Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2010

Παραθετικά επιρρημάτων (Λατινικά)

Επιρρήματα που σχηματίζουν παραθετικά στη λατινική είναι προπάντων όσα παράγονται από επίθετα και ακόμη μερικά που έχουν τοπική ή χρονική σημασία.
     Η λατινική όπως και η ελληνική έχει τρεις βαθμούς και για τα παραθετικά των επιρρημάτων:  α) θετικό,   β) συγκριτικό,   γ) υπερθετικό.

Για να σχηματίσουμε τους βαθμούς ενός επιρρήματος που παράγεται από επίθετο 2ης κλίσης ενεργούμε ως εξής: από το επίθετο παίρνουμε τη γενική του ενικού του αρσενικού, αφαιρούμε την κατάληξη – i  και προσθέτουμε την κατάληξη e για το θετικό, την κατάληξη ius για το συγκριτικό και την κατάληξη issime για τον υπερθετικό, π.χ.

ΕΠΙΘΕΤΟ
                              ΕΠΙΡΡΗΜΑ
                 ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
clarus – a – um
(clar – i)
clar – e
clar - ius
clar – issime
longus – a – um
(long – i)
long – e
long – ius
long – issime








Για να σχηματίσουμε τους βαθμούς ενός επιρρήματος που παράγεται από επίθετο 3ης κλίσης ενεργούμε ως εξής: από το επίθετο παίρνουμε τη γενική του ενικού του αρσενικού, αφαιρούμε την κατάληξη – is  και προσθέτουμε την κατάληξη iter για το θετικό, την κατάληξη ius για το συγκριτικό και την κατάληξη issime για τον υπερθετικό, π.χ.

   ΕΠΙΘΕΤΟ    
                              ΕΠΙΡΡΗΜΑ
               ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
gravis – is – e
(grav – is)
grav – iter
grav - ius
grav – issime
brevis – is – e
(brev – is)
brev – iter
brev – ius
brev – issime







Διαφορετικός σχηματισμός παραθετικών
    
Τα έξι (6) επίθετα που λήγουν σε – ilis (facilis, dificillis, similis, dissimilis, humilis και gracilis και σχηματίζουν τον υπερθετικό βαθμό του επιθέτου με την κατάληξη – limus (- a  - um) στο θέμα τους, σχηματίζουν ανάλογα και τον υπερθετικό του επιρρήματος. Δηλαδή:
ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
facile
facilius 
facillime
difficiliter
dificilius
dificillime
similiter
similius
simillime
dissimiliter
dissimilius
dissimillime
humiliter
humilius
humillime
graciliter
gracilius
gracillime

Όσα επιρρήματα προέρχονται από επίθετα της 2ης ή της 3ης κλίσης που λήγουν σε – er σχηματίζουν τον υπερθετικό βαθμό του επιρρήματος – ανάλογα μ’ αυτόν του επιθέτου – σε – rime που προστίθεται στην ονομαστική του ενικού του αρσενικού, π.χ.


ΕΠΙΘΕΤΟ
ΕΠΙΡΡΗΜΑ
ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
β΄ κλιση
pulcher
pulchra
pulchrum

pulchre

pulchrius
pulcherrime
γ΄ κλιση
acer
acris
acre
acriter
acrius
acerrime

 Τα επίθετα που λήγουν σε – dicus, - volus, ficus (που έχουν δηλαδή ως δεύτερο συνθετικό τα ρήματα dico, volo, facio) σχηματίζουν τα παραθετικά των επιρρημάτων τους με τις καταλήξεις: θετ: - e   συγκρ: – entius και υπερθ: – entissime, δηλαδή:

ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
maledice
maledicentius
maledicentissime
mafnifice
magnificentius
magnificentissime

 Τα επίθετα που λήγουν σε – ens – entis,  - ans – antis, - ers – ertis σχηματίζουν τον συγκριτικό βαθμό με την κατάληξη – er, δηλαδή:

ΕΠΙΘΕΤΟ
                                 ΕΠΙΡΡΗΜΑ
ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
prudens
(prudent – is)
prudent – er
prudentius
prudentissime
amans
(amant – is)
amant – er
amantius
amantissime


Aνώμαλα παραθετικά
Ανωμαλία στο σχηματισμό του θετικού βαθμού του επιρρήματος παρουσιάζουν τα επίθετα bonusaum, facilisise, και durusaum. Δηλαδή:

ΕΠΙΘΕΤΟ
                              ΕΠΙΡΡΗΜΑ
ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
bonus – a – um
bene
melius
optime
facilis – is – e
facile
facilius
facillime
durus – a – um
dure κ΄ duriter
durius
durissime

Ανωμαλία στο σχηματισμό παρουσιάζουν επίσης και τα ακόλουθα επιρρήματα που δεν προέρχονται από επίθετα και σχηματίζουν τους τρεις βαθμούς ως εξής:

