Συνοπτικός πίνακας μορίων - συνδέσμων και επιρρημάτων με την πιθανή μετάφρασή τους

ἀεί

πάντα

κάθε φορά

συνεχώς

ἄλλως

αλλιώς, με άλλον τρόπο, διαφορετικά

γενικά, απλώς

εκτός από αυτό

ἄλλως πως: κάπως αλλιώς

ἄλλως τε καί + αιτία (εναντίωση ή υπόθεση): και για άλλους λόγους και επειδή, και μάλιστα, και ιδιαίτερα, εφόσον μάλιστα

ἄρα

λοιπόν, κατά συνέπεια

ίσως (σε υποθετική πρόταση)

π.χ. εἰ μή ἄρα: εκτός αν, ίσως αν

εἰ (ἄν) ἄρα: αν τυχόν, αν πράγματι

δηλαδή, βέβαια

ὡς ἄρα: ότι τάχα

ἆρα (ἆρα γε, ἆρ’ οὖν)

ἀραγε, μήπως (σε ερωτηματικές προτάσεις)

αὖ (χρονικό)

πάλι, από την άλλη μεριά

αὖθις: πάλι

αὐτίκα: αμέσως, την ίδια ώρα, λόγου χάρη, για απόδειξη

αὖ (τοπικό): πίσω, εκ νέου, στο εξής, επιπλέον, εκτός από αυτό

αὐτίκα καί μετέπειτα: τώρα και μετά

αὒτως (ὡσαύτως):έτσι ακριβώς, ακριβώς όπως και προηγουμένως

ἀλλά

αλλά

μόνο, μόνο που, παρά μόνο (συνοδεύεται συνήθως από το ἢ)

απεναντίας, αντίθετα (μετά από ερώτηση ή άρνηση)

εμπρός λοιπόν (με προστακτική ή υποτακτική)

τουλάχιστον (συνήθως μετά από υποθετικές, εναντιωματικές προτάσεις)

ἀλλά γέ: οπωσδήποτε

ἀλλά γέ τοί: τουλάχιστον

ἀλλά δή: λοιπόν

ἀλλ’ ἦ; : αλήθεια;

ἀλλά μέντοι: βεβαίως

ἀλλ’ ὃμως: όμως

ἀλλ’ οὖν γέ: όμως, λοιπόν

ἀλλ’ οὐδέ: αλλ΄ ούτε

Η σύνταξη των προθέσεων της αρχαίας ελληνικής

Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει α) τις προθέσεις της αρχαίας ελληνικής, β) την πτώση (ή τις πτώσεις) με την οποία (/ ες) μπορεί να συνταχθεί η καθεμιά καθώς γ) και το είδος του επιρρηματικού προσδιορισμού που δηλώνει κάθε φορά

	ΠΡΟΘΕΣΗ	ΓΕΝΙΚΗ	ΔΟΤΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
	ἀντί	τόπο   αντικατάσταση    αιτία
	ἀπό	τόπο   χρόνο   καταγωγή  προέλευση   ύλη   αιτία  μέσο   τρόπο   ποιητικό αίτιο
	ἐκ ή ἐξ	τόπο   χρόνο   καταγωγή  ύλη   όργανο   τρόπο   αιτία  συμφωνία   ποιητικό αίτιο
	πρό	τόπο   χρόνο   υπεράσπιση  αντιπροσώπευση   προτίμηση   εκλογή
	ἐν		τόπο   χρόνο   τρόπο   όργανο  τρόπο   μέσο   κατάσταση  συμφωνία   αναφορά
	σύν ή ξύν		συνοδεία   συνδρομή   βοήθεια   συμφωνία   τρόπο   όργανο   μέσο
	εἰς			τόπο   κατεύθυνση   χρόνο  αναφορά   σκοπό   αριθμητικό όριο   τρόπο

Έλξη του αναφορικού

Έλξη του αναφορικού έχουμε όταν η πτώση της αναφορικής αντωνυμίας (γενική ή δοτική) που εισάγει την αναφορική πρόταση δε δικαιολογείται από τη συντακτική της θέση (ενν. στην αναφορική)  και έπρεπε να βρίσκεται σε αιτιατική

     *        Επομένως, η αιτιατική του αναφορικού έλκεται από ένα προσδιοριζόμενο ουσιαστικό ή αντωνυμία (συνήθως δεικτική), τα οποία βρίσκονται σε γενική ή δοτική και μετατρέπεται και αυτή σε γενική ή δοτική:

π.χ. Ὡμολογήσαμεν ἐμμένειν ταῖς δίκαις αἷς (αντί ἅς) ἄν δικάζῃ ἡ πόλις.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

     *        Το προσδιοριζόμενο ουσιαστικό υπάρχει πάντα στο κείμενο, ενώ η προσδιοριζόμενη αντωνυμία (δεικτική) συνήθως παραλείπεται, ως μη σημαντική, και τη συντακτική της θέση παίρνει η αναφορική πρόταση.

