Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2010

Ο Μαραθώνας έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας

 2.500 χρόνια μετά - Η ιστορία του Μαραθωνίου ξαναζωντανεύει
Αν κάποιος ρωτήσει τι έγινε το 490π.Χ. οι απαντήσεις των περισσότερων θα αφορούν στον ημεροδρόμο στρατιώτη που λέγεται ότι σε συνέχεια της νίκης των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα μετέφερε, τρέχοντας από το Μαραθώνα στην Αθήνα, το μήνυμα της νίκης και ξεψύχησε ψιθυρίζοντας «Νενικήκαμεν».

Για να τιμήσει τον άθλο αυτού του δρομέα-στρατιώτη και του θρύλου του που αποτέλεσε την αφορμή για να γεννηθεί το αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου, ο ΣΕΓΑΣ προετοιμάζεται, αποδίδοντας τεράστια σημασία και σεβασμό στο γεγονός αυτό, για τον εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα κατά τη διάρκεια του 28ου Κλασικού Μαραθωνίου Αθηνών που θα λάβει χώρα στις 31 Οκτωβρίου 2010.

Το πιο πάνω απόσπασμα αποτελεί τμήμα της ανακοίνωσης της διοργανώτριας αρχής του επετειακού μαραθωνίου δρόμου για τον εορτασμό των 2.500 χρόνων. Με αφορμή την προλογική πρόταση (Αν κάποιος ρωτήσει τι έγινε το 490π.Χ. οι απαντήσεις των περισσότερων θα αφορούν στον ημεροδρόμο στρατιώτη που λέγεται ότι σε συνέχεια της νίκης των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα μετέφερε, τρέχοντας από το Μαραθώνα στην Αθήνα, το μήνυμα της νίκης και ξεψύχησε ψιθυρίζοντας «Νενικήκαμεν») εύκολα νομίζω γίνεται κατανοητό ότι περισσότερο ίσως αξίζει να σταθούμε στο ίδιο το ιστορικό γεγονός ώστε να μπορούμε μελλοντικά στην προηγούμενη απάντηση να συμπληρώνουμε και κάποια ουσιαστικότερα στοιχεία.

Ο μαραθώνας έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας
Η νίκη έκρινε τη σωτηρία της πολιτείας, τη νεογέννητη δημοκρατία, ενώ στήριξε και την ηγεμονική θέση της Αθήνας στον ελλαδικό χώρο.
Τέτοιες ώρες, πριν από 2.500 χρόνια, άρχισε ν΄ανατέλλει η δόξα του Μαραθώνα. Το πρωί της 12ης Σεπτεμβρίου (ιουλιανό ημερολόγιο) του 490 π.Χ. "Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι εστόρησαν χρυσοφόρων Μήδων δύναμιν".
Το περίφημο επίγραμμα, ακόμη και στις μέρες μας, δεν χρειάζεται κατά λέξη μετάφραση. Είναι κοινής λήψης και το νόημά του διατηρεί την αρχική εκπληκτική δύναμη, που περιέκλεισε σε οχτώ λέξεις ο Σιμωνίδης.
Ο Μαραθώνας έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας
Προσμετρώντας το βάρος τους προβάλλει η ανεκτίμητη αξία της μάχης του Μαραθώνα. Οι Αθηναίοι μάχονται για λογαριασμό των Ελλήνων. Είναι φορείς και εκφραστές ενός πρώιμου πανελληνισμού. Κατανικούν όχι απλώς τους Μήδους -Πέρσες κι άλλες εθνότητες στην ασιατική δεσποτεία του Δαρείου- αλλά τους «χρυσοφόρους Μήδους». Αυτή η ιδιότητα επιλέγεται να προβληθεί. Ούτε το μέγα πλήθος, ούτε η στρατιωτική ισχύς, ούτε ηθικού τύπου προσδιορισμοί για τους εισβολείς. Κατατροπώνουν αυτούς, οι οποίοι με το χρυσάφι έχουν γίνει η υπερδύναμη της εποχής...
Ολοκληρωμένη αντίληψη
Αν στο σιμωνίδειο επίγραμμα προστεθούν τα βασικά επιχειρήματα του Μιλτιάδη για να πειστεί ο πολέμαρχος Καλλίμαχος να συμφωνήσει μαζί του -οι δέκα Αθηναίοι στρατηγοί ήταν διχασμένοι για τη μάχη-, προβάλλει μια πρώτη ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σημασία της σύγκρουσης την εποχή των γεγονότων, βασισμένη στις αρχαίες πηγές.
Ο Μιλτιάδης, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, επιχειρηματολόγησε υπέρ της άμεσης διεξαγωγής του αγώνα στον Μαραθώνα επικαλούμενος την ελευθερία και τη δημοκρατία: «Από εσένα εξαρτάται, ω Καλλίμαχε, είτε να οδηγήσεις την Αθήνα στην σκλαβιά είτε να εξασφαλίσεις την ελευθερία της και να αφήσεις στις επερχόμενες γενιές μια ανάμνηση κατά πολύ πιο έντονη από την ανάμνηση εκείνων που έκαναν την Αθήνα δημοκρατία.
Γιατί ποτέ από τότε που οι Αθηναίοι έγιναν λαός δεν αντιμετώπισαν έναν τόσο μεγάλο κίνδυνο όσο σήμερα...».
Τελειώνοντας πρόσθεσε και μια άλλη διάσταση, λέγοντας χαρακτηριστικά στον Καλλίμαχο: «Αν εσύ προστεθείς στη δική μου γνώμη, η πατρίδα μας θα είναι ελεύθερη και η πρώτη ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις» («...έστι τι πατρίς τε ελεύθερη και πόλις πρώτη τη Ελλάδει»). Ο αρχαιολόγος Γ. Σταϊνχάουερ, από τους πιο έγκυρους σύγχρονους ειδικούς για τον Μαραθώνα, θέτει ως εξής το ζήτημα από την άποψη αυτή: «Η νέα δημοκρατία με τη νικηφόρα αντιμετώπιση, στο πεδίο της μάχης της μεγάλης Περσικής Αυτοκρατορίας, απέδειξε τη δυνατότητά της για επιβίωση και απέκτησε την απεριόριστη αυτοπεποίθηση πάνω στην οποία θα στηρίξει τη μετέπειτα ηγεμονική της πορεία της στην πολιτική, όπως και στον πολιτισμό...».
Στο απλοϊκό ερώτημα γιατί πολέμησαν οι αρχαίοι Αθηναίοι στον Μαραθώνα η απάντηση είναι: για την ελευθερία, τη δημοκρατία (απειλούνταν από τους Πέρσες και τους ολιγαρχικούς) και την πανελλήνια ηγεμονία.
Ο Μαραθώνας ήταν για τους αρχαίους Αθηναίους σημείο αναφοράς της δημοκρατίας τους και του ηγεμονισμού τους στον ελλαδικό χώρο. Συμβόλιζε το αθηναϊκό ιδεώδες του «χρυσού αιώνα» και την Αθήνα ως πρόμαχο της Ελλάδας. Αργότερα θα γίνει σύμβολο μιας πανελλήνιας συσπείρωσης και ενότητας εναντίον των «βαρβάρων»...
Η περιγραφή της μάχης από τον Ηρόδοτο
Οι Πέρσες νόμισαν ότι οι Αθηναίοι τρελάθηκαν
Για τη διεξαγωγή της καθαυτό μάχης έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες. Ανεξαρτήτως των διαφορετικών αναπαραστάσεων, που προκύπτουν από την ιστορική έρευνα ή τις υποθέσεις και τη φαντασία των μελετητών, όλες στηρίζονται στη βασική περιγραφή του Ηρόδοτου. Γι' αυτό έχει και μεγάλη αξία η γνωριμία, έστω και αποσπασματική, με την περιγραφή της μάχης από τον πατέρα της Ιστορίας. Γράφει, λοιπόν, ο Ηρόδοτος στο 6ο βιβλίο της Ιστορίας του (την Κλειώ, όπως ονομάστηκε στους Αλεξανδρινούς χρόνους):
«...Οταν ήρθε η μέρα της αρχηγίας του (του Μιλτιάδη), τότε πια οι Αθηναίοι παρατάχθηκαν ως εξής για τη μάχη. Στο μεν δεξιό άκρο της παράταξης διοικητής μπήκε ο Καλλίμαχος, γιατί έτσι όριζε ο νόμος, ο πολέμαρχος να έχει το άκρο δεξιό της παρατάξεως. Και ενώ αυτός είχε το άκρο της δεξιάς πτέρυγας, τον ακολουθούσαν με τη σειρά τους οι φυλές η μια μετά την άλλη. Τελευταίοι τάσσονταν οι Πλαταιείς, που είχαν τον αριστερό χώρο της παρατάξεως...
Επειδή το μήκος της ελληνικής παρατάξεως έπρεπε να εξισωθεί προς το μήκος της παράταξης των Περσών, το μεν μέσον αυτού είχε βάθος ολίγων αντρών, και στο μέρος τούτο ήταν πολύ ασθενές, καθένα όμως από τα δύο άκρα της παρατάξεως, είχε ενισχυθεί με αρκετό πλήθος και σε μεγάλο βάθος...
Οι Αθηναίοι, αμέσως μόλις δόθηκε το σήμα της επίθεσης, όρμησαν τρέχοντας εναντίον των βαρβάρων. Το διάστημα που τους χώριζε δεν ήταν λιγότερο από οκτώ στάδια.
Αιφνιδιάστηκαν
Οι Πέρσες όταν τους είδαν να έρχονται εναντίον τους τρέχοντας, ετοιμάστηκαν να τους δεχτούν κι είχαν την εντύπωση ότι έπιασε τρέλα τους Αθηναίους και μάλιστα βαριάς μορφής, βλέποντας να είναι τόσοι λίγοι κι όμως να έρχονται με ορμή εναντίον τους χωρίς να έχουν ούτε ιππικό ούτε τοξότες.
Αυτά τα συμπεράσματα έβγαζαν οι βάρβαροι για τους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι όμως, αφού κατά πυκνές μάζες ήρθαν σε επαφή με τους βαρβάρους μάχονταν γενναία. Πρώτοι πράγματι αυτοί από όλους τους Ελληνες, όπως ξέρουμε, έτρεξαν με ορμή εναντίον των βαρβάρων και πρώτοι αντίκρισαν ατάραχοι την περσική ενδυμασία και κείνους που τη φορούσαν. Μέχρι τότε, και μόνο το όνομα των Μήδων προκαλούσε τρόμο στους Ελληνες.
Η μάχη αυτή στον Μαραθώνα κράτησε αρκετά. Και στο κέντρο μεν του στρατεύματος, όπου είχαν ταχθεί οι Πέρσες και οι Σάκες, νικούσαν οι βάρβαροι, και σχηματίζοντας ρήγμα καταδίωξαν τους Ελληνες προς το εσωτερικό, ενώ στα δύο άκρα της παράταξης νικούσαν οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς. Και τους μεν βαρβάρους που νικήθηκαν και το έβαλαν στα πόδια τους άφησαν να τρέχουν, ενώ αυτοί συνένωσαν τα δύο άκρα της παράταξής τους και νίκησαν οι Αθηναίοι.
Τους Πέρσες που έφευγαν τους ακολούθησαν βήμα προς βήμα σκοτώνοντάς τους, έως ότου έφτασαν στην παραλία και γύρευαν φωτιά για να κάψουν τα πλοία, προσπαθώντας να τα καταλάβουν...».

