Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Αρχαία Κατεύθυνσης Γ΄ Λυκείου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Αρχαία Κατεύθυνσης Γ΄ Λυκείου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2011

Προτεινόμενο άγνωστο κείμενο Απολλοδώρου, Βιβλιοθήκη (παρατηρήσεις - απαντήσεις)

Κρέοντος   δὲ  τοῦ  Μενοικέως   βασιλεύοντος  οὐ  μικρὰ   συμφορὰ   κατέσχε   Θήβας. Ἔπεμψε γὰρ Ἥρα  Σφίγγα, ἣ μητρὸς  μὲν Ἐχίδνης  ἦν πατρὸς  δὲ Τυφῶνος,  εἶχε δὲ πρόσωπον   μὲν  γυναικός,   στῆθος  δὲ  καὶ  βάσιν  καὶ  οὐρὰν  λέοντος  καὶ  πτέρυγας ὄρνιθος. Μαθοῦσα δὲ αἴνιγμα  παρὰ  μουσῶν  ἐπὶ τὸ Φίκιον ὄρος ἐκαθέζετο,  καὶ τοῦτο προύτεινε  Θηβαίοις.  Ἦν δὲ τὸ αἴνιγμα·  τί ἐστιν ὃ μίαν ἔχον φωνὴν  τετράπουν  καὶ δίπουν καὶ τρίπουν γίνεται; Χρησμοῦ δὲ Θηβαίοις ὑπάρχοντος τηνικαῦτα ἀπαλλαγήσεσθαι τῆς Σφιγγὸς ἡνίκα  ἂν  τὸ αἴνιγμα  λύσωσι, συνιόντες εἰς ταὐτὸ πολλάκις ἐζήτουν τί τὸ λεγόμενόν   ἐστιν,   ἐπεὶ   δὲ  μὴ εὕρισκον,   ἁρπάσασα ἕνα κατεβίβρωσκε. Πολλῶν δὲ ἀπολομένων,   καὶ  τὸ τελευταῖον  Αἵμονος τοῦ Κρέοντος, κηρύσσει Κρέων  τῷ τὸ αἴνιγμα  λύσοντι  καὶ  τὴν  βασιλείαν  καὶ  τὴν  Λαΐου  δώσειν γυναῖκα.
Ἀπολλοδώρου, βιβλιοθήκη

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
βάσις: πόδια τηνικαῦτα: τότε καταβιβρώσκω: καταβροχθίζω

Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2010

Άγνωστο κείμενο για επεξεργασία: Ισοκράτη, Πανηγυρικός 175

Καίτοι πῶς οὐ χρὴ διαλύειν ταύτας τὰς ὁμολογίας, ἐξ ὧν τοιαύτη δόξα γέγονεν, ὡς ὁ μὲν βάρβαρος κήδεται τῆς Ἑλλάδος καὶ φύλαξ τῆς εἰρήνης ἐστὶν, ἡμῶν δέ τινές εἰσιν οἱ λυμαινόμενοι καὶ κακῶς ποιοῦντες αὐτήν;  Ὃ δὲ πάντων καταγελαστότατον, ὅτι τῶν γεγραμμένων ἐν ταῖς ὁμολογίαις τὰ χείριστα τυγχάνομεν διαφυλάττοντες. Ἃ μὲν γὰρ αὐτονόμους ἀφίησιν τάς τε νήσους καὶ τὰς πόλεις τὰς ἐπὶ τῆς Εὐρώπης, πάλαι λέλυται καὶ μάτην ἐν ταῖς στήλαις ἐστίν: ἃ δ' αἰσχύνην ἡμῖν φέρει καὶ πολλοὺς τῶν συμμάχων ἐκδέδωκεν, ταῦτα δὲ κατὰ χώραν μένει καὶ πάντες αὐτὰ κύρια ποιοῦμεν, ἃ χρῆν ἀναιρεῖν καὶ μηδὲ μίαν ἐᾶν ἡμέραν, νομίζοντας προστάγματα καὶ μὴ συνθήκας εἶναι.
Ισοκράτους, Πανηγυρικός, 175
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁμολογία: συμφωνία κήδομαι: φροντίζω λυμαίνομαι: καταστρέφω κύριος: έγκυρος ἀναιρῶ: καταργώ

Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2010

Διαγώνισμα Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια Ενότητες 2 και 3. Άγνωστο: Αισχίνη Κατά Τιμάρχου 167 -168

