Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Συντακτικό Λατινικών. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Συντακτικό Λατινικών. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Απεξάρτηση πλαγιωμένου υποθετικού λόγου (Λατινικά Γ’ Λυκείου Θεωρητικής)


Βήματα που ακολουθούμε για την απεξάρτηση πλαγιασμένου υποθετικού λόγου:
1)     Ξεκινάμε πάντα πρώτα από την απόδοση γιατί αυτή είναι που πλαγιάζεται, η υποθετική πρόταση ως δευτερεύουσα του ευθύ απλά επηρεάζεται από τον πλαγιασμό του λόγου.
Έχουμε π.χ. nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit,..neminem tam stultum fore...(μάθημα 42)
H απόδοση του υποθετικού λόγου βρίσκεται μέσα στο ειδικό απαρέμφατο fore και το ρήμα εξάρτησης του πλάγιου λόγου είναι το intellego.

Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

Λατινικά: Μετατροπές πλάγιου λόγου σε ευθύ και το αντίστροφο


 ·        Έχουμε πλάγιο λόγο, όταν τα λόγια κάποιου ανακοινώνονται εξαρτημένα από ένα ρήμα λεκτικό, δοξαστικό, γνωστικό, ερωτηματικό ή βουλητικό.
·          Στον πλάγιο λόγο τροποποιούνται γενικά εγκλίσεις, χρόνοι, πρόσωπα, αντωνυμίες, προσωπικές ή κτητικές και κάποια επιρρήματα.
·           Έτσι γενικά στον πλάγιο λόγο έχουμε ή ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ή ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ.

Πιο συγκεκριμένα:

Α. Ο Ευθύς λόγος κρίσης εκφέρεται:
      α) Με οριστική (πραγματικό).
β) Με Δυνητική Υποτακτική (Coniuctivus Potentialis) και άρνηση non σε Ενεστώτα ή Παρακείμενο (στο παρόν) και σε Παρατατικό (στο παρελθόν).
γ) Με Υποτακτική του απραγματοποίητου (Irrealis) σε Παρατατικό (για το παρόν) ή Υπερσυντέλικο (για το παρελθόν).

π.χ.  α) Caesar facit bellum contra Gallos.
        β) Caesar faciat (= μπορεί να κάνει) bellum contra Gallos.
        γ) Caesar fecisset bellum (= θα είχε κάνει) contra Gallos.
  

Τρίτη 5 Απριλίου 2011

Συντακτικό Λατινικών: Εναντιωματικές - Παραχωρητικές προτάσεις

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ (Η ΚΑΘΑΡΑ ΕΝΔΟΤΙΚΕΣ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Εισάγονται
   etsi,  tametsi,  tamenetsi,  quam-quam   (+ οριστική)
   cum, licet (+υποτα­κτική).

Εκφέρονται-Αιτιολόγηση
    Οριστική: To περιε­χόμενο είναι ή θεω­ρείται πραγματικό / βέβαιο
    Υποτακτική:
α. Το περιεχόμενο είναι υποτιθέμενο ή δυνατό ή διατυπώνε­ται ως γνώμη είτε (1) του υποκειμένου του ρήματος της προδιοριζόμενης πρότασης εί­τε (2) του συγγρα­φέα  
β. Στον πλάγιο λόγο
*      Ισχύει η Ακο­λουθία των χρόνων

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Συντακτικό Λατινικών: Οι προτάσεις του "quominus" και του "quin"


Είναι προτάσεις ουσιαστικές
Εξάρτηση - Εισάγονται
1. Εξαρτώνται από ρήματα ή φράσεις που γενικά σημαίνουν εμποδίζω, αντιστέκομαι, ενα­ντιώνομαι, αρνούμαι κ.τ.ό. (verba impediendi: impedio, prohibeo, deterreo,  obsto, obsisto, resisto, contineo, retineo, tempero, interpello, recuso, interdico, repugno κ.τ.ό. ή mora est, moram interpono, causa est, causam dico κ.ά.ό.).
Εισάγονται με
α. ne (όταν το ρήμα που προηγείται είναι καταφατικό),
π.χ. Augustus voluit filiam deterrere ne id faceret
β. quin [όταν το ρήμα που προηγείται (1) συνοδεύεται από άρνηση (ή έχει έννοια αρνητική) ή (2) χρησιμοποιείται ερωτηματικά (αλλά ισοδύναμα με αρνητική χρήση)],
π.χ. Non dubito quin calva esse nolis
γ. quominus (σπάνια και όταν αδιάφορα ισχύει η μία ή η άλλη από τις δύο προηγούμενες περιπτώσεις)
π.χ. Augustus voluit filiam deterrere quominus id faceret

