Ο Μαραθώνας έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας

 2.500 χρόνια μετά - Η ιστορία του Μαραθωνίου ξαναζωντανεύει

Αν κάποιος ρωτήσει τι έγινε το 490π.Χ. οι απαντήσεις των περισσότερων θα αφορούν στον ημεροδρόμο στρατιώτη που λέγεται ότι σε συνέχεια της νίκης των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα μετέφερε, τρέχοντας από το Μαραθώνα στην Αθήνα, το μήνυμα της νίκης και ξεψύχησε ψιθυρίζοντας «Νενικήκαμεν».

Για να τιμήσει τον άθλο αυτού του δρομέα-στρατιώτη και του θρύλου του που αποτέλεσε την αφορμή για να γεννηθεί το αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου, ο ΣΕΓΑΣ προετοιμάζεται, αποδίδοντας τεράστια σημασία και σεβασμό στο γεγονός αυτό, για τον εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα κατά τη διάρκεια του 28ου Κλασικού Μαραθωνίου Αθηνών που θα λάβει χώρα στις 31 Οκτωβρίου 2010.

Το πιο πάνω απόσπασμα αποτελεί τμήμα της ανακοίνωσης της διοργανώτριας αρχής του επετειακού μαραθωνίου δρόμου για τον εορτασμό των 2.500 χρόνων. Με αφορμή την προλογική πρόταση (Αν κάποιος ρωτήσει τι έγινε το 490π.Χ. οι απαντήσεις των περισσότερων θα αφορούν στον ημεροδρόμο στρατιώτη που λέγεται ότι σε συνέχεια της νίκης των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα μετέφερε, τρέχοντας από το Μαραθώνα στην Αθήνα, το μήνυμα της νίκης και ξεψύχησε ψιθυρίζοντας «Νενικήκαμεν») εύκολα νομίζω γίνεται κατανοητό ότι περισσότερο ίσως αξίζει να σταθούμε στο ίδιο το ιστορικό γεγονός ώστε να μπορούμε μελλοντικά στην προηγούμενη απάντηση να συμπληρώνουμε και κάποια ουσιαστικότερα στοιχεία.

Από το Έθνος

Ο μαραθώνας έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας

Η νίκη έκρινε τη σωτηρία της πολιτείας, τη νεογέννητη δημοκρατία, ενώ στήριξε και την ηγεμονική θέση της Αθήνας στον ελλαδικό χώρο.
Τέτοιες ώρες, πριν από 2.500 χρόνια, άρχισε ν΄ανατέλλει η δόξα του Μαραθώνα. Το πρωί της 12ης Σεπτεμβρίου (ιουλιανό ημερολόγιο) του 490 π.Χ. "Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι εστόρησαν χρυσοφόρων Μήδων δύναμιν".

Το περίφημο επίγραμμα, ακόμη και στις μέρες μας, δεν χρειάζεται κατά λέξη μετάφραση. Είναι κοινής λήψης και το νόημά του διατηρεί την αρχική εκπληκτική δύναμη, που περιέκλεισε σε οχτώ λέξεις ο Σιμωνίδης.

Προσμετρώντας το βάρος τους προβάλλει η ανεκτίμητη αξία της μάχης του Μαραθώνα. Οι Αθηναίοι μάχονται για λογαριασμό των Ελλήνων. Είναι φορείς και εκφραστές ενός πρώιμου πανελληνισμού. Κατανικούν όχι απλώς τους Μήδους -Πέρσες κι άλλες εθνότητες στην ασιατική δεσποτεία του Δαρείου- αλλά τους «χρυσοφόρους Μήδους». Αυτή η ιδιότητα επιλέγεται να προβληθεί. Ούτε το μέγα πλήθος, ούτε η στρατιωτική ισχύς, ούτε ηθικού τύπου προσδιορισμοί για τους εισβολείς. Κατατροπώνουν αυτούς, οι οποίοι με το χρυσάφι έχουν γίνει η υπερδύναμη της εποχής...

Ολοκληρωμένη αντίληψη

Αν στο σιμωνίδειο επίγραμμα προστεθούν τα βασικά επιχειρήματα του Μιλτιάδη για να πειστεί ο πολέμαρχος Καλλίμαχος να συμφωνήσει μαζί του -οι δέκα Αθηναίοι στρατηγοί ήταν διχασμένοι για τη μάχη-, προβάλλει μια πρώτη ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σημασία της σύγκρουσης την εποχή των γεγονότων, βασισμένη στις αρχαίες πηγές.

Ο Μιλτιάδης, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, επιχειρηματολόγησε υπέρ της άμεσης διεξαγωγής του αγώνα στον Μαραθώνα επικαλούμενος την ελευθερία και τη δημοκρατία: «Από εσένα εξαρτάται, ω Καλλίμαχε, είτε να οδηγήσεις την Αθήνα στην σκλαβιά είτε να εξασφαλίσεις την ελευθερία της και να αφήσεις στις επερχόμενες γενιές μια ανάμνηση κατά πολύ πιο έντονη από την ανάμνηση εκείνων που έκαναν την Αθήνα δημοκρατία.