Ιστορικοί γρίφοι για τις κρίσιμες ώρες
Αναμονή οχτώ ημερών
Σταυρόλεξο για δυνατούς ιστορικούς λύτες αποτελεί η οχταήμερη αναμονή των δυο στρατών στο πεδίο της μάχης. Οι Αθηναίοι δεν είχαν λόγους να βιάζονται (ελπίζανε και στη βοήθεια της Σπάρτης). Η συνηθισμένη και ανεπαρκής εξήγηση για την απραξία των Περσών είναι ότι περίμεναν να δράσουν οι εχθροί του δημοκρατικού καθεστώτος στο εσωτερικό της Αθήνας.
Ανθρωπίνως αδύνατο
Κατά τον Ηρόδοτο οι Αθηναίοι-Πλαταιείς απείχαν από τους Μήδους 8 στάδια (περίπου 1.500 μέτρα). Επιτέθηκαν διανύοντας την απόσταση τρέχοντας. Θεωρείται απίθανο, υπό το μεγάλο βάρος της πολεμικής εξάρτυσης, να συνέβη αυτό και μάλιστα στο τέλος να παραμείνουν ακμαίοι, ώστε να νικήσουν. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν ότι κάπως διαφορετικά πρέπει να εξελίχτηκαν τα γεγονότα.
Οι απώλειες
Απορίες προκαλεί η αναλογία των νεκρών. Ειδικά οι ελάχιστες απώλειες από τα φοβερά περσικά βέλη, όταν Αθηναίοι και Πλαταιείς βρέθηκαν εντός βολής (100-150 μ.) Η εξήγηση είναι ο αιφνιδιασμός και η μη έγκαιρη προετοιμασία των τοξοτών. Κρίνεται, επίσης, ότι η πλειονότητα των «βαρβάρων» σφαγιάστηκε κατά την καταδίωξή τους κι όχι στην κυρίως μάχη.
Η μεγαλύτερη απορία
Ο δυσκολότερος γρίφος για τον Μαραθώνα δεν είναι το πλήθος των Μήδων, αλλά η εξαφάνιση του ιππικού τους (υπολογίζεται μέχρι και σε 1.000 ιππείς) από το πεδίο της μάχης. Προς γενική απορία ουδεμία μνεία γίνεται από τον Ηρόδοτο της πιο ισχυρής πολεμικής μηχανής των Περσών. Η απορία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, καθώς ένας από τους λόγους που επικαλείται ο ίδιος για την απόβαση των Περσών στον Μαραθώνα είναι πως ο χώρος προσφερόταν για τη δράση του ιππικού. Μόνο μία φορά κάνει λόγο όχι για την παρουσία, αλλά την απουσία του, όταν παρουσιάζει τον Μιλτιάδη να προβληματίζεται πώς θα αντιμετωπίσει τον εχθρό χωρίς ιππικό.
Η «εξαφάνιση» του ιππικού
Για την «εξαφάνιση» του ιππικού στη μάχη μόνο υποθέσεις, σε συνδυασμό με άλλες μη ηροδότειες πληροφορίες, διατυπώνονται. Ετσι αναφέρεται ότι δεν αποβιβάστηκε, αλλά παρέμεινε στα πλοία. Ισως για να σπεύσει μετά τη μάχη προς την Αθήνα. Ισως γιατί δεν επέτρεπε τελικά ο χώρος τη δράση του, καθώς στα άκρα του περσικού στρατού, τα οποία υπερασπιζόταν, ήταν ακατάλληλα. Οτι αποβιβάστηκε, αλλά επιβιβάστηκε ξανά στα πλοία προ της μάχης για να σπεύσει στην Αθήνα κι αυτός ήταν ένας από τους λόγους που έδωσε το σύνθημα της επίθεσης ο Μιλτιάδης. Αφού πρώτα έμαθε από Ιωνες στρατιώτες του περσικού στρατού ότι «είεν χωρίς ιππείς οι Πέρσες».
Διάφορες εκδοχές
Η ταυτότητα της επικής σύγκρουσης
Για την ίδια τη μάχη του Μαραθώνα, όπως έχουμε δει στο «Εθνος της Κυριακής» την προηγούμενη βδομάδα, ξέρουμε πολύ λίγα, τεκμηριωμένα σε αρχαίες πηγές. Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος είναι γενικόλογος, αφήνοντας πολλά αναπάντητα ερωτηματικά και βάζοντας γρίφους σε ιστορικούς και αρχαιολόγους. Ετσι, αναπόφευκτα έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες και εκδοχές για την ακριβή χρονολόγηση, την τοπογραφία, τις διαστάσεις και την εξέλιξή της μάχης.
Τόπος: Η πεδιάδα του Μαραθώνα (η τοπογραφία δεν συμπίπτει με τη σημερινή και η ταύτιση αρχαίων και σημερινών θέσεων είναι προβληματική)
Χρόνος: 490 π.Χ.
  • Ημερομηνία: Ξημερώματα 12ης Σεπτεμβρίου (με το ιουλιανό ημερολόγιο). Αυτή είναι σήμερα η κυρίαρχη εκδοχή, αν και μια άλλη, με διαφορετικούς υπολογισμούς του αρχαίου ημερολογίου, την τοποθετεί περίπου έναν μήνα νωρίτερα.
  • Αντίπαλοι: 9-10.000 Αθηναίοι (1.000 οπλίτες από κάθε αθηναϊκή φυλή, μείον η φρουρά, που έμεινε στην πόλη) και 1.000 Πλαταιείς. Οι εκτιμήσεις για τη δύναμη των Μήδων ποικίλλουν. Αρχαίες πηγές κάνουν λόγο ακόμη και για 600.000 Μήδους! Σήμερα θεωρείται ότι στη μάχη πήραν μέρος 25-30000. Ο Ηρόδοτος γράφει για «στρατόν που πολύν και ευ παρασκευασμένον». Το μοναδικό αριθμητικό στοιχείο που αναφέρει είναι ότι οι εισβολείς μεταφέρθηκαν από την Κιλικία με 600 πλοία.
  • Αρχηγοί: Ο Μιλτιάδης (επικεφαλής των δέκα Αθηναίων στρατηγών), ο Μήδος ευγενής Δάτις (ο Πέρσης Αρταφέρνης βρισκόταν στα πλοία ερχόμενος από την Ερέτρια)
  • Το μέτωπο: Η διάταξη των αντιπάλων υπολογίζεται από τους νεότερους γύρω στα 1.600 μέτρα. Οι εκτιμήσεις για την απόσταση που τις χώριζε ποικίλλουν (1.500 μέτρα ή λιγότερα). Η δύναμη των Μήδων συγκεντρωμένη στο κέντρο. Οι Αθηναίοι εφάρμοσαν την πρακτική πύκνωσης των άκρων και αραίωσης του κέντρου (λαβίδα).
  • Φάσεις: α) επίθεση Αθηναίων και Πλαταιών, β) κλείσιμο της αθηναϊκής «λαβίδας», γ) φυγή και καταδίωξη Μήδων στο έλος της περιοχής και στην ακτή.
  • Διάρκεια: Περίπου 3-4 ώρες.
  • Νεκροί: Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο σκοτώθηκαν 192 Αθηναίοι και 6.400 Μήδοι.
Τ. Κατσιμάρδος 