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2011

Ενδοιαστικές προτάσεις (Λατινικά)


     Οι ενδοιαστικές προτάσεις είναι ουσιαστικές βουλητικές προτάσεις που εκφράζουν φόβο για ενδεχόμενο κακό ή δυσάρεστο γεγονός και λογικά προσδιορίζουν ρήματα ή φράσεις που σημαίνουν φόβο, όπως timeo, metuo, vereor, metus est, periculum est κλπ.

     Εισάγονται με τους ενδοιαστικούς συνδέσμους:
*  ne: μήπως                              όταν ο φόβος είναι μήπως γίνει κάτι
*  ne non: μήπως δεν                 όταν ο φόβος είναι μήπως δεν γίνει κάτι
*  ut: μήπως δεν

Οι ενδοιαστικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική επειδή το περιεχόμενό τους αφορά κάτι το ενδεχόμενο ή το πιθανό. Έτσι εκφέρονται με:

a)     υποτακτική ενεστώτα όταν η εξάρτηση γίνει από ρήμα αρκτικού χρόνου                                                                                               
     π.χ. Timeo ne veniat
b)    υποτακτική παρατατικού όταν η εξάρτηση γίνει από ρήμα ιστορικού χρόνου
     π.χ. Verebar ne non (ut) veniret  
c)    υποτακτική παρακειμένου όταν ο φόβος προβάλλεται ως βεβαιότητα, ως γεγονός
     π.χ. Vereor ne hoc dixerit

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Χρησιμοποιείται υποτακτική ενεστώτα και παρατατικού που δηλώνει το σύγχρονο γιατί ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.

Οι ενδοιαστικές προτάσεις χρησιμεύουν:
*        ως αντικείμενο σε ρήματα που σημαίνουν φόβο: timeo, vereor, metuo, paveo
*        ως υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις που δηλώνουν φόβο: metus est, timor est, periculum est
*        ως επεξήγηση σε λέξεις που εξαρτώνται από τα προηγούμενα ρήματα, κυρίως σε ουδέτερα αντωνυμιών (id, hoc, illud).

                                   παρατηρήσεις:
*        Πολλά ρήματα που σημαίνουν φόβο συντάσσονται και με απαρέμφατο.
*        Ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.

 Μνημονικός πίνακας

εισαγωγή
εκφορά
συντακτική θέση
παρατηρήσεις
ne                        
ne non 
ut
a) υποτακτική ενεστώτα
b)    υποτακτική παρατατικού
c)    υποτακτική παρακειμένου όταν ο φόβος προβάλλεται ως βεβαιότητα, ως γεγονός

ουσιαστικές

α) αντικείμενο ρημάτων που δηλώνουν φόβο
β) υποκείμενο: απρόσωπων ρημάτων ή φράσεων που δηλώνουν φόβο
γ) επεξήγηση κυρίως στο ουδέτερο αντωνυμιών.
Οι ενδοιαστικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική επειδή το περιεχόμενό τους αφορά κάτι το ενδεχόμενο ή το πιθανό.
    Ο φόβος είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πραγματοποίησής του.


Πέμπτη 3 Μαρτίου 2011

Εξαρτημένοι υποθετικοί λόγοι (Λατινικά)


Εξαρτημένος ονομάζεται ένας υποθετικός λόγος του οποίου η απόδοση εξαρτάται από κά­ποιο ρήμα, δηλ. είναι: α) δευτερεύουσα πρόταση, β) απαρέμφατο.
Συγκεκριμένα, ο υποθε­τικός λόγος στα Λατινικά:
α) Αν εξαρτηθεί από κάποιο ρήμα που συντάσσεται με απαρέμφατο, τότε η υπόθεση εκφέ­ρεται με υποτακτική και η απόδοση μετατρέπεται σε απαρέμφατο με το υποκείμενο του σε αι­τιατική. Ο χρόνος της υποτακτικής της υπόθεσης (αρκτικός ή ιστορικός) είναι ανάλογος του ρήματος εξάρτησης, γιατί τηρείται η ακολουθία χρόνων.