Γιατί ποτέ από τότε που οι Αθηναίοι έγιναν λαός δεν αντιμετώπισαν έναν τόσο μεγάλο κίνδυνο όσο σήμερα...».

Τελειώνοντας πρόσθεσε και μια άλλη διάσταση, λέγοντας χαρακτηριστικά στον Καλλίμαχο: «Αν εσύ προστεθείς στη δική μου γνώμη, η πατρίδα μας θα είναι ελεύθερη και η πρώτη ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις» («...έστι τι πατρίς τε ελεύθερη και πόλις πρώτη τη Ελλάδει»). Ο αρχαιολόγος Γ. Σταϊνχάουερ, από τους πιο έγκυρους σύγχρονους ειδικούς για τον Μαραθώνα, θέτει ως εξής το ζήτημα από την άποψη αυτή: «Η νέα δημοκρατία με τη νικηφόρα αντιμετώπιση, στο πεδίο της μάχης της μεγάλης Περσικής Αυτοκρατορίας, απέδειξε τη δυνατότητά της για επιβίωση και απέκτησε την απεριόριστη αυτοπεποίθηση πάνω στην οποία θα στηρίξει τη μετέπειτα ηγεμονική της πορεία της στην πολιτική, όπως και στον πολιτισμό...».

Στο απλοϊκό ερώτημα γιατί πολέμησαν οι αρχαίοι Αθηναίοι στον Μαραθώνα η απάντηση είναι: για την ελευθερία, τη δημοκρατία (απειλούνταν από τους Πέρσες και τους ολιγαρχικούς) και την πανελλήνια ηγεμονία.

Ο Μαραθώνας ήταν για τους αρχαίους Αθηναίους σημείο αναφοράς της δημοκρατίας τους και του ηγεμονισμού τους στον ελλαδικό χώρο. Συμβόλιζε το αθηναϊκό ιδεώδες του «χρυσού αιώνα» και την Αθήνα ως πρόμαχο της Ελλάδας. Αργότερα θα γίνει σύμβολο μιας πανελλήνιας συσπείρωσης και ενότητας εναντίον των «βαρβάρων»...

Η περιγραφή της μάχης από τον Ηρόδοτο

Οι Πέρσες νόμισαν ότι οι Αθηναίοι τρελάθηκαν

Για τη διεξαγωγή της καθαυτό μάχης έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες. Ανεξαρτήτως των διαφορετικών αναπαραστάσεων, που προκύπτουν από την ιστορική έρευνα ή τις υποθέσεις και τη φαντασία των μελετητών, όλες στηρίζονται στη βασική περιγραφή του Ηρόδοτου. Γι' αυτό έχει και μεγάλη αξία η γνωριμία, έστω και αποσπασματική, με την περιγραφή της μάχης από τον πατέρα της Ιστορίας. Γράφει, λοιπόν, ο Ηρόδοτος στο 6ο βιβλίο της Ιστορίας του (την Κλειώ, όπως ονομάστηκε στους Αλεξανδρινούς χρόνους):

«...Οταν ήρθε η μέρα της αρχηγίας του (του Μιλτιάδη), τότε πια οι Αθηναίοι παρατάχθηκαν ως εξής για τη μάχη. Στο μεν δεξιό άκρο της παράταξης διοικητής μπήκε ο Καλλίμαχος, γιατί έτσι όριζε ο νόμος, ο πολέμαρχος να έχει το άκρο δεξιό της παρατάξεως. Και ενώ αυτός είχε το άκρο της δεξιάς πτέρυγας, τον ακολουθούσαν με τη σειρά τους οι φυλές η μια μετά την άλλη. Τελευταίοι τάσσονταν οι Πλαταιείς, που είχαν τον αριστερό χώρο της παρατάξεως...

Επειδή το μήκος της ελληνικής παρατάξεως έπρεπε να εξισωθεί προς το μήκος της παράταξης των Περσών, το μεν μέσον αυτού είχε βάθος ολίγων αντρών, και στο μέρος τούτο ήταν πολύ ασθενές, καθένα όμως από τα δύο άκρα της παρατάξεως, είχε ενισχυθεί με αρκετό πλήθος και σε μεγάλο βάθος...

Οι Αθηναίοι, αμέσως μόλις δόθηκε το σήμα της επίθεσης, όρμησαν τρέχοντας εναντίον των βαρβάρων. Το διάστημα που τους χώριζε δεν ήταν λιγότερο από οκτώ στάδια.

