Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2011

Διαγώνισμα Λατινικών Γ Λυκείου μαθήματα 41, 43 (θέματα - απαντήσεις)

Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω κείμενο.
   41. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae;
43. Quamvis infesto et minaci animo perveneras, cur, cum in conspectu Roma fuit, tibi non succurrit: «ilia moenia domus ac penates mei sunt, mater coniunx liberique»? Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem. Ego nihil iam pati possum nee diu miserrima futura sum: at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.
(Μονάδες 40)
Β. Παρατηρήσεις
1.α. homo inepte, viri antiqui, aetatis nostrae, longa servitus: να κλιθούν οι συνεκφορές και στους δύο αριθμούς.
(Μονάδες 4)
β. inepte, bona, antiqui, minaci, miserrima: Να γραφούν οι ί­διοι τύποι στους άλλους βαθμούς.
Diu, longa: Να γραφούν όλοι οι βαθμοί των επιρρημάτων.
(Μονάδες 7)
γ. quae, tibi, nostra, nihil: Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
(Μονάδες 4)
2.α. loquaris, obsoleto, peperissem: Να γραφούν οι ονοματικοί τύποι στην ίδια φωνή.
(Μονάδες 3)
β. consequaris, vive: Να γραφεί το β' πληθυντικό πρόσωπο στην οριστική σε όλους τους χρόνους.
(Μονάδες 4)
γ. pati: Να γραφεί το β' ενικό και γ' πληθυντικό πρόσωπο σε όλους τους χρόνους της οριστικής και της υποτακτικής.
(Μονάδες 4)
δ. manet: Να γραφεί το α' πληθυντικό πρόσωπο όλων των χρόνων της υποτακτικής στην παθητική περιφραστική συζυγία.
(Μονάδες 4)
ε. oppugnareturmortua essem: Να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα στη φωνή που βρίσκονται οι τύποι.
(Μονάδες 4)
3.α. Si pergis: Να βρεθεί η απόδοση του υποθετικού λόγου και να γραφούν όλες οι μορφές της ανοιχτής υπόθεσης.
(Μονάδες 6)
β. Να χαρακτηριστούν πλήρως οι δευτερεύουσες προτάσεις του α' αποσπάσματος μέχρι το « … modesta sit.» (Είδος, ε­ξάρτηση, χρόνος, έγκλιση, ρόλος).
(Μονάδες 8)
γ. ut consequaris: Να γραφεί ο σκοπός με τους άλλους τρό­πους.
(Μονάδες 4)
δ. Cur tibi non succurit: Να εξαρτηθεί από το:
1) mater rogat
2) mater rogabat
4.α. Antiquitatem tibi placere dicis: Να μετατραπεί στον ευθύ λόγο.
( Μονάδες 2)
β. Να εξετάσετε αν είναι ορθός ή όχι ο χαρακτηρισμός των πα­ρακάτω συντακτικών όρων.
1)  quae dicas: αναφορική πρόταση
2)  sermone: αντικείμενο του ρήματος uteris
3)  quod vis: αιτιολογική πρόταση
4)  antiquitatem: αντικείμενο του απαρεμφάτου placere
5)  animo: αφαιρετική του τρόπου
6)  nihil: υποκείμενο του απαρεμφάτου pati
(Μονάδες 6)
γ. Να μετατρέψετε την παρακάτω πρόταση σε διμελή ευθεία ερώτηση κάνοντας χρήση όλων των τρόπων με τους οποίους εισάγονται αυτές οι προτάσεις στα λατινικά.
Tu sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris.
(Μονάδες 2)
Απαντήσεις
Α. Μετάφραση:
41. Εσύ όμως, σαν να μιλάς (μιλούσες) τώρα με τη μητέρα του Ευάνδρου, χρησιμοποιείς γλώσσα (λόγο) απαρχαιωμένη (που δεν χρησιμοποιείται) εδώ και πολλά ήδη χρόνια, επει­δή δε θέλεις να ξέρει και να καταλαβαίνει κανένας τι λες. Γιατί, ανόητε άνθρωπε, δε σωπαίνεις, για να πετύχεις αυτό που θέλεις; Αλλά λες ότι σου αρέσουν τα παλιά τα χρόνια, γιατί είναι τιμημένα και καλά και σεμνά. Επομένως (λοι­πόν) να ζεις έτσι, όπως οι παλιοί άνδρες (άνθρωποι) αλλά να μιλάς έτσι, όπως οι άνδρες της εποχής μας (οι σύγχρονοι μας).
43. Αν και είχες φτάσει με εχθρική και απειλητική διάθεση γιατί, όταν είδες τη Ρώμη, δε πέρασε (αυτή η ιδέα) από το μυαλό σου; "Μέσα στα τείχη εκείνα βρίσκονται το σπίτι και οι θεοί μου, η μητέρα, η γυναίκα και τα παιδιά μου; Αν λοιπόν εγώ δεν [σε] είχα γεννήσει, η Ρώμη δεν θα πο­λιορκούνταν αν δεν είχα γιο, θα πέθαινα ελεύθερη σε ε­λεύθερη πατρίδα. Εγώ δεν μπορώ να πάθω τίποτα πια κι ούτε θα είμαι πολύ δυστυχισμένη για πολύ ακόμα αλλά α­ντίθετα αυτούς, αν συνεχίσεις, τους περιμένει ή πρόωρος θάνατος ή μακροχρόνια σκλαβιά.