Τρίτη 1 Μαρτίου 2011

Συντακτικό λατινικών: Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις


Είναι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν μια ερώτηση σε πλάγιο λόγο – οι προτάσεις με τις οποίες ζητούμε πληροφορίες για πρόσωπο, πράγμα, πράξη, γεγονός.

 εξαρτωνται από ρήματα (ή φράσεις)

a) που είναι:



ερωτηματικά
rogo


γνωστικά
scio


λεκτικά
doceo


αποπειρατικά
tempto






b) που δηλώνουν:





άγνοια
nescio




αμφιβολία
dubito




αναμονή
expecto




προσδοκία
tento




απόπειρα
conor












Οι πλάγιες, όπως και οι ευθείες, ερωτηματικές προτάσεις μπορεί να είναι ολικής ή μερικής άγνοιας.
 -   Οι ολικής άγνοιας μπορεί να είναι μονομελείς ή διμελείς.
   - Οι μερικής άγνοιας είναι πάντα μονομελείς

Ευθείες ερωτήσεις (Λατινικά)


Οι ευθείες ερωτήσεις είναι κύριες προτάσεις που περιέχουν ερώτηση, χωρίς όμως εξάρτηση από κάποιο ρήμα.

Η ερώτηση μπορεί να είναι

a)    πραγματική  (ο ερωτών περιμένει απάντηση)
b)    ρητορική (ισοδυναμεί με έντονη κατάφαση ή άρνηση, με υπόθεση κλπ.)

Εκφράζουν:

1.    μερικη αγνοια: (εισαγωγή ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα)
2.    ολικη αγνοια                           
Α. απλες:
- ne  (δε γνωρίζουμε την απάντηση)
- num (περιμένουμε αρνητική απάντηση)    (ρητορικές)
- nonne (περιμένουμε καταφατική απάντηση)  (ρητορικές)
- χωρίς μόριο για έμφαση     

Β. διμελεις     utrum … an, utrum … an non, ne … an, an

     Εκφερονται:
1.   όταν αντιστοιχούν σε προτάσεις κρίσεως
a)  με οριστική όλων των χρόνων
b)  με δυνητική υποτακτική [1] (ρητορικές ερωτήσεις)

2. όταν αντιστοιχούν σε προτάσεις επιθυμίας, εκφέρονται με απορρηματική υποτακτική[2]




[1] Με υποτακτική ενεστώτα ή παρακειμένου για να δηλωθεί το δυνατό στο παρόν και μέλλον και υποτακτική παρατατικού για να δηλωθεί το δυνατό στο παρελθόν
[2] Η υποτακτική χρησιμοποιείται για να δηλώσει απορία.

Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2011

Συμπερασματικές προτάσεις (Λατινικά)

Οι συμπερασματικές προτάσεις διακρίνονται σε  επιρρηματικές, και σε ουσιαστικές που ισοδυναμούν με ουσιαστικό και χρησιμεύουν ως υποκείμενο ή αντικείμενο.

Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις

      Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους:
   ut: ώστε                                                      όταν είναι καταφατικές
   ut non: ώστε δεν, ώστε να μη                         
   ut nihil: ώστε δεν, ώστε να μη                     όταν είναι αρνητικές
   ut nemo:ώστε δεν, ώστε να μη                        
   quam ut : ή ώστε, παρά ώστε                           μετά από συγκριτικό βαθμό

Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική γιατί το συμπέρασμα στα λατινικά θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση. Έτσι, εκφέρονται

i)         με υποτακτική ενεστώτα όταν αναφέρονται στο παρόν ή μέλλον και η εξάρτηση γίνει από ρήμα αρκτικού χρόνου,
          π.χ. Tantus furor omnes invadit, ut pugnate cupiant

ii)        με υποτακτική παρατατικού όταν αναφέρονται στο παρελθόν και η εξάρτηση γίνει από ρήμα ιστορικού χρόνου
          π.χ. Tantus furor omnes invasit, ur pugnare cuperent

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.