Αιφνιδιάστηκαν

Οι Πέρσες όταν τους είδαν να έρχονται εναντίον τους τρέχοντας, ετοιμάστηκαν να τους δεχτούν κι είχαν την εντύπωση ότι έπιασε τρέλα τους Αθηναίους και μάλιστα βαριάς μορφής, βλέποντας να είναι τόσοι λίγοι κι όμως να έρχονται με ορμή εναντίον τους χωρίς να έχουν ούτε ιππικό ούτε τοξότες.

Αυτά τα συμπεράσματα έβγαζαν οι βάρβαροι για τους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι όμως, αφού κατά πυκνές μάζες ήρθαν σε επαφή με τους βαρβάρους μάχονταν γενναία. Πρώτοι πράγματι αυτοί από όλους τους Ελληνες, όπως ξέρουμε, έτρεξαν με ορμή εναντίον των βαρβάρων και πρώτοι αντίκρισαν ατάραχοι την περσική ενδυμασία και κείνους που τη φορούσαν. Μέχρι τότε, και μόνο το όνομα των Μήδων προκαλούσε τρόμο στους Ελληνες.

Η μάχη αυτή στον Μαραθώνα κράτησε αρκετά. Και στο κέντρο μεν του στρατεύματος, όπου είχαν ταχθεί οι Πέρσες και οι Σάκες, νικούσαν οι βάρβαροι, και σχηματίζοντας ρήγμα καταδίωξαν τους Ελληνες προς το εσωτερικό, ενώ στα δύο άκρα της παράταξης νικούσαν οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς. Και τους μεν βαρβάρους που νικήθηκαν και το έβαλαν στα πόδια τους άφησαν να τρέχουν, ενώ αυτοί συνένωσαν τα δύο άκρα της παράταξής τους και νίκησαν οι Αθηναίοι.

Τους Πέρσες που έφευγαν τους ακολούθησαν βήμα προς βήμα σκοτώνοντάς τους, έως ότου έφτασαν στην παραλία και γύρευαν φωτιά για να κάψουν τα πλοία, προσπαθώντας να τα καταλάβουν...».

Ιστορικοί γρίφοι για τις κρίσιμες ώρες

Αναμονή οχτώ ημερών

Σταυρόλεξο για δυνατούς ιστορικούς λύτες αποτελεί η οχταήμερη αναμονή των δυο στρατών στο πεδίο της μάχης. Οι Αθηναίοι δεν είχαν λόγους να βιάζονται (ελπίζανε και στη βοήθεια της Σπάρτης). Η συνηθισμένη και ανεπαρκής εξήγηση για την απραξία των Περσών είναι ότι περίμεναν να δράσουν οι εχθροί του δημοκρατικού καθεστώτος στο εσωτερικό της Αθήνας.

Ανθρωπίνως αδύνατο

Κατά τον Ηρόδοτο οι Αθηναίοι-Πλαταιείς απείχαν από τους Μήδους 8 στάδια (περίπου 1.500 μέτρα). Επιτέθηκαν διανύοντας την απόσταση τρέχοντας. Θεωρείται απίθανο, υπό το μεγάλο βάρος της πολεμικής εξάρτυσης, να συνέβη αυτό και μάλιστα στο τέλος να παραμείνουν ακμαίοι, ώστε να νικήσουν. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν ότι κάπως διαφορετικά πρέπει να εξελίχτηκαν τα γεγονότα.

Οι απώλειες

Απορίες προκαλεί η αναλογία των νεκρών. Ειδικά οι ελάχιστες απώλειες από τα φοβερά περσικά βέλη, όταν Αθηναίοι και Πλαταιείς βρέθηκαν εντός βολής (100-150 μ.) Η εξήγηση είναι ο αιφνιδιασμός και η μη έγκαιρη προετοιμασία των τοξοτών. Κρίνεται, επίσης, ότι η πλειονότητα των «βαρβάρων» σφαγιάστηκε κατά την καταδίωξή τους κι όχι στην κυρίως μάχη.

Η μεγαλύτερη απορία

Ο δυσκολότερος γρίφος για τον Μαραθώνα δεν είναι το πλήθος των Μήδων, αλλά η εξαφάνιση του ιππικού τους (υπολογίζεται μέχρι και σε 1.000 ιππείς) από το πεδίο της μάχης. Προς γενική απορία ουδεμία μνεία γίνεται από τον Ηρόδοτο της πιο ισχυρής πολεμικής μηχανής των Περσών. Η απορία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, καθώς ένας από τους λόγους που επικαλείται ο ίδιος για την απόβαση των Περσών στον Μαραθώνα είναι πως ο χώρος προσφερόταν για τη δράση του ιππικού. Μόνο μία φορά κάνει λόγο όχι για την παρουσία, αλλά την απουσία του, όταν παρουσιάζει τον Μιλτιάδη να προβληματίζεται πώς θα αντιμετωπίσει τον εχθρό χωρίς ιππικό.