1.        Με ποιο τρόπο επιχειρεί ο Αριστοτέλης στη 2η ενότητα να καταδείξει τη σχέση της ηθικής αρετής με την ηθική πράξη; 
2.           «Μαρτυρεδέ καί τό γινόμενον ν τας πόλεσιν» (ΕΝΟΤΗΤΑ 3η): Ποιο είναι το κύριο έργο της πολιτείας, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, και πώς υλοποιείται;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Ο Αριστοτέλης ήδη από την 1η ενότητα διατύπωσε τη θέση του για τις ηθικές αρετές, υποστηρίζοντας ότι αποτελούν επίκτητες και όχι έμφυτες ιδιότητες. Στη 2η ενότητα ενισχύει με μια πρόσθετη απόδειξη τη θέση του αυτή. Η θεμελίωσή της στηρίζεται στη διάκριση των εννοιών «δύναμις» και νέργεια». Ως «δύναμιν» ο Αριστοτέλης εννοεί τη δυ­νατότητα κάθε πράγματος ή όντος να γίνει ή να κάνει κάτι, ενώ ως «νέργειαν» την πραγμάτωση της δυνατότητας αυτής. Με βάση την παραπάνω εννοιολογική διάκριση ο αποδεικτικός συλλογισμός του Αριστοτέλη αναφορικά με τον επίκτητο χαρακτήρα των ηθικών αρετών αναπτύσσεται ως εξής: α. Σε όσες ιδιότητες του ανθρώπου είναι έμφυτες, ό­πως για παράδειγμα η όραση και η ακοή, προηγείται χρονικά η «δύναμις» και ακολουθεί η «νέργεια». Ο άνθρωπος φέ­ρει μέσα του την ενδιάθετη δυνατότητα να δει ή να ακούσει και στη συνέχεια προχωρά στην άσκηση των αντίστοι­χων λειτουργιών, β. τις ηθικές αρετές ο άνθρωπος τις αποκτά με τον εθισμό, με τη συνεχή τέλεση ηθικών πράξεων. Γίνεται, για παράδειγμα, δίκαιος με την τέλεση δίκαιων πράξεων, ανδρείος με την τέλεση ανδρείων πράξεων κ.ο.κ. Αυ­τό σημαίνει ότι στις συγκεκριμένες ιδιότητες προηγείται χρονικά η «νέργεια» και έπεται η «δύναμις». Επομένως, οι η­θικές αρετές δεν ανήκουν στην κατηγορία των έμφυτων ιδιοτήτων. Ο φιλόσοφος, θέλοντας να κάνει πιο κατανοητό τον συλλογισμό του, χρησιμοποιεί την αναλογία. Έτσι, παραλληλίζει τον τρόπο απόσκτησης των ηθικών αρετών («λαμβάνομεν») με εκείνον της εκμάθησης των πρακτικών και των καλών τεχνών («μανθάνομεν»). Δίνει το παράδειγμα του οικοδόμου και του κιθαριστή, οι οποίοι κατακτούν την τέχνη τους μέσα από την επαναληπτική τέλεση των αντίστοι­χων ενεργειών («οκοδομοντες οκοδόμοι γίνονται κα κιθαρίζοντες κιθαρισταί»). Κατ' ανάλογο τρόπο κατακτώνται και οι ηθικές αρετές, με την τέλεση πράξεων που προσιδιάζουν σε αυτές.

Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

Αρχαία ελληνικά: Μετάφραση επιρρημάτων

Κάποιες φορές η ερμηνεία των επιρρημάτων κατά την προσπάθεια μετάφρασης (ή μεταφοράς) ενός αρχαίου κειμένου μας δυσκολεύει, δίνεται ένας συνοπτικός κατάλογος των συνηθέστερων με τη σημασία τους.
λλά αθις = τουλάχιστον στο εξής
λλά γάρ = αλλά βέβαια
λλά μήν = αλλά όμως
λλά ρα =αλλά ίσως
μός (οδαμο = πουθενά) = τις, κάποιος
μο γέ που = κάπου οπουδήποτε
μς γέ πς = κατά κάποιον τρόπο

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010

O φιλόσοφος στο Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη

Πλάτωνα Πολιτεία, 6ο και 7ο βιβλίο: 507d - 521b και Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, 10ο βιβλίο, κεφ. 6 - 9: 1176a30-1179a32.


