Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ηθικά Νικομάχεια. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ηθικά Νικομάχεια. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 27 Απριλίου 2012

Προτεινόμενο θέμα: Αρχαία ελληνικά Γ΄ Θεωρητικής "Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια ενότ. 8 και 9"


ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια, Β6, 9 -13 (Ενότητες 8 και 9)
8η ενότ.: Εἰ δὴ πᾶσα ἐπιστήμη οὕτω τὸ ἔργον εὖ ἐπιτελεῖ, πρὸς τὸ μέσον βλέπουσα καὶ εἰς τοῦτο ἄγουσα τὰ ἔργα (ὅθεν εἰώθασιν ἐπιλέγειν τοῖς εὖ ἔχουσιν ἔργοις ὅτι οὔτ’ ἀφελεῖν ἔστιν οὔτε προσθεῖναι, ὡς τῆς μὲν ὑπερβολῆς καὶ τῆς ἐλλείψεως φθειρούσης τὸ εὖ, τῆς δὲ μεσότητος σῳζούσης, οἱ δ’ ἀγαθοὶ τεχνῖται, ὡς λέγομεν, πρὸς τοῦτο βλέποντες ἐργάζονται), ἡ δ’ ἀρετὴ πάσης τέχνης ἀκριβεστέρα καὶ ἀμείνων ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ φύσις, τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. Λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011

Προτεινόμενο θέμα: Αριστοτέλη "Ηθικά Νικομάχεια" ενότ. 3 - 4, άγνωστο Δημοσθένη "Πρός Σπουδίαν" § 23 - 24


Διδαγμένο κείμενο
Αριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια B1, 5-8
Mαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν· οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη· ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ γίνονται κιθαρισταί. Ἀνάλογον δὲ καὶ οἰκοδόμοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες· ἐκ μὲν γὰρ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν ἀγαθοὶ οἰκοδόμοι ἔσονται, ἐκ δὲ τοῦ κακῶς κακοί. Εἰ γὰρ μὴ οὕτως εἶχεν, οὐδὲν ἂν ἔδει τοῦ διδάξοντος, ἀλλὰ πάντες ἂν ἐγίνοντο ἀγαθοὶ ἢ κακοί.

Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2011

Διαγώνισμα Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια ενότητα 10. Άγνωστο: Πλάτωνος Ζ' Επιστολή 324 b - c (θέματα - απαντήσεις)

ΚΕΙΜΕΝΟ
     Ἔτι τὸ μὲν ἁμαρτάνειν πολλαχῶς ἔστιν (τὸ γὰρ κακὸν τοῦ ἀπείρου, ὡς οἱ Πυθαγόρειοι εἴκαζον, τὸ δ’ ἀγαθὸν τοῦ πεπερασμένου), τὸ δὲ κατορθοῦν μοναχῶς (διὸ καὶ τὸ μὲν ῥᾴδιον τὸ δὲ χαλεπόν, ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ, χαλεπὸν δὲ τὸ ἐπιτυχεῖν)∙ καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν τῆς μὲν κακίας ἡ ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις, τῆς δ’ ἀρετῆς ἡ μεσότης∙ ἐσθλοὶ μὲν γὰρ ἁπλῶς, παντοδαπῶς δὲ κακοί. Ἔστὶν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένῃ λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν. Μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν∙ καὶ ἔτι τῷ τάς μὲν ἐλλείπειν τάς δ’ ὑπερβάλλειν τοῦ δέοντος ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι, τὴν δ’ ἀρετὴν τὸ μέσον καὶ εὑρίσκειν καὶ αἱρεῖσθαι.

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

Διαγώνισμα Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια Ενότητα 9η

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Οἷον καὶ φοβηθῆναι καὶ θαρρῆσαι καὶ ἐπιθυμῆσαι καὶ ὀργισθῆναι καὶ ἐλεῆσαι καὶ ὃλως ἡσθῆναι καὶ λυπηθῆναι ἒστι καὶ μᾶλλον καὶ ἧττον, καὶ ἀμφότερα οὐκ εὖ. τὸ δ’ ὃτε δεῖ καὶ ἐφ’ οἷς καὶ πρὸς οὗς καί οὗ  ἓνεκα καὶ ὡς δεῖ, μέσον τε καὶ ἂριστον, ὃπερ ἐστί τῆς ἀρετῆς. Ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τὰς πράξεις ἒστιν ὑπερβολή καὶ ἒλλειψις καὶ τὸ μέσον. Ἡ δ’ ἀρετὴ περὶ πάθη καὶ πράξεις ἐστίν, ἐν οἷς ἡ μὲν ὑπερβολή ἁμαρτάνεται καὶ ψέγεται καὶ ἡ ἒλλειψις, τὸ δὲ μέσον ἐπαινεῖται καὶ κατορθοῦται. ταῦτα δ’ ἂμφω τῆς ἀρετῆς. Μεσότης τις ἂρα ἐστίν ἡ ἀρετή, στοχαστική γε οὖσα τοῦ μέσου.