Η «εξαφάνιση» του ιππικού

Για την «εξαφάνιση» του ιππικού στη μάχη μόνο υποθέσεις, σε συνδυασμό με άλλες μη ηροδότειες πληροφορίες, διατυπώνονται. Ετσι αναφέρεται ότι δεν αποβιβάστηκε, αλλά παρέμεινε στα πλοία. Ισως για να σπεύσει μετά τη μάχη προς την Αθήνα. Ισως γιατί δεν επέτρεπε τελικά ο χώρος τη δράση του, καθώς στα άκρα του περσικού στρατού, τα οποία υπερασπιζόταν, ήταν ακατάλληλα. Οτι αποβιβάστηκε, αλλά επιβιβάστηκε ξανά στα πλοία προ της μάχης για να σπεύσει στην Αθήνα κι αυτός ήταν ένας από τους λόγους που έδωσε το σύνθημα της επίθεσης ο Μιλτιάδης. Αφού πρώτα έμαθε από Ιωνες στρατιώτες του περσικού στρατού ότι «είεν χωρίς ιππείς οι Πέρσες».

Διάφορες εκδοχές

Η ταυτότητα της επικής σύγκρουσης

Για την ίδια τη μάχη του Μαραθώνα, όπως έχουμε δει στο «Εθνος της Κυριακής» την προηγούμενη βδομάδα, ξέρουμε πολύ λίγα, τεκμηριωμένα σε αρχαίες πηγές. Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος είναι γενικόλογος, αφήνοντας πολλά αναπάντητα ερωτηματικά και βάζοντας γρίφους σε ιστορικούς και αρχαιολόγους. Ετσι, αναπόφευκτα έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες και εκδοχές για την ακριβή χρονολόγηση, την τοπογραφία, τις διαστάσεις και την εξέλιξή της μάχης.

Τόπος: Η πεδιάδα του Μαραθώνα (η τοπογραφία δεν συμπίπτει με τη σημερινή και η ταύτιση αρχαίων και σημερινών θέσεων είναι προβληματική)

Χρόνος: 490 π.Χ.

• Ημερομηνία: Ξημερώματα 12ης Σεπτεμβρίου (με το ιουλιανό ημερολόγιο). Αυτή είναι σήμερα η κυρίαρχη εκδοχή, αν και μια άλλη, με διαφορετικούς υπολογισμούς του αρχαίου ημερολογίου, την τοποθετεί περίπου έναν μήνα νωρίτερα.

• Αντίπαλοι: 9-10.000 Αθηναίοι (1.000 οπλίτες από κάθε αθηναϊκή φυλή, μείον η φρουρά, που έμεινε στην πόλη) και 1.000 Πλαταιείς. Οι εκτιμήσεις για τη δύναμη των Μήδων ποικίλλουν. Αρχαίες πηγές κάνουν λόγο ακόμη και για 600.000 Μήδους! Σήμερα θεωρείται ότι στη μάχη πήραν μέρος 25-30000. Ο Ηρόδοτος γράφει για «στρατόν που πολύν και ευ παρασκευασμένον». Το μοναδικό αριθμητικό στοιχείο που αναφέρει είναι ότι οι εισβολείς μεταφέρθηκαν από την Κιλικία με 600 πλοία.

• Αρχηγοί: Ο Μιλτιάδης (επικεφαλής των δέκα Αθηναίων στρατηγών), ο Μήδος ευγενής Δάτις (ο Πέρσης Αρταφέρνης βρισκόταν στα πλοία ερχόμενος από την Ερέτρια)

• Το μέτωπο: Η διάταξη των αντιπάλων υπολογίζεται από τους νεότερους γύρω στα 1.600 μέτρα. Οι εκτιμήσεις για την απόσταση που τις χώριζε ποικίλλουν (1.500 μέτρα ή λιγότερα). Η δύναμη των Μήδων συγκεντρωμένη στο κέντρο. Οι Αθηναίοι εφάρμοσαν την πρακτική πύκνωσης των άκρων και αραίωσης του κέντρου (λαβίδα).

• Φάσεις: α) επίθεση Αθηναίων και Πλαταιών, β) κλείσιμο της αθηναϊκής «λαβίδας», γ) φυγή και καταδίωξη Μήδων στο έλος της περιοχής και στην ακτή.

• Διάρκεια: Περίπου 3-4 ώρες.

• Νεκροί: Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο σκοτώθηκαν 192 Αθηναίοι και 6.400 Μήδοι.

Τ. Κατσιμάρδος 

Οι πρώτες Ελληνίδες στο πανεπιστήμιο (ως φοιτήτριες ή καθηγήτριες)

Η εκπαίδευση των κοριτσιών στη χώρα μας είναι, ίσως, η μεγαλύτερη προσφορά του 20^ου αιώνα στην ιστορία του Ελληνικού Πνεύματος (των ανδρών). Στα τέλη του 1800 τα πράγματα δεν ήταν ρόδινα για την εκπαίδευση των νεανίδων, που ζούσαν στην Αθήνα (για την υπόλοιπη Ελλάδα το σκοτάδι ήταν βαθύ).