                                        ΕΠΙΡΡΗΜΑ
ΘΕΤΙΚΟΣ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
non multum  ή paulum multum
minus
minime
magnopere  ή  magno opere
magis
maxime
prope
propius
proxime
diu
diutius
diutissime
saepe
saepius
saepissime
post
posterius
postremo  κ΄ postremum
(prae)
prius
primum  κ΄  primo
satis
satius
     ---------
male
peius
pessime
multum
plus
plurimum
   -------
deterius
deterimme
   -------
ocius
ocissime
   -------
potius
potissimum
merito
  ------
meritissimo
nuper
  ------
nuperrime
secus
secius
  ------

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ειμαι φιλολογος απ'το 1989 διδασκοντας σε φροντιστηρια ανελλιπως συνεπως γνωριζω πολυ καλα οπως σιγουρα κι'εσεις πως ποτε κ πουθενα δεν υφισταται το (post) ως θετικος του posterius,και ειμαι σιγουρη πως δεν θα αφησετε ενα τετοιο λαθος να προκαλεσει διαφορα επικριτικα σχολια ως προς την εγκυροτητα του φροντιστηριου σας!

Δημήτρης είπε...

Δείτε λίγο παρακαλώ: ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ


Ανώνυμος είπε...

ευχαριστώ πολύ αλλά το λεξικό της Οξφόρδης δεν το έχει. κάνετε λόγο για μια ψηφιακή πηγή που μπορεί και να μην ευσταθεί.πόσο έγκυρη μπορώ να τη θεωρήσω.εσείς το έχετε βρει σε κάποιο λεξικό ή σε κάποιο άλλο εγχειρίδιo;

Ανώνυμος είπε...

διερωτωμαι....το σχολικο βιβλιο γιατι δεν το αναφερει? γιατι δεν εχει πεσει ποτε!θεμα πανελλαδικων με αυτο το ερωτημα παρα μονο το 2001 το postero ως επιθετο?

Ανώνυμος είπε...

Συγγνώμη , αλλα το σάιτ σας ειναι αίσχος ! Το ιδιο και οι αναρτήσεις . Ανοργανωτο , παιδικιστικο και άκρως αποκρουστικό . Με πολλή αγάπη πάντα μπας και βελτιωθειτε καθόλου ;)

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ απόλυτα με τον προλαλησαντα . Μη προπαγανδιζετε τους μαθητές και βοηθήστε τους να ΕΠΙτύχουν .

Ανώνυμος είπε...

Πολύ βοηθητικό. Θα ήθελα όμως να κάνω μια παρατήρηση. Πιστεύω πώς εννοείτε οτι τα επίθετα που λήγουν σε -ens (entis) -ans (antis) -ers (ertis) σχηματίζουν την κατάληξη -er στον ΘΕΤΙΚΌ βαθμό και οχι στον ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΌ.
ευχαριστώ πολύ!

Ανώνυμος είπε...

Διευκρινίση διότι η διατύπωση μου δεν ήταν ακριβής*: στα επιρρήματα που προέρχονται απο επίθετα της γ' κλίσης που λήγουν σε -ans -ens -ers

Ανώνυμος είπε...

Σχετικά με το post. Δεν έχω βρει σε έγκυρο λεξικό τα παραθετικά του. Εξάλλου, όταν ήθελαν να δηλώσουν "λίγο αργότερα", χρησιμοποιούσαν τις φράσεις paulo post ή post paulum.

Ανώνυμος είπε...

Για τις πανελλαδικές εξετάσεις, δεν υφίσταται εγκυρότερη ιστοσελίδα από αυτή του υπουργείου. Το παρόν σάιτ, λοιπόν, ούτε είναι αίσχος ούτε παιδικίστικό, καθώς αντίστοιχη αναφορά υπάρχει στο σχολικό βοήθημα και έχει αναρτηθεί από το ίδιο το υπουργείο, άρα είναι έγκυρο αγαπητή.

Ανώνυμος είπε...

Είμαι φιλόλογος και έχω να πω το εξής. Σχολιάζετε με πολύ αρνητικά κοσμητικά επίθετα ένα σάιτε, τον κόπο ενός ανθρώπου. Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Ακόμα και λάθος να είχε κάνει ο δημιουργός του περιεχομένου, δε δικαιολογείται τέτοιος κυνισμός. Επίσης, εσείς που είστε ειδήμονες, θα έπρεπε να ξέρετε ότι το study4exams είναι το ψηφιακό εκπαιδευτικό βοήθημα του υπουργείου και γράφει "post, posterius,postremum και postremo

Ανώνυμος είπε...

Συγγνωμη αλλα κυρια φιλολογε του 1889 εκτος απο ανιδεη ειστε και αγενης😂😂

Ενδεικτικές απαντήσεις Κ.Ε.Ε. για τα λατινικά 2023

Οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων Γενικών Λυκείων για το μάθημα των Λατινικών Ημερησίων και Εσπερινών Λυκείων.