Β.1α.

Ενικός Αριθμός
Πληθυντικός Αριθμός

Ον.
homo ineptus
homines inepti

Γεν.
hominis inepti
hominum ineptorum

Δοτ.
homini inepto
hominibus ineptis

Αιτ.
hominem ineptum
hominess ineptos

Κλ.
homo inepte
hominess inepti

Αφ.
homine inepto
hominibus ineptis






Ενικός Αριθμός
Πληθυντικός Αριθμός

Ον.
vir antiquus
viri antiqui

Γεν.
viri antiqui
virorum antiquorum

Δοτ.
viro antiquo
viris antiquis

Αιτ.
virum  antiquum
viros antiquos

Κλ.
vir antique
viri antiqui

Αφ.
viro antiquo
viris antiquis






Ενικός Αριθμός
Πληθυντικός Αριθμός

Ον.
aetas nostra
aetates nostrae

Γεν.
aetatis nostrae
aetatum /-ium nostrarum

Δοτ.
aetati nostrae
aetatibus nostris

Αιτ.
aetatem nostram
aetates nostras

Κλ.
(aetas) ------
(aetates) ------

Αφ.
aetate nostra
aetatibus nostris






Ενικός Αριθμός
Πληθυντικός Αριθμός

Ον.
longa servitus
longae servitutes

Γεν.
longae servitutis
longarum servitutum

Δοτ.
longae servituti
longis servitutibus

Αιτ.
longam servitutem
longas servitutes

Κλ.
longa servitus
longae servitutes

Αφ.
longa servitute
longis servitutibus

Β.1β.
Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός

inepte
ineptior
ineptissime

bona
melior
optima

antiqui
antiquiores
antiquissimi

minaci
minaciore
minacissimo

misera
miserior
miserrima

diu
diutius
diutissime

longe
longius
longissimi

Β.1γ.
quid

vobis

nostrarum

nullas res

Β2.α.

loquaris



ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
ΜΕΤΟΧΕΣ

ΕΝΕΣΤ.
loqui
loquens

ΜΕΛΛ.
locuturum, -am, -um esse
locuturos, -as, -a esse
locuturus, -a, -um

ΠΑΡΑΚ.
locutum, -am, -um esse
locutos, -as, -a esse
locutus, -a, -um

Συντ. Μ.
locutum, -am, -um fore
locutos, -as, -a fore



ΣΟΥΠΙΝΟ
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

Γεν.

loquendi

Δοτ.

loquendo

Αιτ.
locutum
loquendum

Αφ.
locutu
loquendo





Γερουνδιακό
loquendus, a, um









obsoleto



ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
ΜΕΤΟΧΕΣ

ΕΝΕΣΤ.
obsolesci


ΜΕΛΛ.
obsoletum iri


ΠΑΡΑΚ.
obsoletum, -am, -um esse
obsoletos, -as, -a esse
obsoletus,-a -a, -um

Συντ. Μ.
obsoletum -am, -um fore
obsoletos, -as, -a fore






Γερουνδιακό
obsolescendus, -a, -um









peperissem



ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
ΜΕΤΟΧΕΣ

ΕΝΕΣΤ.
parere
pariens

ΜΕΛΛ.
pariturum, -am, -um esse
parituros, -as, -a esse
pariturus, -a, -um


ΠΑΡΑΚ.
peperisse



ΣΟΥΠΙΝΟ
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

Γεν.

pariendi

Δοτ.