Η φιλοσοφική σκέψη:
Η ακμή της φιλοσοφικής σκέψης εντοπίζεται στην Αθήνα των κλασσικών χρόνων. Εκεί, όπου η ενασχόληση με την πολιτική αποτελεί σχεδόν «δεύτερη φύση» για πολίτες και μη. Οι φιλόσοφοι δεν αποκλίνουν από τον κανόνα. Τόσο ο αριστοκράτης Πλάτωνας, όσο και ο μέτοικος και σχολαστικός Αριστοτέλης, θα αφιερώσουν ένα μεγάλο μέρος του έργου τους στη σχέση ηθικής και πολιτικής, από διαφορετική ο καθένας σκοπιά. Είναι άραγε τυχαίο ότι η ηθική σε συνάρτηση με την πολιτική, απασχολεί ιδιαίτερα τους δύο κορυφαίους φιλοσόφους; Βρισκόμαστε σε μια εποχή έντονων φιλοσοφικών αναζητήσεων και προβληματισμών. Οι Σοφιστές φαίνεται να προβάλλουν μια διαστρεβλωμένη, σχεδόν εικονική, πραγματικότητα, κάτω από το πρίσμα μιας λογικής, η οποία προσομοιάζει περισσότερο με «καπατσοσύνη». Θεωρούνται οι κύριοι υπαίτιοι της έκπτωσης των αρχαίων, πατριαρχικών αξιών, περισσότερο «τεχνογνώστες» παρά φιλόσοφοι. Γι' αυτούς, η ρητορική αναγορεύεται ως κυρίαρχη τέχνη, προκειμένου να επικρατήσει κανείς στον πολιτικό στίβο, από τον οποίο εξοβελίζεται κάθε έννοια ηθικής.

Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

Πλάτωνα Πρωταγόρας: Διαγώνισμα (γνωστό - άγνωστο - απαντήσεις)

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἔνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καὶ μαθήσεως κτητῆς οὔσης. Εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τὸ κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί ποτε δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν εἶναι ἀρετήν. Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων καὶ τούτου ἕνεκα, ὅτι ἠδίκησεν, ὅστις μὴ ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται. ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται – οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη -  ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα. Καὶ τοιαύτην διάνοιαν ἔχων διανοεῖται παιδευτὴν εἶναι ἀρετήν. ἀποτροπῆς γοῦν ἕνεκα κολάζει. Ταύτην οὖν τὴν δόξαν πάντες ἔχουσιν ὅσοιπερ τιμωροῦνται καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ. Τιμωροῦνται δὲ καὶ κολάζονται οἵ τε ἄλλοι ἄνθρωποι οὓς ἂν οἴωνται ἀδικεῖν, καὶ οὐχ ἥκιστα Ἀθηναῖοι οἱ σοὶ πολῖται. ὥστε κατὰ τοῦτον τὸν λόγον καὶ Ἀθηναῖοί εἰσι τῶν ἡγουμένων παρασκευαστὸν εἶναι καὶ διδακτὸν ἀρετήν. Ὡς μὲν οὖν εἰκότως ἀποδέχονται οἱ σοὶ πολῖται καὶ χαλκέως καὶ σκυτοτόμου συμβουλεύοντος τὰ πολιτικά, καὶ ὅτι διδακτὸν καὶ παρασκευαστὸν ἡγοῦνται ἀρετήν, ἀποδέδεικταί σοι, ὦ Σώκρατες, ἱκανῶς, ὥς γέ μοι φαίνεται.

Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα ¨Οὐδείς γάρ κολάζει … διδακτόν ἀρετήν¨.
                                                                                      Μονάδες 10
Β.1) ἀποδέδεικταί σοι ὦ Σώκρατες, ἱκανῶς ὡς γ’ ἐμοί φαίνεται : Να σχολιαστεί η φράση με την οποία ο σοφιστής ολοκληρώνει την αποδεικτική του προσπάθεια. Για ποιους λόγους θα μπορούσε να θεωρηθεί αυθαίρετο αυτό το συμπέρασμα, ως προς το επιχείρημα με την τιμωρία;  
                                                                                                                Μονάδες 10
 2) Ποιος είναι ο σκοπός και ποιο το παιδευτικό νόημα της έλλογης τιμωρίας κατά τον Πρωταγόρα. Να αξιολογήσετε τη θέση αυτή του μεγάλου σοφιστή συσχετίζοντάς την με την κοινή αντίληψη της εποχής του και την άποψη του Πλάτωνα για την τιμωρία των τυράννων και του Αρδιαίου.    
                                                                                                            Μονάδες 10