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010

O φιλόσοφος στο Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη

Πλάτωνα Πολιτεία, 6ο και 7ο βιβλίο: 507d - 521b και Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, 10ο βιβλίο, κεφ. 6 - 9: 1176a30-1179a32.


Η φιλοσοφική σκέψη:
Η ακμή της φιλοσοφικής σκέψης εντοπίζεται στην Αθήνα των κλασσικών χρόνων. Εκεί, όπου η ενασχόληση με την πολιτική αποτελεί σχεδόν «δεύτερη φύση» για πολίτες και μη. Οι φιλόσοφοι δεν αποκλίνουν από τον κανόνα. Τόσο ο αριστοκράτης Πλάτωνας, όσο και ο μέτοικος και σχολαστικός Αριστοτέλης, θα αφιερώσουν ένα μεγάλο μέρος του έργου τους στη σχέση ηθικής και πολιτικής, από διαφορετική ο καθένας σκοπιά. Είναι άραγε τυχαίο ότι η ηθική σε συνάρτηση με την πολιτική, απασχολεί ιδιαίτερα τους δύο κορυφαίους φιλοσόφους; Βρισκόμαστε σε μια εποχή έντονων φιλοσοφικών αναζητήσεων και προβληματισμών. Οι Σοφιστές φαίνεται να προβάλλουν μια διαστρεβλωμένη, σχεδόν εικονική, πραγματικότητα, κάτω από το πρίσμα μιας λογικής, η οποία προσομοιάζει περισσότερο με «καπατσοσύνη». Θεωρούνται οι κύριοι υπαίτιοι της έκπτωσης των αρχαίων, πατριαρχικών αξιών, περισσότερο «τεχνογνώστες» παρά φιλόσοφοι. Γι' αυτούς, η ρητορική αναγορεύεται ως κυρίαρχη τέχνη, προκειμένου να επικρατήσει κανείς στον πολιτικό στίβο, από τον οποίο εξοβελίζεται κάθε έννοια ηθικής.

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

Προτεινόμενο θέμα: Ηθικά Νικομάχεια, Ενότητες 5η και 6η (θέματα & απαντήσεις)

Α Ρ Χ Α Ι Α   Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α   Θ Ε Ω Ρ Η Τ Ι Κ Η Σ    
Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ   Γ ΄   Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Αριστοτέλη, Ηθικά Νικομάχεια
Ενότητες 5η και 6η (Β 3, 1 2, Β 6, 1 4)
5.
 Σημεῖον δέ δεῖ ποιεῖσθαι τῶν ἔξεων τήν ἐπιγενομένην ἡδονήν ἤ λύπην τοῖς ἔργοις·  ὁ μέν γάρ ἀπεχόμενος τῶν σωματικῶν ἡδονῶν καί αὐτῷ τούτῳ χαίρων σώφρων, ὁ δ' ἀχθόμενος ἀκόλαστος, καί ὁ μέν ὑπομένων τά δεινά καί χαίρων ἤ μή λυπούμενος γε ἀνδρεῖος, ὁ δέ λυπούμενος δειλός. Περί ἡδονάς γάρ καί λύπας ἐστίν ἡ ηθική ἀρετή· διά μέν γάρ τήν ἡδονήν τά φαῦλα πράττομεν, διά δέ τήν λύπην τῶν καλῶν ἀπεχόμεθα. Διό δεῖ ἦχθαί πως εὐθύς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καί λυπεῖσθαι οἷς δεῖ·  ἡ γάρ ὀρθή παιδεία αὕτη ἐστίν.


Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2010

Διαγώνισμα: Ηθικά Νικομάχεια (Ενότητα 15 γνωστό - άγνωστο - απαντήσεις)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Τῶ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία τις, σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. Νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲν φάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν ἀλλά τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον. τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴν πραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν, ἡ δὲ πολιτεία τῶν τὴν πόλιν οἰκούντων ἐστί τάξις τις. Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶν συγκειμένων, καθάπερ ἂλλο τι τῶν ὃλων μὲν συνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων, δῆλον ὃτι πρότερον ὁ πολίτης ζητητέος . ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν. Ὣστε τίνα χρὴ καλεῖν πολίτην καὶ τις ὁ πολίτης ἐστί σκεπτέον. Καὶ γὰρ ὁ πολίτης ἀμφισβητεῖται πολλάκις . οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην. ἒστι γάρ τις ὃς ἐν δημοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ολιγαρχίᾳ πολλάκις οὐκ ἒστι πολίτης.
  