π.χ. Ἀμελῶ ὧν (= τούτων ἅ) με δεῖν πράττειν  [ὧν: αντικείμενο στο πράττειν από έλξη του αναφορικού ὧν με δεῖ πράττειν: αντικείμενο στο ἀμελῶ στη θέση του τούτων]

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

     *        Αν η δεικτική αντωνυμία ήταν τμήμα ενός εμπρόθετου προσδιορισμού, μετά την παράλειψή της το αναφορικό παίρνει τη θέση της και τότε η αναφορική πρόταση εισάγεται με εμπρόθετο προσδιορισμό.

π.χ. Εἰσφέρει ἕκαστος ἀφ’ ὧν (= ἀπό τούτων) ἔχει

ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΕΛΞΗ

Σπάνια ο προσδιοριζόμενος όρος έλκεται από την πτώση της αναφορικής αντωνυμίας και τίθεται στην ίδια πτώση με αυτή.

π.χ. Τήν οὐσίαν (= ἡ οὐσία) ἥν κατέλιπε τῷ υἱεῖ, ἀξία ἐστί δέκα ταλάντων.

Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική (αρχαία)

1.    Σωκράτης τοῦ σώματος οὐκ ἠμέλει.

2.    Ὁ πάππος τόν Κῦρον καλήν στολήν ἐνέδυσε.

3.    Τήν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν ἔγωγε καλῶ.                                

4.    Οὗτος ἀνδρῶν τήνδε πόλιν ἐκένωσεν.

5.    Οἱ Ἠλεῖοι τούς Λακεδαιμονίους ἐκώλυον τοῦ ἀγῶνος.

6.    Οἱ βάρβαροι Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν.

7.    Δαρεῖος Κῦρον στρατηγόν ἀπέδειξεν πάντων.

8.    Ὁ σίδηρος ἐξισεῖ (= εξισώνει) τούς ἀσθενεῖς τοῖς ἰσχυροῖς ἐν τῷ πολέμῳ.

9.    Τῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίας ὑμεῖς παρεχωρήσατε τῷ Φιλίππῳ.

10. Ὁ μέν τοίνυν πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς τῶν εἰρημένων ἀπεστέρησεν.

11. Οὕτω οἱ στρατιῶται Χειρίσοφον εἵλοντο (= εξέλεξαν) στρατηγόν.

Ασκήσεις στους υποθετικούς λόγους (μέρος 1ο)

Να βρεθεί η υπόθεση και η απόδοση και να αναγνωριστεί το είδος του υποθετικού λόγου:

1.     Εἲ τις δυσπολέμητον οἲεται τόν Φίλιππον, ὁρθῶς μέν οἴεται, λογισάσθω μέντοι τοῦτο.

2.     Εἰ μέν και σύ φής τοιοῦτος εἶναι, διαλεγώμεθα.

3.     Εἰ τότε πλείους συνελέγησαν, ἐκινδύνευσεν ἄν διαφθαρῆναι πολύ τοῦ στρατεύματος.    

4.     Εἰ τοῦτο πάντες ἐποιοῦμεν, ἅπαντες ἄν ἀπωλόμεθα.

5.     Εἰ βούλοιο φίλος εἶναι, μέγιστος ἄν εἲης.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ: Χρήσεις και σημασίες του ὡς

Χρήσεις και σημασίες του ὡς

ὡς	συνδεσμοσ	1.        ειδικός σύνδεσμος - εισάγει ειδική πρόταση
		2.       αιτιολογικός σύνδεσμος - εισάγει αιτιολογική πρόταση
		3.       χρονικός σύνδεσμος - εισάγει χρονική πρόταση
		4.       συμπερασματικός σύνδεσμος - εισάγει συμπερασματικές προτάσεις
		5.        τελικός σύνδεσμος - εισάγει τελικές προτάσεις
ὡς	επιρρημα	6.        αναφορικό επίρρημα - εισάγει αναφορική πρόταση
		7.         αναφορικό επίρρημα - εισάγει πλάγια ερωτηματική πρόταςη
		8.        + αιτιολογική μετοχή υποκειμενικής αιτιολογίας
		9.        + τελική μετοχή
		10.      + υποθετική μετοχή (σπανιότατα) - δηλώνει παρομοίωση
		11.       + κατηγορηματική μετοχή
		12.      (αντί του δεικτικού ούτως) - τροπικό επίρρημα
ὡς	προθεση	13.      καταχρηστική πρόθεση + αιτιατική προσώπου - δηλώνει κατεύθυνση
		14.      + αριθμητικό (περίπου)
		15.      + εμπρ. προσδ. του σκοπού (βραχυλογική παραβολική έκφραση)
ὡς	μοριο	16.      + υπερθετικό βαθμός συγκριτικού επιθέτου ή επιρρήματος - επιτατικό μόριο
		17.      + απόλυτο απαρέμφατο
		18.      + ειδικό απαρέμφατο αντί ειδικής πρότασης
		19.      + κατηγορούμενο (παραβολικό)
ὡς		20.     επιφώνημα