Το 1884 η Σεβαστή Καλλισπέρη υπέβαλε αίτηση για να δώσει εξετάσεις στη φιλοσοφική σχολή. Οι καθηγητές της αναστατώθηκαν (ήταν η πρώτη φοιτήτρια) και, τελικά, της το επέτρεψαν. Η Σεβαστή επέτυχε στις εξετάσεις, αλλά το υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε (λόγω του φύλου της) να επικυρώσει τις υπογραφές των καθηγητών που την εξέτασαν. Η Σεβαστή θα αρχίσει, τελικά, τις σπουδές της στη Σορβόνη. Πάντως, το 1895 ήταν η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε επιθεωρήτρια σχολείων θηλέων (ας όψεται η Σορβόνη).

Το 1890 το ελληνικό έθνος (των ανδρών) θα αποκτήσει την πρώτη φοιτήτρια. Πρόκειται για την Ιωάννα Στεφανοπούλου (ή Στεαφανόπολι), αν και ο πρύτανης θα διαμαρτυρηθεί στο υπουργείο «δια την ανάμειξιν των φύλων».

Το 1895 η χρονιά ήταν καλή για τις φοιτήτριες: γράφτηκαν πέντε φοιτήτριες στην Ιατρική Σχολή Αθηνών (ανάμεσα τους και οι αδελφές Παναγιωτάτου). Οι συμφοιτητές τους, (πνεύματα «ανοιχτά» και «ελεύθερα», τρομάρα τους!!) διαμαρτυρήθηκαν «δια την εισβολή του ποδόγυρου εις τον περίγυρο του Ιπποκράτους».

Το 1908 η Αγγελική Παναγιωτάτου έχει τελειώσει με Άριστα το πτυχίο της στην Αθήνα και έχει, ήδη, μετεκπαιδευθεί στην Γερμανία. Οι καθηγητές της αποδεικνύονται πιο φιλελεύθεροι από του φοιτητές και της εμπιστεύονται τη θέση της υφηγήτριας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Οι μουστακαλήδες φοιτητές, τιμώντας πάντα τα παντελόνια τους(!;) ωρύονταν από τα θρανία και φώναζαν προς την καθηγήτρια τους: «στην κουζίνα! Στην κουζίνα!». Τελικά, η Παναγιωτάτου επαύθη, οι μουστακαλήδες έστριβαν με ικανοποίηση το τσιγκελωτό μουστάκι τους, αλλά, μάλλον, θα χλόμιασαν, όταν έμαθαν ότι η Παναγιωτάτου διορίστηκε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιου του Καΐρου. Θα ένιωσαν κάπως αμήχανα, γιατί όπως όλοι οι θρασύδειλοι ντρέπονται, όταν φανερώνονται οι ντροπές τους και όχι, όταν τις κάνουν.

Πάντως, ακόμα και στις γυναίκες έλειπε, δικαιολογημένα, το πάθος για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους. Διαβάζουμε την απογοήτευση κάποιας αρθρογράφου στην «εφημερίδα των Κυρίων», όταν έμαθε ότι μια φοιτήτρια έλαβε μέρος σε μια κινητοποίηση – διαμαρτυρία των φοιτητών. Τρέμει στη σκέψη, η αρθρογράφος, για το τι θα γινόταν αν τους κατέβρεχε η αστυνομία και η φοιτήτρια έτρεχε στους δρόμους βρεγμένη με λυτά τα μαλλιά ή το χειρότερο αν άκουγε ύβρεις από τα στόματα των ανδρών τα οποία δεν έπρεπε επ΄ ουδενί λόγω να ακούσει. Και καταλήγει η αρθρογράφος: «θα συνιστούσαμε εις την στασιάζουσαν φοιτήτρια να αποθέση εις τους συναδέλφους της τα φοιτητικά συμφέροντα… και οι φοιτητές να γίνονται διερμηνείς των ιδεών της..»

Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «24γράμματα»

Ετικέτες Technorati: πανεπιστήμιο,σπουδές,φοιτητές,ιστορία

Η ιστορία της ιαχής «Αέρα»

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός (πρώτη δημοσίευση στο περ. Discovery and science, εκδ. ΔΟΛ, Οκτ. 2006)