Οι πρώτες Ελληνίδες στο πανεπιστήμιο (ως φοιτήτριες ή καθηγήτριες)


Η εκπαίδευση των κοριτσιών στη χώρα μας είναι, ίσως, η μεγαλύτερη προσφορά του 20ου αιώνα στην ιστορία του Ελληνικού Πνεύματος (των ανδρών). Στα τέλη του 1800 τα πράγματα δεν ήταν ρόδινα για την εκπαίδευση των νεανίδων, που ζούσαν στην Αθήνα (για την υπόλοιπη Ελλάδα το σκοτάδι ήταν βαθύ).
Το 1884 η Σεβαστή Καλλισπέρη υπέβαλε αίτηση για να δώσει εξετάσεις στη φιλοσοφική σχολή. Οι καθηγητές της αναστατώθηκαν (ήταν η πρώτη φοιτήτρια) και, τελικά, της το επέτρεψαν. Η Σεβαστή επέτυχε στις εξετάσεις, αλλά το υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε (λόγω του φύλου της) να επικυρώσει τις υπογραφές των καθηγητών που την εξέτασαν. Η Σεβαστή θα αρχίσει, τελικά, τις σπουδές της στη Σορβόνη. Πάντως, το 1895 ήταν η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε επιθεωρήτρια σχολείων θηλέων (ας όψεται η Σορβόνη).
Το 1890 το ελληνικό έθνος (των ανδρών) θα αποκτήσει την πρώτη φοιτήτρια. Πρόκειται για την Ιωάννα Στεφανοπούλου (ή Στεαφανόπολι), αν και ο πρύτανης θα διαμαρτυρηθεί στο υπουργείο «δια την ανάμειξιν των φύλων».
Το 1895 η χρονιά ήταν καλή για τις φοιτήτριες: γράφτηκαν πέντε φοιτήτριες στην Ιατρική Σχολή Αθηνών (ανάμεσα τους και οι αδελφές Παναγιωτάτου). Οι συμφοιτητές τους, (πνεύματα «ανοιχτά» και «ελεύθερα», τρομάρα τους!!) διαμαρτυρήθηκαν «δια την εισβολή του ποδόγυρου εις τον περίγυρο του Ιπποκράτους».
Το 1908 η Αγγελική Παναγιωτάτου έχει τελειώσει με Άριστα το πτυχίο της στην Αθήνα και έχει, ήδη, μετεκπαιδευθεί στην Γερμανία. Οι καθηγητές της αποδεικνύονται πιο φιλελεύθεροι από του φοιτητές και της εμπιστεύονται τη θέση της υφηγήτριας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Οι μουστακαλήδες φοιτητές, τιμώντας πάντα τα παντελόνια τους(!;) ωρύονταν από τα θρανία και φώναζαν προς την καθηγήτρια τους: «στην κουζίνα! Στην κουζίνα!». Τελικά, η Παναγιωτάτου επαύθη, οι μουστακαλήδες έστριβαν με ικανοποίηση το τσιγκελωτό μουστάκι τους, αλλά, μάλλον, θα χλόμιασαν, όταν έμαθαν ότι η Παναγιωτάτου διορίστηκε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιου του Καΐρου. Θα ένιωσαν κάπως αμήχανα, γιατί όπως όλοι οι θρασύδειλοι ντρέπονται, όταν φανερώνονται οι ντροπές τους και όχι, όταν τις κάνουν.
Πάντως, ακόμα και στις γυναίκες έλειπε, δικαιολογημένα, το πάθος για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους. Διαβάζουμε την απογοήτευση κάποιας αρθρογράφου στην «εφημερίδα των Κυρίων», όταν έμαθε ότι μια φοιτήτρια έλαβε μέρος σε μια κινητοποίηση – διαμαρτυρία των φοιτητών. Τρέμει στη σκέψη, η αρθρογράφος, για το τι θα γινόταν αν τους κατέβρεχε η αστυνομία και η φοιτήτρια έτρεχε στους δρόμους βρεγμένη με λυτά τα μαλλιά ή το χειρότερο αν άκουγε ύβρεις από τα στόματα των ανδρών τα οποία δεν έπρεπε επ΄ ουδενί λόγω να ακούσει. Και καταλήγει η αρθρογράφος: «θα συνιστούσαμε εις την στασιάζουσαν φοιτήτρια να αποθέση εις τους συναδέλφους της τα φοιτητικά συμφέροντα… και οι φοιτητές να γίνονται διερμηνείς των ιδεών της..»
Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «24γράμματα»