1)Να δώσετε τη μετάφραση του κειμένου στα νέα ελληνικά.                    
Μονάδες 10
2)Ο Αριστοτέλης προκειμένου να εξετάσει την ουσία και τις ειδικές διαφορές των ποικίλων μορφών του πολιτικού βίου (τις ἑκάστη τῶν πολιτεῖων καὶ ποὶα τις) θεωρεί αναγκαίο να διευκρινίσει τις έννοιες που θα χρησιμοποιήσει. α)Ποιες έννοιες διευκρινίζει στην ενότητα αυτή;
β)Ποιοι λόγοι υπαγορεύουν την εξέταση αυτών των εννοιών;
                                                                                                            Μονάδες 10
3)Ο Αριστοτέλης εξετάζει αν την ευθύνη των πολιτικών πράξεων την έχει το κράτος ή τα πρόσωπα – φορείς της εξουσίας (ιδιαίτερα όταν πρόκειται για φορείς της εξουσίας που δεν εκπροσωπούν την πλειοψηφία του λαού). Ποιο ιστορικό παράδειγμα φαίνεται να τον οδήγησε στη διερεύνηση αυτού του θέματος;       
                                                                                    Μονάδες 5
4)Γιατί ο Αριστοτέλης αναζητεί στην ενότητα αυτή ένα νέο ορισμό της πόλης, αφού την έχει ήδη ορίσει (στις προηγούμενες ενότητες); Ποια είναι η διαφορά αυτού του ορισμού με ό,τι προηγήθηκε;                                        
Μονάδες 5
5)Στο απόσπασμα του πρωτότυπου κειμένου ο Αριστοτέλης έχει διατυπώσει τη γνώμη ότι πρέπει να εξεταστεί η έννοια πολίτης. Στο μεταφρασμένο κείμενο εξετάζει αυτή την έννοια στο πλαίσιο της δημοκρατικής πόλης και για να κάνει πιο εύληπτη τη δύναμη και την αξία των πολλών φέρνει κάποια παραδείγματα. Ποια είναι αυτά; Να τα παρουσιάσετε διεξοδικά.
                                                                                      Μονάδες 10
Η άποψη ότι την εξουσία στην πόλη πρέπει μάλλον να την ασκεί το πλήθος παρά οι άριστοι που είναι λίγοι, νομίζω ότι μπορεί να συζητηθεί –με το νόημα ότι είναι μια άποψη που παρουσιάζει, βέβαια, κάποιες δυσκολίες, που περιέχει όμως ίσως και κάποια αλήθεια. Για το πλήθος μπορεί κανείς να πει τούτο : το κάθε επιμέρους άτομο μπορεί να μην είναι τίποτε το αξιόλογο, ενωμένοι όμως όλοι μαζί είναι ενδεχόμενο να είναι, όχι σαν άτομα αλλά σαν σύνολο, καλύτεροι από εκείνους –όπως ακριβώς τα δείπνα που γίνονται με τη συνεισφορά πολλών είναι καλύτερα από εκείνα που γίνονται με έξοδα ενός μόνο ανθρώπου. Πολλοί καθώς είναι, ο καθένας διαθέτει ένα μόριο αρετής και φρόνησης και έτσι, ενωμένοι οι πολλοί γίνονται, κατά κάποιο τρόπο, ένας άνθρωπος με πολλά πόδια, με πολλά χέρια και με πολλές αισθήσεις –και με ανάλογη, βέβαια, αρετή και εξυπνάδα. Γι’ αυτό και οι πολλοί είναι σε θέση να κρίνουν καλύτερα τα έργα της μουσικής και των ποιητών : ο ένας κρίνει ένα μέρος, ο άλλος ένα άλλο, και όλοι μαζί το σύνολο. Από την άλλη όμως μεριά, οι αξιόλογοι άνθρωποι είναι ανώτεροι από το κάθε επιμέρους άτομο ενός πλήθους, ακριβώς γιατί στο πρόσωπό τους συμβαίνει και στην περίπτωση των ωραίων και μη ωραίων ανθρώπων, των ζωγραφισμένων και αληθινών μορφών; Αν τα στοιχεία αυτά τα πάρουμε χωριστά, μπορούμε, βέβαια, τότε να πούμε ότι το τάδε συγκεκριμένο άτομο έχει πιο όμορφο μάτι από το μάτι του ανθρώπου της ζωγραφιάς, ή ότι ένα άλλο άτομο έχει πιο όμορφο κάποιο άλλο μέλος του σώματός του.