Λίγες λέξεις της Νεοελληνικής γλώσσας κρύβουν τη μαγεία της ιαχής αέρα! Μεγάλωσαν και μεγαλώνουν ελληνόπουλα που συγκινήθηκαν, δάκρυσαν, θαύμαζαν τον ηρωισμό των παλικαριών στα ελληνοαλβανικά σύνορα, το 1940. Ο παλμός αυτής της συγκίνησης δονούσε στην ιαχή αέρα και σε ό,τι αυτή αντιπροσώπευε στη μεταπολεμική Ελλάδα. Καμία λέξη δε συγκέντρωσε την ορμή και το δυναμισμό της νιότης, όσο η ιαχή αέρας. Ελάχιστοι, όμως, γνωρίζουν ότι πρωτοακούστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης 30 χρόνια πρίν από το έπος του ΄40. Συγκεκριμένα, πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1908 από το 2ο τάγμα της Κρητικής πολιτοφυλακής του πρώτου τακτικού στρατού της Κρήτης, που τελούσε υπό την προστασία του ευρωπαϊκού στρατού. Χρησιμοποιήθηκε σε εκπαιδευτική πορεία, από κάποιον στρατιώτη, κατά τη διάρκεια ανεμοστρόβιλου και το επανέλαβαν, χάριν ευθυμίας, οι υπόλοιποι. Από τότε, το επαναλάμβαναν συχνά, κάθε φορά που διαλυόταν ή συντασσόταν το Τάγμα (αρχικά, ήταν, δηλαδή, μία ζητωκραυγή, ένα “πείραγμα”, και όχι πολεμική ιαχή). Στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912, 1913, Ήπειρο και Μακεδονία) η ιαχή διαδόθηκε από τους Κρήτες σε ολόκληρο το ελληνικό στράτευμα. Στην αρχή, όμως, η καινοτομία αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, γιατί ο τακτικός στρατός χρησιμοποιούσε τις αρχαίες ιαχές: αλαλά ή αλαλαί ή ελελεύ ή το εξευρωπαϊσμένο : χιπ, χιπ, ουρρά (hip, hip, hurrah), άλλωστε οι περισσότεροι αξιωματικοί του στρατού μας είχαν εκπαιδευτεί στα στρατόπεδα της Γερμανίας, Γαλλίας, Αγγλίας. Η αρχαία ιαχή αλαλά προήλθε από τη μυθική κόρη του Πολέμου, την Αλαλά (Πίνδαρος, απ. 225: Κλυθ΄ Αλαλά Πολέμου θυγατέρα). Απ εδώ προήλθαν οι λέξεις αλαλαγή, αλάλαγμα (Κ.Παλαμάς, Ασαλ. Ζωή: της νίκης σου το αλάλαγμα…) και το ρ. αλαλάζω (Ψαλμ.99, αλαλάξατε τω Κυρίω…, ή Κ.Δ. Κορινθ. 1,13,1 : …γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον). Η πολεμική ιαχή «αέρα» επισημοποιήθηκε κατά τον ελληνοιταλικό πόλεμο και γι΄ αυτό συνέβαλαν, άθελα τους, οι Ιταλοί. Ο Ιταλικός φασιστικός στρατός χρησιμοποιούσε την ιαχή : «eja (προφ. : εγιά), eja, eja, alala». Ήταν μία ιαχή που είχε καθιερώσει ο ποιητής Gabriele d Annunzio (1863 – 1938) στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου (Αύγουστος του 1917). Ο ίδιος, ο ποιητής, αναφέρει ότι την επέβαλε στους αεροπόρους του (ήταν διοικητής αεροπορικού σμήνους) λέγοντας: «είναι καιρός να καταργήσουμε αυτό τον βαρβαρικό ήχο (εννοούσε το: Hip! Hip! Hip! hurrah) και στη θέση του θα βάλουμε το alala με το οποίο ο Αχιλλέας παρακινούσε τα άλογα του και το Λατινικό επιφώνημα eja». Εικοσιτρία χρόνια αργότερα οι Ιταλοί εισβολείς θα χρησιμοποιήσουν στα βουνά της Πίνδου την ιαχή eja! eja! alala (ειρωνεία: να ήξεραν, άραγε, οι αγράμματοι Ιταλοί στρατιώτες ότι χρησιμοποιούσαν μία αρχαία ελληνική ιαχή για να σκοτώσουν τους σύγχρονους Ελληνες). Πάντως, η ηχητική ομοιότητα με την επανάληψη των φωνηέντων -α- και –ε- (στη λ.eja: προφ. εγιά) έφερε στο μυαλό των Ελλήνων την Κρητική ζητωκραυγή αέρα και ανταπέδωσαν καθιερώνοντας την λ. αέρα, ως την πιο ηρωική ολόκληρης της ελληνικής ιστορίας. Η ιαχή αέρα έχει τον ίδιο αριθμό συλλαβών με το αλαλά (δεν αλλάζει ο ρυθμός) και περιλάμβανει το –α- και το –ε-, που προφέρονται εύκολα, όταν τρέχουν οι στρατιώτες (περιλαμβάνονται, αλλωστε, και στο αλαλά και στο ελελευ, αλλά και στο eja) Ας δούμε, όμως, και τη μη ηρωική πλευρά της ιαχής - Φαντάζομαι το δρόμο του γυρισμού: τα ηρωικά παλληκάρια να επιστρέφουν έχοντας παραδώσει τα όπλα σε αυτούς που μέχρι χθες νικούσαν, να περπατούν με το κεφάλι κατεβασμένο στην άκρη του δρόμου και να τους κοροϊδεύουν οι θρασύδειλοι Ιταλοί επαναλαμβάνοντας ειρωνικά την ιαχή αέρα (πραγματικό περιστατικό). - Οι Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών (τα αλεξίποινα Τάγματα Ασφαλείας) χρησιμοποιούσαν την ιαχή αέρα, όταν έκαναν έφοδο για να συλλάβουν Έλληνες πατριώτες και να τους παραδώσουν στους Γερμανούς κατακτητές. - Στο Γράμμο και ο τακτικός και ο δημοκρατικός στρατός φωναζαν αέρα, όταν εξαπέλυαν επίθεση κατά των αδελφών. Αέρα σε ποιόν, βρε παλληκάρια; Ποιος είναι ο εχθρός; Γιατί να φύγει; Που να πάει; Μέσα σε λίγα χρόνια φτήνυναν οι άνθρωποι και οι λέξεις Πάντως, προτιμώ να κρατήσω τη συγκίνηση που μου έδινε στα πρώτα μαθητικά χρόνια η ιαχή αέρα και να μη σκέφτομαι την ξεδιάντροπη χρήση της στην Κατοχή και τον Εμφύλιο. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι (Καβάφης) να θυμάμαι τη χαρά και τη ντροπή συνάμα.