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Η ιστορία της ιαχής «Αέρα»

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός (πρώτη δημοσίευση στο περ. Discovery and science, εκδ. ΔΟΛ, Οκτ. 2006)
Λίγες λέξεις της Νεοελληνικής γλώσσας κρύβουν τη μαγεία της ιαχής αέρα! Μεγάλωσαν και μεγαλώνουν ελληνόπουλα που συγκινήθηκαν, δάκρυσαν, θαύμαζαν τον ηρωισμό των παλικαριών στα ελληνοαλβανικά σύνορα, το 1940. Ο παλμός αυτής της συγκίνησης δονούσε στην ιαχή αέρα και σε ό,τι αυτή αντιπροσώπευε στη μεταπολεμική Ελλάδα. Καμία λέξη δε συγκέντρωσε την ορμή και το δυναμισμό της νιότης, όσο η ιαχή αέρας. Ελάχιστοι, όμως, γνωρίζουν ότι πρωτοακούστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης 30 χρόνια πρίν από το έπος του ΄40. Συγκεκριμένα, πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1908 από το 2ο τάγμα της Κρητικής πολιτοφυλακής του πρώτου τακτικού στρατού της Κρήτης, που τελούσε υπό την προστασία του ευρωπαϊκού στρατού. Χρησιμοποιήθηκε σε εκπαιδευτική πορεία, από κάποιον στρατιώτη, κατά τη διάρκεια ανεμοστρόβιλου και το επανέλαβαν, χάριν ευθυμίας, οι υπόλοιποι. Από τότε, το επαναλάμβαναν συχνά, κάθε φορά που διαλυόταν ή συντασσόταν το Τάγμα (αρχικά, ήταν, δηλαδή, μία ζητωκραυγή, ένα “πείραγμα”, και όχι πολεμική ιαχή). Στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912, 1913, Ήπειρο και Μακεδονία) η ιαχή διαδόθηκε από τους Κρήτες σε ολόκληρο το ελληνικό στράτευμα. Στην αρχή, όμως, η καινοτομία αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, γιατί ο τακτικός στρατός χρησιμοποιούσε τις αρχαίες ιαχές: αλαλά ή αλαλαί ή ελελεύ ή το εξευρωπαϊσμένο : χιπ, χιπ, ουρρά (hip, hip, hurrah), άλλωστε οι περισσότεροι αξιωματικοί του στρατού μας είχαν εκπαιδευτεί στα στρατόπεδα της Γερμανίας, Γαλλίας, Αγγλίας. Η αρχαία ιαχή αλαλά προήλθε από τη μυθική κόρη του Πολέμου, την Αλαλά (Πίνδαρος, απ. 225: Κλυθ΄ Αλαλά Πολέμου θυγατέρα). Απ εδώ προήλθαν οι λέξεις αλαλαγή, αλάλαγμα (Κ.Παλαμάς, Ασαλ. Ζωή: της νίκης σου το αλάλαγμα…) και το ρ. αλαλάζω (Ψαλμ.99, αλαλάξατε τω Κυρίω…, ή Κ.Δ. Κορινθ. 1,13,1 : …γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον). Η πολεμική ιαχή «αέρα» επισημοποιήθηκε κατά τον ελληνοιταλικό πόλεμο και γι΄ αυτό συνέβαλαν, άθελα τους, οι Ιταλοί. Ο Ιταλικός φασιστικός στρατός χρησιμοποιούσε την ιαχή : «eja (προφ. : εγιά), eja, eja, alala». Ήταν μία ιαχή που είχε καθιερώσει ο ποιητής Gabriele d Annunzio (1863 – 1938) στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου (Αύγουστος του 1917). Ο ίδιος, ο ποιητής, αναφέρει ότι την επέβαλε στους αεροπόρους του (ήταν διοικητής αεροπορικού σμήνους) λέγοντας: «είναι καιρός να καταργήσουμε αυτό τον βαρβαρικό ήχο (εννοούσε το: Hip! Hip! Hip! hurrah) και στη θέση του θα βάλουμε το alala με το οποίο ο Αχιλλέας παρακινούσε τα άλογα του και το Λατινικό επιφώνημα eja». Εικοσιτρία χρόνια αργότερα οι Ιταλοί εισβολείς θα χρησιμοποιήσουν στα βουνά της Πίνδου την ιαχή eja! eja! alala (ειρωνεία: να ήξεραν, άραγε, οι αγράμματοι Ιταλοί στρατιώτες ότι χρησιμοποιούσαν μία αρχαία ελληνική ιαχή για να σκοτώσουν τους σύγχρονους Ελληνες). Πάντως, η ηχητική ομοιότητα με την επανάληψη των φωνηέντων -α- και –ε- (στη λ.eja: προφ. εγιά) έφερε στο μυαλό των Ελλήνων την Κρητική ζητωκραυγή αέρα και ανταπέδωσαν καθιερώνοντας την λ. αέρα, ως την πιο ηρωική ολόκληρης της ελληνικής ιστορίας. Η ιαχή αέρα έχει τον ίδιο αριθμό συλλαβών με το αλαλά (δεν αλλάζει ο ρυθμός) και περιλάμβανει το –α- και το –ε-, που προφέρονται εύκολα, όταν τρέχουν οι στρατιώτες (περιλαμβάνονται, αλλωστε, και στο αλαλά και στο ελελευ, αλλά και στο eja) Ας δούμε, όμως, και τη μη ηρωική πλευρά της ιαχής - Φαντάζομαι το δρόμο του γυρισμού: τα ηρωικά παλληκάρια να επιστρέφουν έχοντας παραδώσει τα όπλα σε αυτούς που μέχρι χθες νικούσαν, να περπατούν με το κεφάλι κατεβασμένο στην άκρη του δρόμου και να τους κοροϊδεύουν οι θρασύδειλοι Ιταλοί επαναλαμβάνοντας ειρωνικά την ιαχή αέρα (πραγματικό περιστατικό). - Οι Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών (τα αλεξίποινα Τάγματα Ασφαλείας) χρησιμοποιούσαν την ιαχή αέρα, όταν έκαναν έφοδο για να συλλάβουν Έλληνες πατριώτες και να τους παραδώσουν στους Γερμανούς κατακτητές. - Στο Γράμμο και ο τακτικός και ο δημοκρατικός στρατός φωναζαν αέρα, όταν εξαπέλυαν επίθεση κατά των αδελφών. Αέρα σε ποιόν, βρε παλληκάρια; Ποιος είναι ο εχθρός; Γιατί να φύγει; Που να πάει; Μέσα σε λίγα χρόνια φτήνυναν οι άνθρωποι και οι λέξεις Πάντως, προτιμώ να κρατήσω τη συγκίνηση που μου έδινε στα πρώτα μαθητικά χρόνια η ιαχή αέρα και να μη σκέφτομαι την ξεδιάντροπη χρήση της στην Κατοχή και τον Εμφύλιο. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι (Καβάφης) να θυμάμαι τη χαρά και τη ντροπή συνάμα.
24γράμματα – Ηλεκτρονικό Περιοδικό: Γλώσσα – Ιστορία – Πολιτισμός » Η ιστορία της ιαχής «Αέρα»

Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010

Οι 10 πιο μολυσμένες περιοχές του πλανήτη

 

Μαύρα σύννεφα με θανατηφόρα τοξικά, παχιά στρώματα άνθρακα και δριμύς καρκινογενής αέρας: καλώς ήλθατε στη ζωή των πιο μολυσμένων περιοχών του πλανήτη. Το αμερικανικό ινστιτούτο Blacksmith, ένα ανεξάρτητο περιβαλλοντικό γκρουπ, μας ταξιδεύει σε μέρη που δεν θα θέλαμε να πάμε αλλά που καλό θα είναι να γνωρίζουμε και τα οποία επηρεάζουν την υγεία άνω των 12 εκατομμυρίων ανθρώπων.