pariendo

Αιτ.
partum
pariendum

Αφ.
partu
pariendo

Β2.β.
β΄ πληθυντικό οριστικής

ΕΝΕΣΤ.
consequimini
vivitis

ΠΑΡΑΤ.
consequebamini
vivebatis

ΜΕΛΛ.
consequemini
vivetis

ΠΑΡΑΚ.
consecuti, -ae, -a estis
vixistis

ΥΠΕΡ.
consecuti eratis
vixeratis

Συντ. Μ.
consecuti eritis
vixeritis


Β2.γ.
β΄ ενικό οριστικής
γ΄ πληθυντικό οριστικής

pateris (re)
patiuntur

patiebaris (re)
patiebantur

patieris (re)
patientur

passus, -a, -um es
passi,- ae, -a sunt

passus, -a, -um eras
passi,- ae, -a erant

passus, -a, -um eris
passi,- ae, -a erunt




β΄ ενικό υποτακτικής
γ΄ πληθυντικό υποτακτικής

patiaris (re)
patiantur

patereris (re)
paterentur

passurus, -a, -um, sis
passuri, -ae, -a sint

passus, -a, -um sis
passi, -ae, -a sint

passus esses
passi essent

Β.2δ.
manendi, -ae, -a simus

manendi -ae, -a essemus

manendi -ae, -a fuerimus

manendi -ae, -a fuissemus

Β2.ε.
Ενεστώτας
Μέλλοντας

oppugnare
oppugnator

oppugnamini
oppugnator


oppugnantor




morere
moritor

morimini
moritor


moriuntor

Β3.α.
Απόδοση: at contra hos aut immatura mors aut longa servitus manet.

Υπόθεση
Απόδοση

si pergis
manet (παρόν)

si perrexisti
manet (παρόν)

si perges
manebit (μέλλον)

si perrexeris
manebit (μέλλον)

si pergebas ή perrexeras
manebat (παρελθόν)


Β.3.β. Αναγνώριση δευτερευουσών προτάσεων
Proinde quasi ... loquaris: Δευτερεύουσα επιρρημ. υποθετική παραβολική πρόταση. Εισάγεται με το συν­δεσμικό σύμπλεγμα proinde quasi, εκφέρεται με υπο­τακτική, επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση και συγκεκριμένα με ενεστώτα υποτ. (σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων), γιατί εξαρ­τάται από αρκτικό χρόνο (uteris). Δηλώνει το σύγχρο­νο στο παρόν και λειτουργεί ως β' όρος σύγκρισης. (Α' όρος σύγκρισης = η κύρια πρόταση).
Quod neminem vis: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod, εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία και λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας πρότασης.
Quae dicas: Δευτερεύουσα ονομ. ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae, γιατί είναι μερικής άγνοιας, εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης και σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων της υποτακτικής εκφέρεται με υποτ. ενεστώτα γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (scire - intellegere τα οποία εξαρτώνται από το vis) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως αντικείμενο στα scire και intellegere.
Ut consequaris: Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική γιατί δηλώνει το σκοπό για τον οποίο γίνεται η πράξη του ρήματος της κύριας πρότασης και ο σκοπός στη Λατινική θεωρείται υποκειμενική κατάσταση. Συγκεκριμένα εκφέρεται με ενεστώτα υποτ. διότι εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (taces). Έχουμε συγχρονισμό της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση (δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν). (Ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τελικού αιτίου στο ρήμα της κύριας πρότασης.
Quod vis: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσ­διοριστική πρόταση στο εννοούμενο id (ή αναφ. ου­σιαστική ως αντικείμενο στο vis). Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό.
Quod honesta ... sit: Δευτερεύουσα επιρρηματική αι­τιολογική πρόταση. Εισάγεται με τον αιτολ. σύνδεσμο quod., εκφέρεται με υποτ. γιατί δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία και σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων της υποτ. εκφέρεται με υποτ. ενεστώτα, γιατί εξαρτά­ται από αρκτικό χρόνο (placere, που εξαρτάται με τη σειρά του από το vis) και δηλώνει το σύγχρονο παρόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτί­ας στην κύρια πρόταση.

Β.3γ.
qui consequaris

consecutum

ad consequendum

consequendi causa ή gratia

Β.3δ. Mater rogat cur illi non succurrerit.
Mater rogabat cur illi non succurrisset.

Β4.α. Antiquitas mihi placet

Β4.β. I. Λάθος
II.  Σωστό
III.  Λάθος
IV.  Λάθος
V.  Σωστό
VI.  Λάθος

Β4.β. 1. Utrum tu sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris an non?
2. Uterisne tu sermone abhinc multis annis iam obsoleto an non?
3. Tu sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris an non?



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.