νοιώθουν γέροντες (ανεξάρτητα από την ηλικία τους) θεωρούν ότι, μόλις, ετούτη την εποχή «χάλασε» ο κόσμος, ενώ παλαιότερα τα πράγματα ήταν καλύτερα. Ας δούμε, όμως, το παρελθόν από ένα μικρό παραθυράκι της Ιστορίας:Ο Μακρυγιάννης, στα απομνημονεύματα του,  αναφέρει (με αρκετή δόση καταστροφολογίας) ότι στα 1840, περίπου, νέοι και γέροι έχουν χάσει τα χρηστά ήθη και  ότι η Ελλάς καταστρέφεται. «Το έθνος – γράφει ο μεγάλος Δάσκαλος και Αγωνιστής – αφανίσθη όλως διόλου …. φκιάσατε το θέατρο δια να μας μάθει παραλυσία και τα παιδιά…πουλάνε τα βιβλία τους να πάνε να ακούσουν τη Ρίτα Βάσσω, την τραγουδίστρια του θεάτρου…τον γερο Λόντο, όπου δεν έχει ούτε ένα δόντι, τον παλάβωσε η Ρίτα Βάσσω και τον αφάνισε τόσα τάλιρα δίνοντας και άλλα πεσκέσια». Και ανησυχούσε ο αγαπημένος μου Δάσκαλος, ο Μακρυγιάννης, γιατί ο άλλος συναγωνιστής του, ο Ανδρέας  Λόντος, γινόταν περίγελως στην κοσμική Αθήνα. Μάλιστα, ο Λόντος δεν μπορούσε να μιλήσει καθαρά, γιατί δεν είχε  δόντια και έτσι φαφούτης φώναζε κατά την παράσταση «μπλάβο Λίτα – μπλάβο Λίτα» και του έτρεχαν τα σάλια (αυτή δεν είναι η ηρωική, αλλά, σίγουρα, είναι η ανθρώπινη πλευρά των Αγωνιστών).

Έκθεση Β Λυκείου, κριτήριο αξιολόγησης: Κίνδυνοι του διαδικτύου και εκπαίδευση

B' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ: Η (παρα)πληροφόρηση στο www.

Για πολλούς αναλυτές η εμφάνιση του διαδικτύου εμπεριέχει την υπόσχεση της άπλετης πληροφόρησης και της βελτίωσης της ποιότητας του δημόσιου διαλόγου. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η τεχνολογία του ίντερνετ αφενός μείωνε το κόστος της πληροφόρησης και αφετέρου έδινε τη δυνατότητα στους πολίτες να ανταλλάσσουν απόψεις και να ασκούν αμοιβαία κριτική. Όλα αυτά φυσικά θα ήταν προς όφελος των δημοκρατικών διαδικασιών και της κουλτούρας του πολιτικού διαλόγου, στην οποία βασίζεται η δημοκρατία.

Όμως, δυστυχώς σήμερα βλέπουμε ότι αυτές οι προβλέψεις δεν επαληθεύονται. Αντίθετα, σε μεγάλο βαθμό το ίντερνετ φαίνεται ότι προωθεί τον πολιτικό εξτρεμισμό και τη μονοσήμαντη πληροφόρηση. Σύμφωνα με τον γνωστό πανεπιστημιακό Gass Sunstein (που πρόσφατα έγινε διευθυντής του Ρυθμιστικού Γραφείου του Λευκού Οίκου), αυτό το οποίο είναι καθοριστικό με το Ίντερνετ, δεν είναι τόσο ότι δίνει τη δυνατότητα στον πολίτη να έχει περισσότερη πληροφόρηση. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι του δίνει τη δυνατότητα να αποκλείει την πληροφόρηση που δεν του αρέσει.