 

Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

Αλλαγές στο Λύκειο


Η διαδικασία πρόσβασης από το λύκειο - Ενιαίο πρόγραµµα στους πρωτοετείς
ΕΡΕΥΝΑ του , Χρήστου Κάτσικα , xkatsikas@xkatsikas.gr
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2010
Την πρόταση του υπουργείου Παιδείας για το νέο σύστηµα πρόσβασης στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ κατέθεσε η υπουργός Αννα Διαµαντοπούλου το Σάββατο 23 Οκτωβρίου κατά τη διάρκεια της 65ης Συνόδου Πρυτάνεων που πραγµατοποιήθηκε στο Ρέθυµνο.
Η πρόταση του υπουργείου Παιδείας περιλαµβάνεται σε κείµενο 27 σελίδων µε τον τίτλο « Εθνική στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση - Αυτοδιοίκηση, λογοδοσία, ποιότητα, εξωστρέφεια», το οποίο προβλέπει αλλαγές στο DΝΑ της ελληνικής Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης.
 
Τα γενικά χαρακτηριστικά του νέου τρόπου πρόσβασης στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ είναι τα ακόλουθα:
1.Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στις τάξεις Β’ και Γ’ Λυκείου οι µαθητές θα παρακολουθούν υποχρεωτικά µαθήµατα, µαθήµατα επιλογής και δραστηριότητες συνολικά 35 ώρες την εβδοµάδα µε βάση τα οποία θα οδηγούνται στην οµάδα σχολών της επιλογής τους.
2.Οι σχολές θα καθορίσουν συντελεστές βαρύτητας στα µαθήµατα (για παράδειγµα, ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Φιλοσοφική Σχολή θα έχει µάθηµα αυξηµένης βαρύτητας τα Αρχαία Ελληνικά, ενώ ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Σχολή Θετικών Επιστηµών, τα Μαθηµατικά, τη Φυσική, τη Χηµεία). Ετσι ο υποψήφιος ουσιαστικά θα είναι αναγκασµένος να επιλέγει τα µαθήµατα που είναι αφενός «συµβατά» µε τη σχολή ή το πανεπιστήµιο που τον ενδιαφέρει και αφετέρου αυξηµένης βαρύτητας, κάτι που θα του επιτρέπει να συλλέγει περισσότερα µόρια.
ΣυνέχειαΣυνέχεια

Είναι μύθος ότι η ελληνική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ για μία ψήφο

24γράμματα – Ηλεκτρονικό Περιοδικό: Γλώσσα – Ιστορία – Πολιτισμός » Είναι μύθος ότι η ελληνική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ για μία ψήφο

Περικοπές δαπανών ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος

«Μαχαίρι» στους «αιώνιους» φοιτητές και λιγότερα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος

                                                                       Ρεπορτάζ:esos.gr

 Να αλλάξει το υπάρχον καθεστώς, το οποίο οδηγεί στο φαινόμενο της μακροχρόνιας φοίτησης (φαινόμενο των “αιώνιων φοιτητών”) λόγω του ότι το κόστος ευκαιρίας είναι μικρό  ζητά η Τράπεζα της Ελλάδος με την έκθεση που συνέταξε για τη Νομισματική Πολιτική.

Ειδικότερα για τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει τα εξής:

• Οι λειτουργικές δαπάνες των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ είναι εξαιρετικά υψηλές και θα πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια για τη συγκράτησή τους. Υπάρχει κατ’ αρχάς πολύ μεγάλος αριθμός ιδρυμάτων, ενώ συνεχώς δημιουργούνται νέα τμήματα για το αντικείμενο των οποίων δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την αγορά. Το Υπουργείο Παιδείας ήδη εξετάζει τα ζητήματα αυτά. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν υπάρχουν σημαντικές “εξωτερικές οικονομίες” που να δικαιολογούν τη δωρεάν επ’ αόριστον φοίτηση. Ίσως θα έπρεπε να αυξηθούν οι υποτροφίες και τα φοιτητικά δάνεια και να αλλάξει το υπάρχον καθεστώς, το οποίο οδηγεί στο φαινόμενο της μακροχρόνιας φοίτησης (φαινόμενο των “αιώνιων φοιτητών”) λόγω του ότι το κόστος ευκαιρίας είναι μικρό.

 ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ

 

Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2010

Ψηφιακά βοηθήματα Αρχαίων Ελληνικών για τις Πανελλαδικές

pe01644a[1] Το υπουργείο συμβάλλοντας στην προσπάθεια των υποψηφίων δημιούργησε ψηφιακά βοηθήματα και για τις τρεις κατευθύνσεις.

Για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών (Φιλοσοφικός Λόγος και Αδίδακτο κείμενο) της Θεωρητικής Κατεύθυνσης έχουν ήδη δημοσιευτεί:

 ΠΛΑΤΩΝ – ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

Ενότητα 1 (318e – 320c): Μπορεί η αρετή να γίνει αντικείμενο διδασκαλίας

  • ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Δομική ανάλυση, ερμηνευτικά σχόλια (Βιντεοδιάλεξη): Η θέση του Πρωταγόρα

Δομική ανάλυση, ερμηνευτικά σχόλια (Βιντεοδιάλεξη): Η απάντηση του Σωκράτη

 

  • ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Δομικά στοιχεία του κειμένου:

Σύντομη απόδοση του κειμένου:

 

  • ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
  1. Το αντικείμενο της διδασκαλίας του Σωκράτη.
  2. Η απάντηση του Σωκράτη.
  3. Πολιτική τέχνη
  4. Αγαθοί άντρες
  5. Η αρνητική στάση του Σωκράτη
  6. Τα επιχειρήματα του Σωκράτη
  7. Σχολιασμός της συλλογιστικής πορείας του Σωκράτη.
  8. Η απάντηση του Πρωταγόρα και η μεθόδευσή της.
  9. Πραγματολογικά – πολιτισμικά στοιχεία.
  10. Χαρακτηρισμός προσώπων.
  • ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ερωτήσεις                 Απαντήσεις

Για να δείτε όλο το βοήθημα κλικ

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΣΤΑ ΑΕΙ:Η πρόταση του υπ. Παιδείας

Ρεπορτάζ:esos.gr

Η πρόταση του υπ. Παιδείας για την εισαγωγή των υποψηφίων στα ΑΕΙ , όπως ανακοινώθηκε στους Πρυτάνεις , έχει ως εξής:

Οι νέοι φοιτητές εισάγονται σε Σχολή ή στο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Πανεπιστήμιο ή Τεχνολογικό Ίδρυμα)

  • Οι φοιτητές εντάσσονται στα επιμέρους προγράμματα σπουδών ….

Συνέχεια ...

Αλλαγές στα Πανεπιστήμια και τα Τ.Ε.Ι.

Σάββατο, 23 Οκτώβριος 2010 15:05

Η 27σέλιδη πρόταση του υπ. Παιδείας για τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ

Ρεπορτάζ: esos.gr

Από 27 σελίδες αποτελείται η πρόταση του υπ. Παιδείας για τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ , το οποίο παρέδωσε η υπ. Παιδείας σήμερα στους Πρυτάνεις , στο Ρέθυμνο.ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ

περισσότερα . . . .