 6) Ποιος είναι ο σκοπός της μελέτης των επιμέρους αρετών του ανθρώπου; Γιατί επιδίωκαν την κατάκτηση τους οι αρχαίοι Έλληνες;
                                                                                                            Μονάδες 10
7)α) Με ποιες λέξεις του κειμένου έχουν ετυμολογική συγγένεια οι λέξεις: ωροσκόπιο, σκυθρωπός, κοιτίδα, εξεζητημένος, σύγκλητος.
   β) Να δώσετε στα νέα ελληνικά δύο ομόρριζα (παράγωγα ή σύνθετα, όχι ρήματα) για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου : ἰδεῖν, πραγματείαν, συνεστώτων, μορίων, ὁμολογοῦσι.
                                                                                                            Μονάδες 10
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἄνυτος μέν διά τὴν τοῦ υἱοῦ πονηράν παιδείαν καί διά τήν αὑτοῦ ἀγνωμοσύνην ἔτι καί τετελευτηκώς τυγχάνει κακοδοξίας, Σωκράτης δέ διά τό μεγαλύνειν ἑαυτόν ἐν τῶ δικαστηρίῳ φθόνον ἐπαγόμενος μᾶλλον καταψηφίσασθαι ἑαυτοῦ ἐποίησε τούς δικαστάς. Ἐμοί μέν οὖν δοκεῖ θεοφιλοῦς μοίρας τετυχηκέναι. τοῦ μέν γάρ βίου τό χαλεπώτατον ἀπέλιπε, τῶν δέ θανάτων τοῦ ῥάστου ἔτυχεν. Ἐπεδείξατο δέ τῆς ψυχῆς τὴν ῥώμην. Ἐπεί γάρ ἔγνω τοῦ ἔτι ζῆν τό τεθνάναι αὐτῶ κρεῖττον εἶναι, ἱλαρῶς καί προσεδέξατο αὐτόν καί ἐπετελέσατο. Ἐγώ μέν δή κατανοῶν τοῦ ανδρός τήν τε σοφίαν καί τήν γενναιότητα οὔτε μή μεμνῆσθαι δύναμαι αὐτοῦ οὔτε μεμνημένος μή οὐκ ἐπαινεῖν. Εἰ δέ τις τῶν ἀρετῆς ἐφιεμένων ὠφελιμωτέρῳ τινί Σωκράτους συνεγένετο, ἐκεῖνον ἐγώ τόν ἄνδρα ἀξιομακαριστότατον νομίζω.  
Ξενοφῶντος, Ἀπολογία Σωκ. 31 – 34
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀγνωμοσύνη: εσφαλμένη σκέψη, κρίση
μεγαλύνω ἐμαυτόν: περηφανεύομαι, εξυψώνω τον εαυτό μου
ἐπάγομαί τι: επισύρω κάτι εναντίον μου
ἀπολείπω: αφήνω πίσω, χάνω
γιγνώσκω + απαρέμφατo: αποφασίζω να, κρίνω ότι
ἱλαρῶς: με χαρά
ἐφίεμαι: επιθυμώ
συγγίγνομαί τινι: συναναστρέφομαι κάποιον, γίνομαι μαθητής κάποιου

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1) Να μεταφραστεί το κείμενο                                                             
Μονάδες 20
2)α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις: τετελευτηκώς, ἐπαγόμενος, ἑαυτοῦ, τοῦ βίου, τοῦ ζῆν.                                                                             
Μονάδες 5
   β) Να χαρακτηριστεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου και να μετατραπεί σε απλή σκέψη του λέγοντος.                                                  
             Μονάδες 5
3) Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους :
- τοῦ υἱοῦ : τη δοτική του ενικού.
- ἑαυτόν : την ίδια πτώση, γένος και αριθμό στο α΄  και β΄ πρόσωπο.
- ἐπαγόμενος : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή.
- θεοφιλοῦς : την αιτιατική ενικού στο ίδιο γένος.
- ῥάστου : τους άλλους δύο βαθμούς του επιθέτου.
- τοῦ ζῆν : να κλιθεί.
- τεθνάναι : τον άλλο τύπο του απαρεμφάτου.
- κρεῖττον : τους άλλους δύο βαθμούς.
- μεμνῆσθαι : το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου.
- τὸν ἂνδρα : την κλητική του ενικού.                                 
Μονάδες 10

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.