3) Ποια είναι η θέση του Σωκράτη για το μη διδακτό της αρετής σύμφωνα με το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί;
 «Όταν όμως πρέπει να αποφασιστεί κάποιο ζήτημα που αφορά τη διοίκηση της πόλεως, σηκώνεται και δίνει τις συμβουλές του γι’ αυτό εξίσου και ο οικοδόμος, και ο σιδεράς, και ο έμπορος ή ο ναυτικός, και ο πλούσιος, και ο φτωχός, και αυτός που είναι από μεγάλο γένος, και αυτός που δεν είναι από κάποια γενιά σπουδαία. Και κανένας δεν τους ψέγει γι’ αυτό, όπως τους προηγούμενους : γιατί εσύ, χωρίς να έχεις διδαχτεί από πουθενά αυτό το πράγμα και χωρίς να έχεις δάσκαλο σ’ αυτό το θέμα, θέλεις τώρα να δώσεις και συμβουλές. Άρα, είναι προφανές πως δεν θεωρούν ότι το πράγμα αυτό είναι κάτι που διδάσκεται».
Πως ανασκευάζει αυτή τη θέση ο Πρωταγόρας στο απόσπασμα του πρωτότυπου κειμένου; 
                                                                        Μονάδες 10

4)Τι γνωρίζετε για τη μέθοδο του σχολιασμού ποιητικών κειμένων ως μεθόδου ανάπτυξης απόψεων των Σοφιστών και πως την αντιμετωπίζει ο Σωκράτης;
Μονάδες 10

5) Να γράψετε δυο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας απλές ή σύνθετες για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: κτητῆς, παρεληλυθότος, πραχθέν, ἀποδέδεικται, διάνοιαν.
                                                                                        Μονάδες 10

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Εὑρίσκω ταύτην μόνην ἂν γενομένην καὶ τῶν μελλόντων κινδύνων ἀποτροπὴν καὶ τῶν παρόντων κακῶν ἀπαλλαγήν, ἢν ἐθελήσωμεν ἐκείνην τὴν δημοκρατίαν ἀναλαβεῖν, ἣν Σόλων μὲν ὁ δημοτικώτατος γενόμενος ἐνομοθέτησε, Κλεισθένης δ’ ὁ τοὺς τυράννους ἐκβαλὼν καὶ τὸν δῆμον καταγαγὼν πάλιν ἐξ ἀρχῆς κατέστησεν. Ἧς οὐκ ἂν εὕροιμεν οὔτε δημοτικωτέραν οὔτε τῆ πόλει μᾶλλον συμφέρουσαν. Τεκμήριον δὲ μέγιστον. οἱ μέν γὰρ ἐκείνῃ χρώμενοι, πολλὰ καὶ καλὰ διαπραξάμενοι καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις εὐδοκιμήσαντες, παρ’ ἑκόντων τῶν Ἑλλήνων τὴν ἡγεμονίαν ἔλαβον, οἱ δὲ τῆς νῦν παρούσης ἐπιθυμήσαντες, ὑπὸ πάντων μισηθέντες καὶ πολλὰ καὶ δεινὰ παθόντες, μικρὸν ἀπέλιπον τοῦ μὴ ταῖς ἐσχάταις συμφοραῖς περιπεσεῖν. Καίτοι πῶς χρὴ ταύτην τὴν πολιτείαν ἐπαινεῖν ἢ στέργειν τὴν τοσούτων μὲν κακῶν αἰτίαν πρότερον γενομένην, νῦν δὲ καθ’ ἕκαστον τὸν ἐνιαυτὸν ἐπὶ τὸ χεῖρον φερομένην;  
                                                          (Ἰσοκράτους Ἀρεοπαγιτικός  16-18)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
δημοτικός : ο δημοκρατικός
κατάγω τινα : τον επαναφέρω από την εξορία
μικρόν ἀπέλιπον τοῦ μή περιπεσεῖν : λίγο έλειψε να περιπέσουν
χεῖρον φέρομαι : πηγαίνω προς το χειρότερο
στέργω : αγαπώ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1)Να μεταφραστεί το κείμενο  
                                                           Μονάδες 20 
2α) ἀπαλλαγήν, τῃ πόλει, ἑκόντων, δεινά, τοῦ μή περιπεσεῖν: Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι όροι                    
          Μονάδες 5
β) Να βρεθεί και να χαρακτηριστεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου                          
Μονάδες 3
γ) εὐδοκιμήσαντες: Να αναγνωριστεί συντακτικά η μετοχή και να αναλυθεί στην αντίστοιχη πρόταση 
                                                        Μονάδες 2
3) Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
  • ἀναλαβεῖν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου β΄  στην ίδια φωνή
  • κατέστησεν: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
  • εὕροιμεν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή, σύνθετο με την πρόθεση «ἐπί».
  • διαπραξάμενοι: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου, στην ίδια φωνή
  • περιπεσεῖν: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή
  • ἐκβαλών: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
  • ἧς: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού
  • πολλά: την ίδια πτώση, στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό
  • τεκμήριον: τη δοτική του ίδιου αριθμού
  • ἕκαστον: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος
                                                                                      Μονάδες 10


Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.