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Αλλαγή στην εξεταστέα ύλη των Αρχαίων Ελληνικών

  ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΘΕΜΑ: Τροποποίηση της με αριθμ. πρωτ. 104845/26-08-2010 (Β΄ 1475) Υπουργικής Απόφασης «Καθορισμός εξεταστέας - διδακτέας ύλης των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2010-2011».

αποφασίζουμε:

Τροποποιούμε την με αριθμ. πρωτ. 104845/26-08-2010 (Β΄ 1475) Υπουργική Απόφαση μόνο ως προς την εξεταστέα-διδακτέα ύλη του Μαθήματος ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ της Θεωρητικής κατεύθυνσης Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2010-2011 και αφαιρούμε από την Πολιτεία τις ενότητες 14 και 15 στο Ι) Διδαγμένο Κείμενο, Β. Κείμενα, Ι. Πλάτων, οι οποίες εκ παραδρομής περιελήφθησαν στην παραπάνω Υπουργική Απόφαση.

Μαρούσι 14-09-2010

Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΑΝΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2010

Ποια επαγγέλατα έχουν μέλλον


Ποια επαγγέλματα έχουν μέλλον
17/10/2010
Της ΡΟΥΛΑΣ - ΠΑΠΠΑ ΣΟΛΟΥΝΙΑ
Αρκετές διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στις προοπτικές της αγοράς εργασίας και των επαγγελμάτων για τα επόμενα 5-10 περίπου χρόνια, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της επιστημονικής ομάδας του καθηγητή Θεόδωρου Κατσανέβα.
Η οικονομική κρίση έχει ωθήσει την ελληνική οικονομία σε πτωτικό κύκλο, του οποίου η διάρκεια δεν είναι εύκολα να προβλεφθεί. Για προβλέψεις στην έρευνα, υιοθετούνται οι επίσημες παραδοχές για την έξοδο από την κρίση μετά το 2012.
Βραχυπρόθεσμα, η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά λόγω της κρίσης, αλλά και της αναντιστοιχίας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Πολλοί νέοι έλληνες επιστήμονες επιλέγουν τελευταία το δρόμο της μετανάστευσης στο εξωτερικό για την εύρεση εργασιακής στέγης, την ίδια ώρα που η χώρα μας κατακλύζεται από ανειδίκευτους αλλοδαπούς μετανάστες.
Φοροτεχνικοί-λογιστές
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, τα επαγγέλματα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της τηλεπικοινωνίας, συνεχίζουν να εμφανίζουν θετικές προοπτικές, αν και με βραχυπρόθεσμη κάμψη. Ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων μεσομακροπρόθεσμα χαρακτηρίζεται από μετρίως ικανοποιητικές προοπτικές, αλλά βραχυπρόθεσμα παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα απορροφητικότητας.
Οι φοροτεχνικοί και οι λογιστές συνεχίζουν να εμφανίζουν ανοδική απορροφητικότητα. Οι καλοί και έμπειροι πωλητές βρίσκουν επαγγελματικές διεξόδους, αν και με μεγαλύτερη δυσκολία από παλαιότερα και το ίδιο ισχύει για τα στελέχη δημοσίων σχέσεων.
Οι εμποροπλοίαρχοι και οι μηχανικοί εμπορικού ναυτικού είναι από τα λίγα επαγγέλματα που εμφανίζουν ανοδικές επαγγελματικές προοπτικές. Οι ναυπηγοί, εφόσον συνδυάζουν και γνώσεις μηχανολογίας, εμφανίζουν επίσης οριακά ευνοϊκές προοπτικές. Μικρή βελτίωση εμφανίζει η μέχρι προ τινος μάλλον αρνητική απορροφητικότητα των χημικών-μηχανικών, των μηχανικών ενέργειας, των τεχνολόγων φυσικού αερίου. Οι γεωπόνοι, οι κτηνίατροι, οι ιχθυολόγοι, συνεχίζουν να έχουν ικανοποιητικές προοπτικές.
Τα περισσότερα πρακτικά επαγγέλματα μεσαίας και χαμηλής εκπαίδευσης στις κατασκευές, τη μηχανολογία, τον τουρισμό, τον επισιτισμό και ειδικότερα όσον αφορά τις κλασικές ειδικότητες του ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, ψυκτικού, μεταλλουργού, αλουμινά, πλακά, παρουσιάζουν προσωρινή στασιμότητα, αλλά θετικές μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές. Σε τουρισμό και επισιτισμό, θετική είναι η απορροφητικότητα για εξειδικευμένα στελέχη και ανοδική για τους μάγειρες και τους ζαχαροπλάστες. Στις μεταφορές, οι προοπτικές είναι οριακά θετικές για τους επαγγελματίες οδηγούς.
Σύμφωνα με την έρευνα το ισοζύγιο για τους δασκάλους εμφανίζει μέχρι σήμερα ικανοποιητική εικόνα, αν και αναμένεται να αντιστραφεί σταδιακά στα επόμενα 6-8 περίπου χρόνια. Οι μαθηματικοί και οι φυσικοί παρουσιάζουν ουδέτερη απορροφητικότητα, αν και έχουν ευρείες εργασιακές διεξόδους. Τα περισσότερα επαγγέλματα της υγείας, εκτός από τους γιατρούς, τους οδοντίατρους και τους φαρμακοποιούς, συνεχίζουν να έχουν καλές προοπτικές και το ίδιο ισχύει για τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους ειδικούς για τα ΑΜΕΑ.
Χειροτερεύει η κατάσταση για τους γιατρούς, τους οδοντίατρους, τους δικηγόρους, τους δημοσιογράφους, τους νηπιαγωγούς, τα επαγγέλματα των καλών τεχνών και κατά δεύτερο λόγο, για τους πιλότους, τους ιπτάμενους φροντιστές, τους ψυχολόγους.
Αρνητική εικόνα
Τα κατασκευαστικά επαγγέλματα εμφανίζουν βραχυπρόθεσμα κάμψη, που όμως εκτιμάται ότι θα ανατραπεί στην επόμενη τριετία. Ευκαιρίες για πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες, μηχανολόγους-μηχανικούς, κλπ. παρουσιάζονται στις χώρες της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων. Μάλλον αρνητική είναι η εικόνα για τους ασφαλιστές, τους τραπεζικούς υπαλλήλους, τους διαιτολόγους, τους διατροφολόγους, τους γραφίστες, τους διακοσμητές. Η εικόνα για χημικούς, βιολόγους, φαρμακοποιούς συνεχίζει να είναι αρνητική, αν και υπάρχουν επαγγελματικές διέξοδοι.
Τα παιδαγωγικά επαγγέλματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συνδέονται με θεωρητικές σπουδές (φιλοσοφία, φιλολογία, θεολογία, ιστορία, αρχαιολογία), έχουν όπως και παλιότερα, πολύ αρνητικές προοπτικές. Το ίδιο ισχύει για τη λαογραφία και την ανθρωπολογία.
Αρνητικές προοπτικές, αν και με λιγότερη οξύτητα, εμφανίζουν τα επαγγέλματα που συνδέονται με την κοινωνιολογία, τις διεθνείς σπουδές, τις πολιτικές επιστήμες, την εθνολογία, τη γεωγραφία. Παρ' όλα αυτά, οι απόφοιτοι όλων των ως άνω θεωρητικών σπουδών μπορούν πιο εύκολα, απ' ό,τι οι ομόλογοί τους σε στενές, τεχνοκρατικές και κορεσμένες ειδικότητες (μηχανολόγοι, γιατροί, οδοντίατροι, κ.λπ.), να μεταστραφούν σε άλλα επαγγέλματα όπως αυτά των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων κ.λπ.
Blogged with the Flock Browser