24γράμματα – Ηλεκτρονικό Περιοδικό: Γλώσσα – Ιστορία – Πολιτισμός » Η ιστορία της ιαχής «Αέρα»

Οι 10 πιο μολυσμένες περιοχές του πλανήτη

Μαύρα σύννεφα με θανατηφόρα τοξικά, παχιά στρώματα άνθρακα και δριμύς καρκινογενής αέρας: καλώς ήλθατε στη ζωή των πιο μολυσμένων περιοχών του πλανήτη. Το αμερικανικό ινστιτούτο Blacksmith, ένα ανεξάρτητο περιβαλλοντικό γκρουπ, μας ταξιδεύει σε μέρη που δεν θα θέλαμε να πάμε αλλά που καλό θα είναι να γνωρίζουμε και τα οποία επηρεάζουν την υγεία άνω των 12 εκατομμυρίων ανθρώπων.

 

• Δείτε τις εικόνες

Ετικέτες Technorati: περιβάλλον,υγεία,οικολογία

Αλλαγές στο Λύκειο

Η διαδικασία πρόσβασης από το λύκειο - Ενιαίο πρόγραµµα στους πρωτοετείς
ΕΡΕΥΝΑ του , Χρήστου Κάτσικα , xkatsikas@xkatsikas.gr
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2010
Την πρόταση του υπουργείου Παιδείας για το νέο σύστηµα πρόσβασης στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ κατέθεσε η υπουργός Αννα Διαµαντοπούλου το Σάββατο 23 Οκτωβρίου κατά τη διάρκεια της 65ης Συνόδου Πρυτάνεων που πραγµατοποιήθηκε στο Ρέθυµνο.
Η πρόταση του υπουργείου Παιδείας περιλαµβάνεται σε κείµενο 27 σελίδων µε τον τίτλο « Εθνική στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση - Αυτοδιοίκηση, λογοδοσία, ποιότητα, εξωστρέφεια», το οποίο προβλέπει αλλαγές στο DΝΑ της ελληνικής Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης.
 
Τα γενικά χαρακτηριστικά του νέου τρόπου πρόσβασης στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ είναι τα ακόλουθα:
1.Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στις τάξεις Β’ και Γ’ Λυκείου οι µαθητές θα παρακολουθούν υποχρεωτικά µαθήµατα, µαθήµατα επιλογής και δραστηριότητες συνολικά 35 ώρες την εβδοµάδα µε βάση τα οποία θα οδηγούνται στην οµάδα σχολών της επιλογής τους.
2.Οι σχολές θα καθορίσουν συντελεστές βαρύτητας στα µαθήµατα (για παράδειγµα, ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Φιλοσοφική Σχολή θα έχει µάθηµα αυξηµένης βαρύτητας τα Αρχαία Ελληνικά, ενώ ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Σχολή Θετικών Επιστηµών, τα Μαθηµατικά, τη Φυσική, τη Χηµεία). Ετσι ο υποψήφιος ουσιαστικά θα είναι αναγκασµένος να επιλέγει τα µαθήµατα που είναι αφενός «συµβατά» µε τη σχολή ή το πανεπιστήµιο που τον ενδιαφέρει και αφετέρου αυξηµένης βαρύτητας, κάτι που θα του επιτρέπει να συλλέγει περισσότερα µόρια.
Συνέχεια

Είναι μύθος ότι η ελληνική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ για μία ψήφο

24γράμματα – Ηλεκτρονικό Περιοδικό: Γλώσσα – Ιστορία – Πολιτισμός » Είναι μύθος ότι η ελληνική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ για μία ψήφο

Περικοπές δαπανών ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος

«Μαχαίρι» στους «αιώνιους» φοιτητές και λιγότερα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος

                                                                       Ρεπορτάζ:esos.gr

 Να αλλάξει το υπάρχον καθεστώς, το οποίο οδηγεί στο φαινόμενο της μακροχρόνιας φοίτησης (φαινόμενο των “αιώνιων φοιτητών”) λόγω του ότι το κόστος ευκαιρίας είναι μικρό  ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος με την έκθεση που συνέταξε για τη Νομισματική Πολιτική.