Έκθεση Γ Λυκείου: Άνεργοι πτυχιούχοι


άνεργοι πτυχιούχοι

του θ. π. λιανού

                                                                                     Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής
                                                                               Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο
Αν θέλετε να γνωρίσετε τους μεγάλους ή τις μεγάλες σταρ του Χόλιγουντ της επόμενης δεκαετίας, δεν έχετε παρά να πάτε μια βόλτα στο Λος Άντζελες. Θα τους βρείτε να σερβίρουν ποτά, να καθαρίζουν τραπέζια, να οδηγούν ταξί ή να κάνουν κάτι παρόμοιο. Αυτό το παράδειγμα που συνήθως δίνεται για να τονιστεί η έκταση της ανεργίας, της υποαπασχόλησης και της ετεροαπασχόλησης που παρατηρείται σε ένα επάγγελμα όταν πάσχει από υπερπληθυσμό. Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ, το αντίστοιχο παράδειγμα στη χώρα μας είναι οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων μας που είχαν σκοπό να γίνουν καθηγητές, δηλαδή οι μαθηματικοί, φυσικοί, φιλόλογοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, γυμναστές κ.ά. Αναφέρεται ότι ο αριθμός των πτυχιούχων αυτών των ειδικοτήτων οι οποίοι είτε είναι άνεργοι είτε απασχολούνται μερικώς είτε κάνουν κάποιο άλλο, σχετικό ή άσχετο, επάγγελμα υπερβαίνει τις 80.000!

Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

Το «ελληνίζειν» και ο δήμος των παιδιών

Το «ελληνίζειν» και ο δήμος των παιδιών
Παντελής Μπουκάλας
Εφημ., Καθημερινή 09/06/2002
     Μπορεί όλοι να γκρινιάζουν για την «κατάντια της γλώσσας μας», κι άλλοι να μοιρολογούν γιατί βιάζονται να πιστέψουν ότι κείται νεκρή εκεί όπου υψώνεται το ζωηρότατο σώμα της, ωστόσο η γλώσσα συνεχίζεται, επειδή απλώς, η ζωή συνεχίζεται. Αν έχει κανείς περίεργο μάτι, μπορεί να διαπιστώσει διαβάζοντας (στην καλή λογοτεχνία, στις μεταφράσεις, στη φιλοσοφία, στη δημοσιογραφία, στα περιοδικά ειδικών επαγγελματικών ή επιστημονικών τομέων, ακόμη και στις μικρές αγγελίες, όπου ο στενός χώρος υποχρεώνει το συντάκτη να απελευθερώσει όλη τη λεξιπλαστική του φαντασία) ότι καινούριες λέξεις – κλαδιά ξεφυτρώνουν ανελλιπώς στον παλιό κορμό. Άλλες αντέχουν, αφομοιώνονται και γίνονται κοινές, κι άλλες εκπίπτουν γρήγορα ή μένουν εγκλωβισμένες σε κάποιο γκέτο, σε κάποια αργκό.
     Κι αν εκτός από περίεργο μάτι κανείς και πρόθυμο αυτί – και εφόσον βέβαια αποφασίσει να πετάξει από πάνω του την πνιγηρή αρματωσιά των ιδεολογημάτων του και να αρνηθεί το αριστοκρατικής κοπής στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο ο γύρω κόσμος είναι ένα σχεδόν αφασικό νήπιο – θα ακούσει, από το στόμα των παιδιών ας πούμε, κάποιες καινούριες λέξεις που ίσως τον ξενίσουν στην αρχή, αλλά αν το καλοσκεφτεί θα δει ότι η παραγωγή τους δεν απιστεί στους κανόνες και ο ήχος τους δεν «πικραίνει την ακοή».
     Ο δήμος των παιδιών, λοιπόν, για τον οποίο εμείς οι ώριμοι έχουμε αποφασίσει, ερήμην του ότι πάσχει από ανίατη λεξιπενία και από βαρύτατης μορφής ξενολατρία, συμβάλει στη γλωσσική παραγωγή μάλλον περισσότερο απ’ ό,τι οι μονότονα οδυρόμενοι. Και συμβάλλει με τον τρόπο που αρμόζει στην ηλικία του: παιχνιδιάρικα, αυθόρμητα, ανεμπόδιστα, δηλαδή φυσικά, χωρίς να τον κατατρύχουν ιδεολογικά φαντάσματα ή φιλολογικές φοβίες. Σκαρώνει έτσι όχι απλώς εύηχες και χαριτωμένες, αλλά σαφείς και καίριες, με την οικονομία τους και την απόλυτη συναρμογή τους με το πράγμα, την κίνηση ή την ιδιότητα που επιχειρούν να συλλάβουν και να περιγράψουν.
     Δε μιλάω εδώ για τα «παιδιόπλαστα» της προσχολικής ηλικίας που δημιουργούνται κατά μόνας, από κάθε πειραματιζόμενο μπόμπιρα, αλλά για τα γλωσσικά δημιουργήματα της παιδικής μικροκοινωνίας, για τη συλλογική παραγωγή που αναπτύσσεται παντού όπου τα παιδιά παίζουν, μαλώνουν, φιλιώνουν και καλούνται να συνεννοηθούν, δίνοντας ονόματα σε νέα υλικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους και σε νέες συμπεριφορές.
     Δεν ξέρω αν οι λεξικογράφοι θα «νομιμοποιήσουν» ποτέ με το κύρος τους, φιλοξενώντας τη στις δέλτους της τη λέξη «ατομιστία» που ακούω τον τελευταίο καιρό από την πιτσιρικαρία, πάντως οι διαπληκτιζόμενοι ανήλικοι παίκτες την έχουν ήδη νομιμοποιήσει στο δικό τους πηγαδάκι. Όταν τη λένε, ξέρουν απολύτως τι εννοούν, και ξέρουν επίσης ότι οι συμπαίκτες τους την κατανοούν πλήρως (όπως κι όταν χαρακτηρίζουν «χλατσωτό» το τρίποντο και «άμπαλο» τον άσχετο), άρα λοιπόν ο πρωταρχικός όρος, η συνεννόηση, εκπληρώνεται απροβλημάτιστα. «Ατομιστίες», λοιπόν διαπράττει όποιος παίρνει την μπάλα και δεν τη δίνει ούτε από το δεξί του πόδι στο αριστερό του, είναι δηλαδή οι πράξεις του ατομιστή, την οποία ψέγει η νεόκοπη λέξη ακόμη και δια της καταλήξεώς της. Όχι, η «ατομιστία» δεν ταυτίζεται με τον οικείο μας «ατομισμό», και δεν μπορώ να σκεφτώ ποια άλλη λέξη (και όχι περίφραση) θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει. Έχει επίσης ο παιδικός δήμος το γνώρισμα να εξελληνίζει πιο γρήγορα απ’ ό,τι ο ενήλικος που τον περιβάλλει (και εντέλει επιβάλλεται) τις ξένες λέξεις, όσες εκτελωνίζονται μαζί με κάθε εισαγόμενο παιχνίδι. Στη δική τους γλώσσα, τα περισσότερα δανεικά ουσιαστικά αρχίζουν να κλίνονται ελληνοπρεπώς σχεδόν εξαρχής – ενώ την ίδια ώρα εμείς οι μεγάλοι φτάνουμε να χρησιμοποιούμε άκλιτο, στον προφορικό και το γραπτό μας λόγο, ακόμα και το Μιλάνο ή το καζίνο.

Σάββατο 16 Οκτωβρίου 2010

Κατάθεση μηχανογραφικού πριν τα αποτελέσματα

Πριν τις πανελλαδικές εξετάσεις το μηχανογραφικό δελτίο

Ρεπορτάζ:esos.gr

Φέτος οι υποψήφιοι θα υποβάλουν το μηχανογραφικό τους πριν από τις εξετάσεις, δήλωσε ο υφ. Παιδείας Γιάννης Πανάρετος , μιλώντας στη ΝΕΤ , στη δημοσιογράφο Χ. Σαράφογλου,κι εξήγησε: "Χρειάζεται να γίνει αυτό, κυρίως για τους ίδιους τους

Ετικέτες Technorati:

Λατινικά: Πως μετατρέπουμε προτάσεις (κύριες ή δευτερεύουσες) σε μετοχικές


πωσ μετατρεπουμε προτασεις (κυριες ή δευτερευουσες)
σε μετοχικες

Έστω ότι έχω να μετατρέψω σε μετοχικές τις προτάσεις με τα μαύρα γράμματα:

a)    Cum Romani hostes feroces vicissent, templum deis condiderunt.
b)   Dum miles pugnat fortiter, occiditur.
c)    Hostes vicerununt Romanos et urbes eorum everterunt.
d)   Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerebat.

     Ακολουθούμε την εξής διαδικασία:

1.   Γράφουμε την κύρια πρόταση και συμπληρώνουμε τους όρους που λείπουν (και εννοούνται) και ταυτόχρονα αντικαθιστώ τις αντωνυμίες από τα ουσιαστικά στα οποία αναφέρονται: π.χ.

a)     Romani templum deis condiderunt αντί templum deis condiderunt
b)     Miles occiditur αντί occiditur
c)     Hostes urbes Romanorum everterunt αντί urbes eorum everterunt
Αν η προς μετατροπή πρόταση είναι αναφορική, αντικαθιστούμε την αναφορική αντωνυμία με τον όρο στον οποίο αναφέρεται, δηλαδή:
d)     (Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat,) LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat.


2.   Εξετάζω αν η προς μετατροπή πρόταση δείχνει το σύγχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή ενεστώτα), το προτερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή παρακειμένου) ή το υστερόχρονο (οπότε χρειάζομαι μετοχή μέλλοντα) σε σχέση πάντα με την κύρια πρόταση, δηλαδή:

a)     Cum Romani hostes feroces vicisset = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
b)     Dum miles pugnat fortiter = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
c)     Hostes vicerunt Romanos = προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
d)     LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα

 3.   α)  Μετατρέπω το ρήμα της προς μετατροπή πρότασης σε μετοχή (ονομαστικής πτώσης), και παραλείπω συνδέσμους, όπως το dum, cum κλπ., δηλαδή:

a)     Cum Romani hostes feroces vicisset = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου
b)     Dum miles pugnat fortiter = miles pugnans fortiter
c)     Hostes vicerunt Romanos = δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου
d)     LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerebat = LuciusAemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens

β)  Επειδή δεν υπάρχει μετοχή ενεργητικού παρακειμένου για τα a και c παραδείγματα, μετατρέπω την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, δηλαδή:

a) Cum Romani hostes feroces vicissent = Cum hostes feroces victi essent a Romanis.
c) Hostes vicerunt Romanos = Romani victi sunt a hostibus

και στη συνέχεια μετατρέπω το ρήμα σε μετοχή, παραλείποντας τους συνδέσμους (ακριβώς δηλαδή όπως παραπάνω 3 b, d)

a) Cum hostes victi essent a Romanis. = Hostes feroces victi a Romanis.
c) Romani victi sunt a hostibus  = Romani victi a hostibus.

4.   α)  Ενώνω την κύρια πρόταση με την μετοχική και ελέγχω αν το υποκείμενο της μετοχικής υπάρχει σε οποιαδήποτε πτώση στην κύρια πρόταση:

a)  Romani deis templum cindiderunt + hostes feroces victi a Romanis = το υποκείμενο της μετοχής “hostes” δεν υπάρχει στην κύρια πρόταση
b)  Miles occiditur + miles pugnans fortiter = το υποκείμενο της μετοχής, το “miles” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε ονομαστική πτώση
c)  Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = το υποκείμενο της μετοχής, το “Romani” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Romanorum”.
d)  Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = το υποκείμενο της μετοχής, το «Lucius Aemilius Paulus” υπάρχει στην κύρια πρόταση και μάλιστα σε γενική: “Luci Aelili Pauli”.

 β)  Αν υπάρχει το υποκείμενο της μετοχής ως όρος της κύριας πρότασης τότε παραλείπω το υποκείμενο της μετοχής και μεταφέρω τη μετοχή και τις άλλες ονομαστικές[1] της μετοχικής πρότασης στην πτώση του όρου της κύριας πρότασης δηλαδή:

b)     Miles occiditur + miles pugnans fortiter =  Miles occiditur pugnans fortiter
c)     Hostes urbes Romanorum everterunt + Romani victi a hostibus = Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus.
d)     Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat + Lucius Aemilius Paulus bellum adversus Persen regem gerens = Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat bellum adversus Persen regem gerentis.


Αν το ποιητικό αίτιο της μετοχής είναι υποκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης τότε παραλείπεται, δηλαδή:

c)     Hostes urbes Romanorum everterunt victorum a hostibus = Hostes urbes Romanorum victorum everterunt

γ)  Αν το υποκείμενο της μετοχής δεν υπάρχει στην πρόταση, τότε η μετοχή και όλες οι ονομαστικές τίθενται σε αφαιρετική πτώση, δηλαδή:

a)     Romani templum deis condiderunt + hostes feroces victi a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis a Romanis = Romani templum deis condiderunt hostibus ferocibus victis

προσοχη: Αν η προς μετατροπή πρόταση έχει το ρήμα sum και δείχνει το σύγχρονο τότε γίνονται οι ανωτέρω διαδικασίες χωρίς όμως να βάζουμε τη μετοχή, αφού δεν υπάρχει μετοχή ενεστώτα του sum, δηλαδή:

a)     Cum Cicero erat consul Catilina coniuravit contra rem publicam.

1.     Catilina coniuravit contra rem publicam
2.    Cum Cicero erat consul = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
3.    Cicero consul
4.    α)  Catilina coniuravit contra rem publicam + Cicero consul
γ) Catilina coniuravit contra rem publicam Cicerone consule

παραδειγματα

a)    Hannibal exercitus multos Romanorum delevit et multas urbes expugnavit.

1.     Hannibal multas urbes expugnavit.
2.            Hannibal exercitus multos Romanorum delevit = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
3.     β) (Exercitus multi Romanorum deleti sunt ab Hannibale) = Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale
4.    α)  Hannibal multas urbes expugnavit + Exercitus multi Romanorum deleti ab Hannibale
γ) Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis ab Hannibale = Hannibal multas urbes expugnavit exercitibus multis Romanorum deletis
øøøøø

b)   Caesar laudavit fortem militem; Romani ei dederunt agros et dona.

1.     Romani militi (αντι ei) dederunt agros et dona.
2.            Caesar laudavit fortem militem = δείχνει το προτερόχρονο, άρα μετοχή παρακειμένου
3.     β) (Fortis miles laudatus est a Caesare) = Fortis miles laudatus a Caesare
4.     α)  Romani militi dederunt agros et dona + Fortis miles laudatus a Caesare
β) Romani militi dederunt agros et dona forti laudato a Caesare = Romani militi forti laudato a Caesare dederunt agros et dona.

øøøøø

c)    Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant, semper vincunt.

1.     Milites Romani semper vincunt.
2.            Cum milites Romani fortiter cum hostibus pugnant = δείχνει το σύγχρονο, άρα μετοχή ενεστώτα
3.     α) Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes
4.     α)  Milites Romani semper vincunt+ Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes
β) Milites Romani semper vincunt fortiter cum hostibus pugnantes = Milites Romani fortiter cum hostibus pugnantes semper vincunt.


[1] Δηλαδή το υποκείμενο της μετοχής και το κατηγορούμενό του ή τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς του (αν υπάρχουν βέβαια)

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.