Ειδικότερα για τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει τα εξής:

• Οι λειτουργικές δαπάνες των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ είναι εξαιρετικά υψηλές και θα πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια για τη συγκράτησή τους. Υπάρχει κατ’ αρχάς πολύ μεγάλος αριθμός ιδρυμάτων, ενώ συνεχώς δημιουργούνται νέα τμήματα για το αντικείμενο των οποίων δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την αγορά. Το Υπουργείο Παιδείας ήδη εξετάζει τα ζητήματα αυτά. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν υπάρχουν σημαντικές “εξωτερικές οικονομίες” που να δικαιολογούν τη δωρεάν επ’ αόριστον φοίτηση. Ίσως θα έπρεπε να αυξηθούν οι υποτροφίες και τα φοιτητικά δάνεια και να αλλάξει το υπάρχον καθεστώς, το οποίο οδηγεί στο φαινόμενο της μακροχρόνιας φοίτησης (φαινόμενο των “αιώνιων φοιτητών”) λόγω του ότι το κόστος ευκαιρίας είναι μικρό.

 ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ

 

Ετικέτες Technorati: Πανεπιστήμια,ΤΕΙ,ΑΕΙ,σπουδές,φοιτητές

Ψηφιακά βοηθήματα Αρχαίων Ελληνικών για τις Πανελλαδικές

Το υπουργείο συμβάλλοντας στην προσπάθεια των υποψηφίων δημιούργησε ψηφιακά βοηθήματα και για τις τρεις κατευθύνσεις.

Για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών (Φιλοσοφικός Λόγος και Αδίδακτο κείμενο) της Θεωρητικής Κατεύθυνσης έχουν ήδη δημοσιευτεί:

 ΠΛΑΤΩΝ – ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

Ενότητα 1 (318e – 320c): Μπορεί η αρετή να γίνει αντικείμενο διδασκαλίας

• ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Δομική ανάλυση, ερμηνευτικά σχόλια (Βιντεοδιάλεξη): Η θέση του Πρωταγόρα

Δομική ανάλυση, ερμηνευτικά σχόλια (Βιντεοδιάλεξη): Η απάντηση του Σωκράτη

 

• ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Δομικά στοιχεία του κειμένου:

Σύντομη απόδοση του κειμένου:

 

• ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

1. Το αντικείμενο της διδασκαλίας του Σωκράτη.
2. Η απάντηση του Σωκράτη.
3. Πολιτική τέχνη
4. Αγαθοί άντρες
5. Η αρνητική στάση του Σωκράτη
6. Τα επιχειρήματα του Σωκράτη
7. Σχολιασμός της συλλογιστικής πορείας του Σωκράτη.
8. Η απάντηση του Πρωταγόρα και η μεθόδευσή της.
9. Πραγματολογικά – πολιτισμικά στοιχεία.
10. Χαρακτηρισμός προσώπων.

• ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ερωτήσεις                 Απαντήσεις

Για να δείτε όλο το βοήθημα κλικ εδώ

Ετικέτες Technorati: πανελλαδικές,αρχαία,θεωρητική

ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΣΤΑ ΑΕΙ:Η πρόταση του υπ. Παιδείας

Ρεπορτάζ:esos.gr

Η πρόταση του υπ. Παιδείας για την εισαγωγή των υποψηφίων στα ΑΕΙ , όπως ανακοινώθηκε στους Πρυτάνεις , έχει ως εξής:

Οι νέοι φοιτητές εισάγονται σε Σχολή ή στο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Πανεπιστήμιο ή Τεχνολογικό Ίδρυμα)

• Οι φοιτητές εντάσσονται στα επιμέρους προγράμματα σπουδών ….

Συνέχεια ...

Αλλαγές στα Πανεπιστήμια και τα Τ.Ε.Ι.

Σάββατο, 23 Οκτώβριος 2010 15:05

Η 27σέλιδη πρόταση του υπ. Παιδείας για τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ

Ρεπορτάζ: esos.gr

Από 27 σελίδες αποτελείται η πρόταση του υπ. Παιδείας για τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ , το οποίο παρέδωσε η υπ. Παιδείας σήμερα στους Πρυτάνεις , στο Ρέθυμνο.ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ

περισσότερα . . . .